[16:52]
Guðmundur Hallvarðsson :
Virðulegi forseti. Hér hafa margir komið inn á þá lagasetningu sem nú er til umræðu á Alþingi og ekki að ósekju, einkum og sér í lagi vegna þess að eins og fram hefur komið hefur það oftar en ekki verið sjómannastéttin sem hefur orðið að gjalda þess að margar ríkisstjórnir umliðinna ára hafa leyst kjaradeilur sjómanna með lögum. En það verður að segjast eins og er að umræðan á meðan á þessari kjaradeilu stóð var allsérkennileg og einkum þá og sér í lagi þegar litið er til þeirra sem atvinnurekendamegin standa.
Eftir mikinn fund sjómanna ekki fyrir löngu kom formaður LÍÚ fram fyrir alþjóð í fjölmiðlum og gat þess að útvegsmenn hefðu misst sjónar af forustumönnum sjómanna eftir þann fund og það væri m.a. ein réttlætingin á því að setja þau bráðabirgðalög sem hér eru til umfjöllunar. En hann hefði kannski átt að segja söguna alla því að sannleikurinn var sá að fulltrúar sjómanna höfðu þá þegar eftir þennan fund með sjómönnum óskað eftir fundi hjá sáttasemjara til þess að halda áfram umræðum um tilraun til lausnar þeirrar deilu sem þá stóð yfir.
Í þessu frv. til laga segir hér í 1. gr. að nefndin skuli gera tillögu um hvernig koma megi í veg fyrir að viðskipti við aflaheimildir hafi óeðlileg áhrif á skiptakjör og það eigi að undirbúa nauðsynlega löggjöf í þeim efnum. Í yfirlýsingu sem bæði útgerðarmenn og sjómenn hafa undirritað og er dags. 24. apríl 1992 segir svo m.a., með leyfi forseta:
,,Samningsaðilar eru sammála um að útgerðarmanni sé óheimilt að draga útlagðan kostnað vegna leigu eða kaupa á aflaheimildum frá heildarsöluverðmæti aflans áður en skiptaverð sjómanna er reiknað.``
Hér hefði verið ágætisefni í það lagafrv. sem hér er til umræðu ef menn hefðu grannt skoðað þó svo í sjálfu sér lögin sem slík séu af hinu illa en hinu verð ég þó að skjóta hér inn í og vekur þó nokkra undrun að ýmsir ræðumenn, sem hér hafa talað, hafa getið þess að það hefði verið eðlilegt og rétt að kalla saman Alþingi til þess að afgreiða þetta mál með skjótum hætti þannig að það virðist vera þverpólitísk, ég segi ekki samstaða en alla vega skoðun á þessu máli sem gengur út á lagasetninguna og vekur það nokkra undrun mína.
Í hvítbók ríkisstjórnarinnar eru margar ágætar yfirlýsingar um markmið og leiðir og hafa margar þegar verið stignar og aðrar í vinnslu og hér í þessari ágætu hvítbók á bls. 32 segir um verðmyndun sjávarfangs sem ég vildi gjarnan vitna til, með leyfi forseta. Það segir m.a.:
,,Lokamarkið er að leggja niður Verðlagsráð sjávarútvegsins þannig að allt sjávarfang verði verðlagt með sölu á opinberu uppboði eða með samningum milli aðila. Jafnframt verður stuðlað að því að viðskiptahættir þróist þannig að það leiði til bættrar aflameðferðar og aukinnar sérhæfingar í fiskvinnslu. Fyrsta skrefið í þessa átt verður stigið nú í haust,`` er sagt í starfsáætlun þessarar ríkisstjórnar, ,,með því að flytja frv. er heimilar Verðlagsráði sjávarútvegsins að ákveða frjálst fiskverð með meirihlutaákvörðun en að loknum eins árs aðlögunartíma verður frjálst fiskverð meginregla. Með þessari nýju skipan mun þýðing fiskmarkaða aukast en stefnt er að því að sem stærstur hluti fiskafla af Íslandsmiðum sé unninn á Íslandi.``
Hér er komið inn á hluta þeirrar deilu sem í umræðunni var fyrr í þessum mánuði og er vissulega efni fyrir ríkisstjórnina að ganga fljótt fram í þessu máli og efla fiskmarkaðina og þá um leið að markaðstengja fiskverðið en það var ein önnur megindeila milli útgerðarmanna og sjómanna þannig að það er af allnokkru að taka fyrir ríkisstjórnina til þess að búa um betur og afgreiða þessi lög frá Alþingi með þeim hætti sem ég hef hér vitnað til. Í fyrsta lagi varðandi yfirlýsingu sem báðir deiluaðilar hafa undirritað og síðast en ekki síst hvítbókina Velferð á varanlegum grunni hvar um er getið að stefnt skuli að því að markaðsverð og fiskmarkaðir muni vaxa og dafna og það er í átt til lausnar þeirrar deilu sem um hefur verið rætt.
Í þeim óeðlilega málflutningi sem kom fram af hálfu útgerðarmanna og ég gat um áðan var sífellt staglast á því af hálfu leiðandi manns Vinnuveitendasambandsins og útgerðarmanna að fiskverðið væri ekkert á þeirra könnu og það væri ekki mál sem þeir gætu nokkurn hlut rætt um og töldu m.a. að málflutningur sjómanna væri með þeim hætti að hann væri illleysanlegur og það væri komin upp á borðið krafa sem ekki væri þeim með neinum hætti leysanleg. En á sama tíma mátti samt sem áður heyra æ ofan í æ í leiðandi manni fiskvinnslunnar sem hafði eitt og annað til málanna að leggja enda þó að hann væri ekki formlegur aðili að deilunni, hvorki hvað varðaði kjarasamninga né hvað þá heldur með tilliti til orða framkvæmdastjóra Vinnuveitendasambandsins eða formanns LÍÚ.
Það sem síðan hefur komið hér fram og er rétt að grundvallaratriði þessarar kjaradeilu var það að
sjómenn tækju ekki þátt í kvótakaupum og það er með ólíkindum að leiðandi maður LÍÚ skuli síðan koma fram hvað eftir annað fram fyrir fjölmiðla og segja að hann kannist ekki við nein kvótakaup og alls ekki það að sjómenn taki þátt í að greiða fyrir sem þó alþjóð veit og veit þá líklega betur en hann.
Varðandi þessa kjaradeilu yfir höfuð verð ég að segja það hér úr þessum stóli að það hryggir mig að endalok hennar skyldu verða með þessum hætti sem hér ber raun vitni um, einkum og sér í lagi það að grípa hafi þurft til þessara laga vegna deilu sjómanna. Það er nú svo að þá tveir aðilar deila er eðlilegt að þeir leysi deiluna því að eins og margoft hefur komið fram er engin lausn í þessari deilu þegar þessi lög eru sett á eins og raun ber vitni um. Það er hins vegar umhugsunarefni fyrir ríkisstjórnina hvort hún taki nú á yfirlýsingu beggja þessara aðila svo og þeirri tengingu fiskmarkaða sem hún sjálf stefnir að í stefnu og starfsáætlun sem hún hefur gefið út þannig að þeir sem deilt hafa megi sæmilega vel við una.
Að lokum þetta: Ígrip ríkisstjórnar inn í þessa deilu með þessum hætti eru ekki eðlileg og ekki ásættanleg. Þess vegna er það eðlilegt að þeir sem í kjaradeilu standa leysi sín mál sjálfir vegna þess að hvað svo sem verður um þessa lagasetningu þá er hún aðeins frestun á þeim vanda sem enn stendur út undan.