[10:46]
Jón Kristjánsson :
Virðulegi forseti. Sú starfsskýrsla Ríkisendurskoðunar sem hér er til umræðu er fyrir árið 1992 og er gefin út í maí 1993. Það er að vísu heldur miður að ekki skuli hafa gefist tóm til að ræða þessa skýrslu fyrr en á árinu 1994 en eigi að síður vil ég leggja örfá orð inn í þá umræðu.
Það er óhætt að fullyrða að þau skipti að færa Ríkisendurskoðun undir Alþingi hafa valdið miklum breytingum í meðferð ríkisfjármála og gert þau vinnubrögð nútímalegri. Það væri undarlegt að hugsa til þess nú að Ríkisendurskoðun heyrði undir fjmrn. án þess að það sé nokkuð verið að gera þeim sem þar fara með völd það upp að þeir hafi viljað hafa áhrif á störf stofnunarinnar. En stjórnsýslan og meðferð ríkisfjármála hefur verið færð til betri vegar með þessum hætti heldur en áður var.
Það er engu að síður ástæða til þess þegar starfsskýrsla stofnunarinnar er rædd fyrir árið 1992 að ræða hvað betur megi fara og hvernig megi enn sækja fram til betra eftirlits með meðferð almannafjár.
Það kemur fram í skýrslu Ríkisendurskoðunar að starfsemin skiptist í þrjá meginþætti: Í fyrsta lagi að kanna hvort fjárhagsráðstafanir ríkisstofnana samrýmast lagaheimildum, viðteknum venjum eða starfsreglum og hvort hagsýni sé gætt í rekstri. Í öðru lagi að láta fara fram stjórnsýsluendurskoðun í ríkisfyrirtækjum. Og í þriðja lagi að gefa greinargerðir um tiltekin mál sem ég mun nánar víkja örlítið að síðar, en sá þáttur í starfi Ríkisendurskoðunar hefur farið vaxandi.
Þá hefur Ríkisendurskoðun aðstoðað þingnefndir og aðstoðað við endurskoðun ríkisreiknings eins og kom fram hjá hv. 2. þm. Norðurl. v. sem talaði fyrir skýrslunni áðan.
Á undanförnu ári og árum hefur staðið nokkur deila milli fjmrn. og Ríkisendurskoðunar um uppsetningu ríkisreiknings og m.a. hvernig skuli farið með skuldbindingar ríkissjóðs. Afstaða okkar framsóknarmanna til þeirrar deilu hefur verið sú að bíða niðurstöðu ríkisreikningsnefndar sem er að störfum og mun vera komin nálægt því að skila áliti. Við höfum ekki viljað gerast prófdómarar á þessu sviði en við viljum að það ríki á þessu sviði samræmdar og skýrar reglur sem gefa almenningi sem skýrasta mynd af afkomu ríkissjóðs og skuldbindingum hans.
Það sem vekur kannski mest umtal í starfsemi Ríkisendurskoðunar eru skýrslur um einstakar stofnanir og beiðnir Alþingis um greinargerðir um ýmis málefni. Þá eru beiðnir einstakra þingmanna eða þingnefnda en það er kannski sá þáttur sem hefur verið einna minnst mótaður hvernig á að fylgja slíkum greinargerðum og skýrslum eftir þegar þær koma frá stofnuninni. Ég tel að Ríkisendurskoðun hafi sinnt þessu hlutverki sínu vel. Ríkisendurskoðun nýtur trausts þingmanna og þingsins og hefur gefið skýrslur m.a. um mál sem hafa valdið deilum hér í Alþingi og stofnunin nýtur trausts til að gera þær skýrslur og það hefur verið gert af bestu vitund.
Það hefur komið fram varðandi stjórnsýsluendurskoðanir og endurskoðun stofnunarinnar á einstökum ríkisfyrirtækjum að ýmsir hlutir hafa verið lagfærðir með samkomulagi Ríkisendurskoðunar og forráðamanna viðkomandi stofnana án þess að slíkt fari í fjölmiðla eða fari hátt og það er æskilegt að sá trúnaður ríki. Hins vegar er það spurning, m.a. fyrir fjárln. sem hefur beðið Ríkisendurskoðun að gefa álit um
afmörkuð mál, með hverjum hætti á að fylgja þeim álitum eftir af hálfu nefndarinnar. Það ber auðvitað að fylgja málum eftir þegar mjög mikil vinna hefur verið lögð í heildarúttektir á stjórnsýslu stofnana sem velta milljörðum króna. Það eru auðvitað dæmi um slíkt í skýrslunni svo vitnað sé til bls. 7 þar sem rætt er um stjórnsýsluendurskoðun á Atvinnuleysistryggingasjóði. Einstök atriði hafa verið færð til betri vegar en þó má ég fullyrða að það þarf að fylgja þeim ábendingum eftir enn betur sem þar eru.
Mér er kunnugt um það og um það hefur verið rætt í fjárln. að skipta nefndinni í undirhópa sem fjalla um skýrslur Ríkisendurskoðunar, m.a. stjórnsýsluendurskoðun á stofnunum. Það var farin í gang vinna í því á síðasta ári. Menn voru að móta þessi vinnubrögð en því miður hefur ekki nógu mikið verið gert á því sviði. Ég held að það sé ástæða til þess að fjárln. ræði þessi vinnubrögð betur og móti sér enn frekar starfsreglur á þessu sviði. Ég veit að núv. formaður nefndarinnar hefur hug á því að taka upp umræður um vinnubrögð nefndarinnar nú á næstu vikum og þá er þetta það atriði sem þarf að taka til umræðu.
Eitt af því sem mér finnst sjálfsagt að Ríkisendurskoðun gefi umsögn um er sala ríkisfyrirtækja þegar ríkisfyrirtæki eru seld og það er eitt nýlegt dæmi um slík sem er sala Síldarverksmiðja ríkisins þar sem fjárln. bað Ríkisendurskoðun um greinargerð um þetta mál. Sú beiðni liggur inni hjá stofnuninni núna. Það er vafalaust verið að vinna í því máli. Hins vegar vil ég gagnrýna það mjög að gengið sé frá þessari sölu og fyrirtækið afhent kaupendum áður en þessi umsögn kemur sem heil þingnefnd hefur þó beðið Ríkisendurskoðun um greinargerð um. Þetta finnst mér ekki viðunandi vinnubrögð af hálfu framkvæmdarvaldsins og sýna ekki mjög mikla lotningu hvorki fyrir Ríkisendurskoðun né Alþingi að ganga frá þessu máli endanlega þannig að Alþingi og Ríkisendurskoðun standi frammi fyrir gerðum hlut áður en þessi umsögn er komin.
Þetta vil ég að komi fram við þessa umræðu þó að það sé til hliðar við skýrslu stofnunarinnar frá 1992 en það er ástæða til þess að ræða það einmitt við þetta tækifæri hvað betur má fara í þessum efnum. Og það sem betur má fara er að framkvæmdarvaldið verður að virða þessa stofnun. Þó að við höfum tekið þá afstöðu í þeirri deilu sem var á milli fjmrn. og stofnunarinnar að skoða niðurstöður þeirrar nefndar sem er að fjalla um uppsetningu ríkisreiknings og fleiri hluti því tengda, þá er það þó afstaða okkar að það ber að taka tillit til þessarar stofnunar og Alþingis og umgangast þær af fullri virðingu.