Frú forseti. Ég mæli hér fyrir nál. um frv. til fjáraukalaga fyrir árið 1992 frá meiri hluta nefndarinnar og jafnframt fyrir brtt. nefndarinnar. Frv. þetta var lagt fram á Alþingi 19. okt. sl. og leggjum við fram brtt. við frv. á þskj. 403.
Nefndin kannaði hvern lið frv. til hlítar og fékk skýringar fjmrn. og fagráðuneyta á óskum um viðbótargreiðsluheimildir frá fjárlögum þessa árs. Að lokinni athugun nefndarinnar á frv. og að fengnum skýringum fagráðuneyta, sem bera ábyrgð á útgjöldum viðfangsefna, og álits fjmrn. féllst meiri hluti nefndarinnar á flestar tillögur ráðuneytanna um auknar greiðsluheimildir sem fram koma í frv.
Þær brtt., sem meiri hlutinn gerir við frv. eru flestar minni háttar en nokkrar meiri háttar. Samtals er gerð tillaga um 524,6 millj. kr. greiðsluheimildir í viðbót. Þá ætla ég að skýra þær brtt. sem meiri hlutinn flytur.
1. brtt. er vegna aðalskrifstofu forsrn. og snertir framlag vegna nefndarstarfa um endurskoðunarsamstarf Norðurlanda. Á þingi Norðurlandaráðs á Álandseyjum sl. vetur var ákveðið að skipa nefnd fulltrúa forsætisráðherra Norðurlandanna er hefði það hlutverk að endurskoða samstarf Norðurlanda og gera tillögur um breytingar á því. Nefndin skilaði áfangaáliti sem lagt var fyrir fund forsætisráðherra Norðurlanda í septembermánuði sl. Sá kostnaður sem þegar er til fallinn vegna þátttöku fulltrúa forsrn. í starfi nefndarinnar nemur um 4,5 millj. kr. Er hann til kominn vegna tíðra fundahalda og nokkurra daga heimsókna nefndarmanna til Íslands auk þess sem ráðinn var ritari í fullt starf á skrifstofu Norðurlandamála í sjö mánuði vegna þessa verkefnis.
Með 2. brtt. er einungis verið að breyta nöfnum á viðfangsefnum til rétts horfs.
3. brtt. snertir Búnaðarfélag Íslands og er tvíþætt. Annars vegar varðar hún forfallaþjónustu bænda. Landbrn. fór fram á 10 millj. kr. aukafjárveitingu vegna forfalla- og afleysingaþjónustu í sveitum. Um er að ræða vöntun sem skapast vegna þess að gjaldtaka vegna þessarar þjónustu var skert með lögum frá 15. maí 1990 en réttur bænda til þjónustunnar breyttist ekki fyrr en í maí sl. en þá var samþykkt sérstök breyting til þrengingar á þessum rétti og hann aðlagaður að gjaldtökunni. Hins vegar er um að ræða uppbætur á lífeyri vegna hluta ríkisins í launum héraðsráðunauta og frjótækna og ég kynnti í ræðu minni við 2. umr. fjárlaga fyrir árið 1993.
Formenn búnaðarsambanda óskuðu eftir því við fjárln. að veittar yrðu 14,1 millj. kr. í fjáraukalögum til greiðslu uppbóta á lífeyri vegna hluta ríkisins í launum héraðsráðunauta og frjótækna sem nemur 65% af launum þeirra. Umræddir starfsmenn búnaðarsambanda áttu aðild að Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins fram til ársins 1986. Fjmrn. hefur hins vegar aldrei fallist á að þeir væru ríkisstarfsmenn. Frá árinu 1987 hafa starfandi héraðsráðunautar og frjótæknar greitt í Söfnunarsjóð lífeyrisréttinda en halda áunnum réttindum í Lífeyrissjóði starfsmanna ríkisins og hafa fengið greiddan lífeyri í samræmi við það. Fjárln. leggur til að veittar verði áðurnefndar 14,1 millj. kr. til Búnaðarfélags Íslands vegna uppsafnaðra skulda við lífeyrissjóðinn frá árinu 1986 til ársloka 1992.
