Virðulegi forseti. Ég þarf að óska eftir því að hæstv. fjmrh. verði viðstaddur þá stuttu ræðu sem ég hyggst flytja hér, enn fremur hæstv. viðskrh. og enn fremur hæstv. forsrh. Vildi ég spyrja virðulegan forseta hvort þessir ráðherrar séu hér í húsinu. ( Forseti: Þessir ráðherrar eru í húsinu og forseti skal gera þeim viðvart að þeirra sé óskað í salinn.) --- Aðeins meðan beðið er eftir þessum ráðherrum, sem ég vona að verði stutt stund, ég hafði ekki ætlað mér að flytja hér langt mál, --- skal ég rekja það aðeins að það var á árinu 1990 sem ég lýsti því yfir að ég teldi brýnt að aðstöðugjaldið yrði afnumið. Fjmrn. lagði þá fram það sjónarmið að næsta veigamikla skref í því að færa skattkerfið á Íslandi að því sem tíðkaðist í helstu samkeppnislöndum okkar væri að leggja aðstöðugjaldið niður.
Úr því að hæstv. fjmrh. er nú kominn hér í salinn, þá ætla ég nú ekki að vera að verja löngum tíma í að rekja þessa sögu. Það er hægt að gera það við annað tækifæri. En ég vil þó segja það að ég er dálítið undrandi á því að sá tími sem liðinn er frá því að núv. ríkisstjórn tók við völdum skyldi ekki hafa verið notaður betur til þess að fjalla um hvaða tekjustofnar kæmu í staðinn hjá sveitarfélögunum því það mátti öllum vera ljóst að þótt innan Sjálfstfl. væri þó nokkur andstaða við að leggja aðstöðugjaldið niður, þá væru það sterk rök fyrir því efnahagslega og skattalega og það mikill stuðningur við málið víða í þjóðfélaginu að það hlyti fyrr en síðar að koma að því að aðstöðugjaldið yrði lagt niður. Þess vegna undrar mig dálítið að á þessum tíma sem liðinn er frá apríllokum 1991 skyldi ekki vera meiri árangur af samstarfi Sambands ísl. sveitarfélaga, fjmrn. og félmrn. að því að finna nýja tekjustofna í staðinn fyrir aðstöðugjaldið. Ég vildi þess vegna beina þeirri spurningu fyrst til hæstv. fjmrh. hvernig hann hyggst haga þessum störfum á næstu mánuðum. Það er þó nokkur hætta í því fólgin að sveitarfélögunum finnist þetta þó nokkuð þægilegt að láta ríkið innheimta fyrir sig tekjuskatt og fá það síðan sent frá ríkinu svona með nokkuð reglulegu millibili mánaðarlega. Það sé fyrirhafnarminna og öruggara en aðrir tekjustofnar sveitarfélaga. Og það er ekkert endilega sjálfgefið að sveitarfélögin verði mjög reiðubúin að taka upp aðra tekjustofna vegna þess m.a. eins og hæstv. fjmrh. er nú þegar farinn að kynnast að óvinsældirnar af þessari skattlagningu lenda á honum en ekki á fulltrúum sveitarfélaganna svo að það væri fróðlegt að fá að heyra þó ekki væri nema nokkur orð um það hvernig hæstv. fjmrh. einkum og sér í lagi --- og út af fyrir sig hef ég ekkert á móti því að hæstv. félmrh. tjái sig um það líka --- hyggst halda á þessu máli. Það er kannski sérstaklega nauðsynlegt að átta sig á því vegna þess að manni sýnist á þeim ályktunum sem hér eru birtar frá Sambandi ísl. sveitarfélaga að þau séu í nokkrum stríðsham enn þá þrátt fyrir sameiginlega yfirlýsingu þessara aðila og ríkisstjórnarinnar fyrr á þessum vetri og kemur það m.a. fram í þeirri ályktun frá 7. des. sem birt er sem fskj. með minnihlutaáliti félmn. þar sem sveitarfélögin mótmæla harðlega því sem fram kemur varðandi skerðingu á framlagi til Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga svo að það eru allar líkur á því að sveitarfélögin verði með eitthvað annað í farangrinum í þessum viðræðum. Þær geta þess vegna dregist á langinn. Hins vegar sýnist manni að það sé nauðsynlegt að það sé komin niðurstaða í þau ekki síðar en í septembermánuði á næsta ári, hæfilega í aðdraganda nýs fjárlagafrv. þannig að þetta var nú fyrri spurningin sem ég vildi leggja fyrir hæstv. fjmrh.
