[22:55]
Jóhann Ársælsson :
Hæstv. forseti. Fyrst út af þessu þingmáli sem menn eru hér að ræða. Ég held að þær umræður sem hafa farið fram hér í dag hljóti að leiða til þess að þetta frv. verður tekið til mjög mikillar endurskoðunar og verði gert að einhvers konar almennu máli til bjargar nauðstöddum byggðarlögum og fyrirtækjum sem þar eru. Menn finni sér annan farveg til þess að koma til móts við sveitarfélög vegna sameiningar og blandi ekki saman óskyldum hlutum í frv. eins og hér er gert.
Það sem fékk mig, hæstv. forseti, til að taka aftur til máls í dag eru þær umræður sem hafa farið fram hér um sjávarútvegsmál. Ég tel að það sé alveg full ástæða til þess að láta því ekki ómótmælt að í hvert skipti sem hæstv. sjútvrh. sér sér færi á í andsvörum eða öðruvísi, mætir hann hér í ræðustólinn til þess að reyna að klappa þann steininn sem honum er kærastur, þ.e. að hæla kvótakerfinu og sérstaklega kemur honum orðið hagkvæmni í hug í hvert skipti sem honum dettur þetta kvótakerfi í hug.
Það er þannig að ég hef lagt það á mig að lesa bók sem fylgir frv. til laga um stjórn fiskveiða og er svokölluð tvíhöfða skýrsla. Í þessari tvíhöfða skýrslu er verið að fjalla um stjórn fiskveiða með ýmsum hætti. Lokaniðurstaðan er sú að festa kvótakerfið í sessi. Í þessari tvíhöfða skýrslu er kafli, hæstv. forseti, um hagkvæmni kvótakerfisins. Ég óska eftir leyfi þínu til þess að lesa upp þann kafla allan.
( Forseti (VS): Eins og hv. þm. er kunnugt, þá hefur hann tæpar átta mínútur til ráðstöfunar og hann getur varið þeim eins og honum sýnist.)
Ég get glatt hæstv. forseta með því að þær munu duga. Þetta er á bls. 112 í skýrslunni og er allt það efni sem fjallar um hagkvæmni kvótakerfisins. Liðurinn er merktur 10.2. Hagkvæmni:
,,Eins og fyrr segir hefur það verið eitt af meginmarkmiðum stjórnunar fiskveiða að stuðla að hagkvæmustu nýtingu fiskstofnanna. Hagkvæmni byggist í grundvallaratriðum á því að tekjur séu sem hæstar, en tilkostnaður sem lægstur.
Greinileg þróun hefur verið í þá átt að sjómenn komi með sem bestan fisk að landi, til að tryggja að hægt sé að vinna hann á þann hátt sem skilar mestum verðmætum. Netaveiðar eru gott dæmi um þetta, en það færist í vöxt að netin séu tekin í land um helgar eða þegar veðurspá er slæm, til að hámarka gæði aflans og þar með þær tekjur sem hann skilar.
Þess sjást víða merki að tilkostnaður við veiðar sé að minnka eftir að aflamarkskerfi var allsráðandi. Skýrasta dæmið er sameining veiðiheimilda á færri skip, sem gerir það að verkum að rekstur þeirra skipa sem eftir verða verður hagkvæmari, en gömlum skipum er lagt. Árangurinn af þessu kemur reyndar aðeins að litlu leyti fram í tölum um fjölda skipa á skrá. Ástæðan er sú að mörgum kvótalitlum skipum er ekki lagt, heldur er þeim haldið til veiða á tegundum sem enn eru utan kvóta.
Hér að neðan er þess freistað að leggja mat á það hverju stjórn fiskveiða undanfarin ár hafi skilað í átt að hagkvæmari fiskveiðum.``
Síðan vantar framhaldið og það er ekkert meira í skýrslunni um hagkvæmni kvótakerfisins. Af hverju ekki? Einfaldlega vegna þess að menn fundu ekki tölur, menn fundu ekki rökstuðning fyrir hagkvæmninni. Það var þó reynt að rökstyðja hagkvæmnina þegar kvótakerfinu var breytt 1986. Þá komu menn
með tölur vegna þess að á tímabilinu frá því að kvótakerfinu var komið á og fram að þeim tíma hafði t.d. afli á togtíma aukist. En skyldi það hafa gerst á tímabilinu sem er liðið frá árinu 1986 og fram á þennan dag? Nei, það er ekki aldeilis þannig.