4. brtt. tekur til jarðræktar- og búfjárræktarframlaga vegna framkvæmda á árinu 1991. Á vorþingi 1991 var gerð breyting á jarðræktarlögum að tilstuðlan fyrrv. landbrh. sem m.a. átti að takmarka framlag ríkisins til jarðræktarframkvæmda við fjárveitingu í fjárlögum hverju sinni. Ekki voru allir á eitt sáttir um túlkun á því ákvæði. Fjmrh. féllst því á að taka inn í frv. til fjáraukalaga fyrir árið 1991 35 millj. kr. viðbótarframlag til þessa þáttar, enda yrði umræddu ákvæði breytt þannig að ekki yrði um það deilt að framlög ríkisins til jarðræktarframkvæmda tækju mið af fjárveitingu í fjárlögum. Þrátt fyrir þessa aukafjárveitingu og um 60 millj. kr. framlags í fjárlögum 1992 virðist sem enn vanti 19 millj. kr. upp á framlög ríkisins vegna framkvæmda á árinu 1991. Til þess að ljúka þessu máli fyrir fullt og allt er lagt til að sú fjárhæð verði sett inn í fjáraukalög 1992.
5. brtt. snertir Tryggingastofnun ríkisins og er tvíþætt. Annars vegar er um að ræða millifærslu á sjúkratryggingum yfir á Borgarspítala og Landspítala. Í fjárlögum 1992 er gert ráð fyrir að hækkun göngudeildargjalds úr 900 kr. í 1.500 kr. skili sér í auknum sértekjum sjúkrahúsa.
Í reynd er það svo að sjúkratryggingar greiða til sjúkrahúsa mismun á greiðslu sjúklinga og reikninga fyrir göngudeildarþjónustu. Hækkun sértekna lendir þannig að stærstum hluta á sjúkratryggingum en ekki á sjúkrahúsunum eins og áætlað er í fjárlögum. Því er lagt til að millifæra fjárlagalið sjúkratrygginga til Borgarspítala 61 millj. kr. og Ríkisspítala 30 millj. kr.
Hinn hlutur brtt. tekur til þátttöku ríkisins í lyfjakostnaði. Í forsendum fjárlaga 1992 var gert ráð fyrir að draga verulega úr lyfjakostnaði ríkisins þannig að á árinu 1992 yrði hann að hámarki 2,2 milljarðar kr. Í því sambandi var fyrirhugað að taka upp hlutfallsgreiðslur á lyf. Við gerð kjarasamninga á sl. vori féllst ríkisstjórnin á að samráð yrði haft við verkalýðshreyfinguna um útfærslu á þeim reglum. Um mitt
ár tóku gildi reglur um hlutfallsþátttöku neytenda í lyfjakostnaði. Þær hafa til þessa haft óveruleg áhrif á lyfjaútgjöld en eru taldar gera það til lengri tíma litið. Að óbreyttu stefna útgjöld ríkisins til lyfja í allt að 400 millj. kr. umfram fjárlög 1992.
Lyfjaútgjöld ríkisins hafa verið til skoðunar milli heilbrrn. og fjmrn. í samþykktum ríkisstjórnarinnar um aðgerðir til að styrkja stöðu íslensks atvinnulífs og sporna gegn auknu atvinnuleysi er m.a. að finna aðgerðir til að draga úr lyfjaútgjöldum ríkisins á árinu 1993. Til þess að ná þeim markmiðum er lagt til að veittar verði 200 millj. kr. til sjúkratrygginga vegna lyfjaútgjalda. Það sem útgjöldin kunna að verða umfram heimildir á árinu 1992 mun þannig færast yfir á næsta ári og greiðast af fjárveitingum þess árs.