Síðari spurningin snýr að því að spyrja hæstv. ráðherra að því hvort hann hafi leitað formlega lögfræðiálits í ljósi þeirrar umsagnar sem komið hefur frá Vinnuveitendasambandi Íslands um að það muni höfða mál til að fá álagningu landsútsvars ógilda á grundvelli jafnræðisreglunnar. Hefur fjmrn. t.d. leitað álits ríkislögmannsembættisins á þessari skoðun Vinnuveitendasambandsins og hvert er þá það álit sem ríkislögmannsembættið hefur látið í ljós? Ef fjmrn. hefur ekki leitað álits ríkislögmannsembættisins, þá finnst mér það nokkuð miður og kannski nokkuð sérkennilegt þegar fjmrh. hefur á borðinu yfirlýsingu frá jafnmerkum samtökum og Vinnuveitendasambandinu um að þau hyggist fara formlega í mál og fjmrh. getur þá misst að mér skilst um 500 millj. út úr fjárlagafrv. ef það mál tapast. Þannig að áður en þessu máli lýkur hér á þinginu finnst mér nauðsynlegt að hæstv. fjmrh. greini frá því hvort hann hefur leitað lögfræðiálits og hvers eðlis það er.
Ég vildi síðan spyrja hæstv. viðskrh. hver sé skoðun hans á því sjónarmiði sem fram kemur hjá Vinnuveitendasambandi Íslands að nauðsynlegt sé að styrkja samkeppnishæfni íslenska bankakerfisins með lækkun rekstrarkostnaðar og þar af leiðandi lækkun vaxtamunar eins og segir í bréfi Vinnuveitendasambands Íslands til fjmrh. frá 3. des. 1992 og enn fremur segir í því bréfi að ,,Afnám aðstöðugjalds/landsútvars af starfsemi banka og sparisjóða er þannig ein af forsendum fyrir lækkun vaxta og styrkari stoðum innlendra fjármálafyrirtækja á opnum markaði EES.``
Ég hef hér eins og hæstv. viðskrh. man í tengslum við umræðuna um EES-samninginn vikið nokkuð að ótta mínum um það að íslenska bankakerfið muni ekki reynast
nægilega sterkt á næstu missirum í ljósi þeirrar opnunar sem þá mun að öllum líkindum eiga sér stað og aukinnar samkeppni gagnvart erlendum fjármálastofnunum. Og hér segir Vinnuveitendasambandið beinlínis að við það að bankarnir og sparisjóðirnir verða áfram látnir bera landsútsvarið, þá sé verið að vinna gegn þeim markmiðum sem ég hélt að við hæstv. viðskrh. værum sammála um og ég hef aldrei heyrt neinn ráðherra tala jafnoft um það og hann að nauðsynlegt sé að íslenskar fjármálastofnanir búi við sambærileg samkeppnisskilyrði og erlendar fjármálastofnanir þannig að um nokkuð jafna stöðu á opnum fjármálamarkaði verði að ræða þegar íslenska fjármálakerfið tekur af fullum krafti þátt í opnun fjármálakerfisins. Þetta er auðvitað mjög viðkvæmt, sérstaklega vegna þess hve atvinnulífið er illa statt og hve mörg fyrirtæki eru skuldsett og hve staða íslenska bankakerfisins og margra sparisjóða getur verið erfið af þeim sökum. Þess vegna er það ekki léttvæg athugasemd finnst mér af hálfu Vinnuveitendasambandsins að með því að undanskilja landsútsvarið í niðurfellingu aðstöðugjaldsins sé beinlínis verið að vinna gegn þeim markmiðum sem ég hélt að við hæstv. viðskrh. værum sammála um.
Mér þætti vænt um það ef þessir tveir hæstv. ráðherrar gætu tjáð sig um þessi atriði hér þótt nokkuð sé liðið á nóttu því mér finnst satt að segja eiginlega ekki hægt að afgreiða þetta mál frá þinginu án þess að þeir tjái sig aðeins um þessi atriði.