Ég hef hér tölur frá Fiskifélagi Íslands þar sem gefið er upp hvernig afli á úthaldsdag hafi breyst á þessu tímabili. Ég ætla að gefa upp tölurnar sem eru frá árunum 1983--1992. Það munar reyndar litlu hvort maður tekur 1986--1992 eða þessar tölur.
Þá hefur afli á togtíma breyst úr 11,8 tonnum á dag, þetta er dagaflinn, í 11,9 tonn hjá stóru skipunum, þ.e. togurum yfir 500 tonn. Á togurum sem eru undir 500 tonn hefur aflinn minnkað úr 10,2 tonnum á dag niður í 8,2 tonn. Hjá bátum sem eru 13--100 tonn að stærð hefur aflinn minnkað úr 1,6 tonnum á dag niður í 1,4. Sem sagt, á öllum flotanum sem er stærri heldur en 12 tonn hefur þetta gengið aftur á bak eða staðið í stað á þessu tímabili. Þá kemur auðvitað venjulega svarið: Hefur ekki afli minnkað svona mikið á þessu tímabili? En það er nú ekki þannig. Á þessu tímabili hefur aflinn ekki minnkað nema um 2%. Það hefur verið aukið það mikið við í öðrum tegundum í staðinn fyrir þann þorsk sem hefur minnkað á móti.
Einu skipin sem hafa bætt við sig í afla á dag eru litlu bátarnir. Bátar t.d. undir 12 tonnum hafa aukið afla sinn úr 450 kg á dag upp í 600 og bátar sem eru minni, þ.e. opnir bátar, hafa aukið sinn afla úr 180 kg upp í 260. Þetta segir eitthvað um hagkvæmnina.
En það er líka annað sem hefur gerst. Menn hafa verið að tala um að það hafi verið færðar saman veiðiheimildir og skipum hafi verið hent og annað slíkt. Á því tímabili sem ég er að tala um hefur hestaflafjöldi íslenskra skipa aukist um tæp 90 þúsund hestöfl og að langstærstum hluta til hefur þessi breyting orðið frá 1986 og fram á þennan dag. Hagkvæmnin hefur ekki aukist mjög mikið. Síðan hafa menn auðvitað orðið varir við þær sögur sem ganga af því hvernig menn fara með fiskinn. Sjútvn. fékk til sín marga menn á undanförnum fundum til þess að ræða um tillögur ríkisstjórnarinnar um breytingar á lögunum um stjórn fiskveiða. Á einum fundinum um daginn mætti skipstjóri sem sagði frá því sjálfur að það væri hent um 30% af fiski sem kæmi í þorskanetin í vetur. ( StG: Nei.) Nei. Hann sagði frá því að það væri hent 30% frá ákveðnum stað sem hann er að róa frá. ( StG: Hann sagðist hafa gert það sjálfur.) Hann sagðist hafa gert það sjálfur og vissi að aðrir gerðu það líka. Ég held að það þurfi ekkert vitnanna við í því.
Síðan stöndum við frammi fyrir þeirri staðreynd að í þeirri stöðu sem kvótakerfið er í núna mun verða hent margfalt meiri afla í sjóinn því að nú hafa menn ekki möguleika á að ná sér í kvóta til þess að geta veitt upp aðrar tegundir sem þeir hafa því þeir hafa ekki fyrir kvóta í þorski sem þeir þurfa vegna meðafla. Og ég verð nú að segja það alveg eins og er að mér þykir hæstv. sjútvrh. ansi kotroskinn þegar hann mætir hér í ræðustól og talar um samheldnina um að framlengja þetta kvótakerfi. Hann talar eins og allur Sjálfstfl. standi á bak við hann og hann talar eins og það sé engin sprunga í samstarfi Alþfl. og Sjálfstfl. um þessi mál.
Hornsteinninn að hrossakaupum Alþfl. og Sjálfstfl. í fyrrahaust um sjávarútvegsmálin var að það ætti að koma á þróunarsjóði. Hvar stendur það mál? Það mætir enginn af hagsmunaaðilum á fund sjútvn. sem mælir með því að þessi þróunarsjóður verði til. Hann er sjálfdauður í upphafi. Er alveg víst að Alþfl. komi til með að skrifa upp á lögin um stjórn fiskveiða ef það liggur fyrir að þróunarsjóðurinn sé sjálfdauður? Það væri gaman að fá svar við því hér. Kannski mundi hv. formaður þingflokks Alþfl. svara því hvort Alþfl. muni standa við það að festa í sessi lögin um stjórn fiskveiða eins og þau liggja fyrir ef þróunarsjóðurinn verður sjálfdauður eins og allt útlit er fyrir.