6. brtt. snertir Ríkisspítala og er einnig tvíþætt. Annars vegar er um að ræða áðurnefnda millifærslu á sjúkratryggingum en hins vegar er um að ræða leiðréttingu á sértekjum Ríkisspítala. Heilbrrn. fór fram á 96 millj. kr. framlag til Ríkisspítala vegna ofáætlaðra sértekna í fjárlögum 1992. Samkvæmt yfirliti frá Ríkisspítölum var greiðslustaðan neikvæð um 90 millj. kr. í lok september. Eftir að hafa skoðað erindið gaumgæfilega var lagt til að því yrði sinnt. Framangreind 30 millj. kr. tilfærsla frá sjúkratryggingum og 96 millj. kr. viðbótarfjárveiting í fjáraukalögum á því að gera Ríkisspítölum kleift að ná saman endum í rekstri þessa árs.
7. brtt. snertir Borgarspítalann. Um er að ræða áðurnefnda millifærslu á sjúkratryggingum.
8. brtt. tekur til St. Jósefsspítala, Hafnarfirði. Við fjárlagagerð fyrir árið 1992 var gert ráð fyrir verulegum breytingum á rekstri St. Jósefsspítala í Hafnarfirði sem leiða átti til lækkunar á rekstrarkostnaði spítalans. Aðallega gengu breytingarnar út á að auka innheimtu sértekna vegna sérhæfðrar þjónustu m.a. vegna ,,ambulant``-þjónustu. Nú er ljóst að þessar breytingar hafa að hluta ekki náð fram að ganga og að hluta til einungis frá 1. ágúst sl. Forsendur fyrir niðurskurði hafa þannig ekki staðist að fullu þótt góður sparnaður hafi náðst að öðru leyti í rekstri. Því er lagt til að sjúkrahúsinu verði bættur þessi mismunur að hluta til með 11 millj. kr. fjárveitingu í fjáraukalögum. En það sem upp á vantar til að endar nái saman í rekstri í ár, um 7--8 millj. kr., beri sjúkrahúsið af fjárveitingu næsta árs.
9. brtt. er afleiðing nýfallins dóms í Hæstarétti vegna kæru BHMR vegna setningar bráðabirgðalaga fyrri ríkisstjórnar sem felldi úr gildi umsamdar launahækkanir til handa félagsmönnum BHMR og samflotsfélaga þeirra. Dómurinn kveður á um bótagreiðslur vegna dagvinnulauna til handa félagsmönnum í samflotsfélögum BHMR sem störfuðu á tímabilinu september/desember 1990 og janúar/febrúar 1991. Hliðstæðar bætur koma á yfirvinnulaun. Ofan á þessar bætur reiknast síðan vaxtagreiðslur. Samtals er um að ræða 170 millj. kr. Greiðsluheimildir í fjárlögum 1990 og 1991 eru ekki lengur í gildi og því þarf að sækja um viðbótarfjárheimild að upphæð 170 millj. kr.
10. brtt. snertir Vegagerð ríkisins og 50 millj. millifærsla af viðhaldsfé yfir á nýframkvæmdir. Vegna minni útgjalda Vegagerðarinnar vegna snjómoksturs á þessu ári er unnt að nýta 50 millj. kr. til að undirbúa fyrirhugaðar framkvæmdir á næsta ári.
11. brtt. er millifærsla fjárveitinga frá hafnarframkvæmdum í landbrotsverkefni. Lagt er til að 7 millj. kr. fjárveiting verði færð af fjárlagaliðnum Hafnarmannvirki yfir á fjárlagaliðinn Sjóvarnargarðar vegna landbrotsverkefna á Akranesi.
Nú hef ég farið yfir eða flutt skýringar við brtt. Ég vil geta þess að líklega þarf fjárln. að sinna tveimur öðrum erindum sem eru nýkomin, og verður það þá gert fyrir 3. umr., en það er í fyrsta lagi vegna endurgreiðslna á eldsneytisskatti sem reyndist röng gjaldtaka samkvæmt milliríkjasamningi og einnig greiðsla vegna eyðingar á refum og minkum sem stafar af því að ref og mink hefur fjölgað mikið og þess vegna kostaði eyðing þeirra meira en áður.