[21:09]
Samgönguráðherra (Halldór Blöndal) :
Hæstv. forseti. Samningur um vegtengingu um utanverðan Hvalfjörð var undirritaður hinn 25. jan. 1991 af samgrh. og stjórn Spalar hf. og staðfestur af fjmrh. Samningurinn var staðfestur af Alþingi 18. mars 1991 með þingsályktun. Við undirbúning málsins töldu ráðgjafar Spalar hf. nauðsynlegt að gera nokkrar breytingar á samningnum, m.a. hvað varðaði rekstrartíma ganganna og að virðisaukaskattur og umferðargjald verði í sama skattþrepi og fólksflutningar.
Breyttur samningur var undirritaður 23. júní 1993 og staðfestur á Alþingi 20. apríl 1994 með þingsályktun. Enn fremur var samþykkt að veita 50 millj. kr. láni úr ríkissjóði til Spalar hf. til þess að fjármagna jarðlagarannsóknir sem ráðgjafar félagsins lögðu til að yrðu framkvæmdar. Þær fóru fram síðari hluta ársins 1993 og lauk í ársbyrjun 1994. Niðurstöðurnar voru í samræmi við fyrri rannsóknir og gáfu til kynna að ekki eigi að vera tæknileg vandamál í sambandi við gerð bergganga á Hnausaskersleið.
Sumarið 1993 fóru fram forval verktaka og í ágúst það ár voru valdir fjórir verktakahópar sem fyrirhugað var að gefa kost á að taka þátt í útboði. Hafist var handa við gerð útboðsgagna síðla árs 1993 og lauk því verki með útsendingu þeirra um miðjan apríl 1994. Tilboð voru opnuð 30. ágúst 1994.
Ráðgjafar Spalar hf. yfirfóru tilboðin og áttu nokkra fundi með verktökum sl. haust þar sem ýmis atriði skýrðust, einkum tæknilegs eðlis. Í október var ákveðið að ganga til viðræða við fyrirtækin Skånska, Phil & Sön og Ístak, en jafnframt voru hinir verktakahóparnir beðnir um að framlengja sín tilboð sem núna er til febrúarloka á þessu ári. Ráðgjafar og fulltrúar Spalar hf. áttu fund með verktakahópnum og viðskiptabanka þeirra í nóvember en frekari fundahöld bíða þar til Spölur hf. hefur fengið formlegt tilboð í erlenda fjármögnun verkefnisins.
Unnið hefur verið að fjármögnun framkvæmdarinnar. Landsbréf hf. tóku að sér að annast innlenda fjármögnun meðal íslenskra fjárfesta og unnu að því verkefni síðari hluta árs 1993 og luku því í janúar 1994. Nomura Bank og Babcock & Brown unnu áfram að erlendri fjármögnun verkefnisins og í nóvember 1993 undirritaði Spölur hf. samning við Union Bank of Switzerland um að bankinn yrði leiðandi aðili varðandi erlenda fjármögnun. Bankinn gerði ráð fyrir að rammi fjármögnunarinnar mundi liggja fyrir í mars á sl. ári.
Þar sem sífelldar frestanir voru á að Spölur hf. fengi formlegt tilboð í erlenda fjármögnun frá Union Bank of Switzerland fóru ráðgjafar félagsins í samráði við stjórn þess að athuga um aðra aðila og komust fyrri hluta sumars í samband við bandaríska tryggingafélagið Prudential sem sýndi verkefninu mikinn áhuga. Í september lagði fyrirtækið fram fyrstu drög að erlendri fjármögnun og helstu skilmálum. Í drögunum er gert ráð fyrir láni til 23 ára og að fyrirtækið ætlar að standa eitt að erlendri fjármögnun.
Í framhaldi af móttöku þessara draga frá Prudential var ákveðið að láta Union Bank of Switzerland hætta frekari vinnu við verkefnið en snúa sér að Prudential. Aflað var fjölmargra upplýsinga fyrir fyrirtækið, bæði heima og erlendis, en þar sem upplýsingar erlendra umferðarráðgjafa vegna hliðstæðra framkvæmda í Noregi reyndust ófullnægjandi að mati fyrirtækisins ákvað það að óska eftir að framkvæmd yrði viðhorfskönnun vegfarenda um Hvalfjörð. Þar sem sá verkferill allur frá undirbúningi til loka skýrslna tók mun lengri tíma en áætlað hafði verið fór vinna Prudential við þetta verkefni töluvert út af sporinu vegna annarra verkefna en er nú komin á fullt skrið á nýjan leik og niðurstöður eiga að liggja fyrir á næstu vikum.
Innan mánaðar frá því formlegt ásættanlegt tilboð í erlenda fjármögnun verksins berst ætti meginrammi væntanlegra samninga að liggja fyrir, en gera má ráð fyrir a.m.k. 5--6 vikum til viðbótar til að ná öllum endum saman svo að hægt verði að undirrita formlega samning allra hlutaðeigandi aðila.
Erlendir lögmenn sem hafa komið að málinu hafa bent á ýmsar nauðsynlegar breytingar á gildandi samningi ríkis og Spalar hf. til þess að fullnægja kröfum væntanlegra lánveitenda. Þessar breytingartillögur hafa síðan verið útfærðar í samvinnu við íslenska lögmenn og fulltrúa Spalar hf. Breytingarnar miða fyrst og fremst að því að kveða nánar á um ýmis atriði í gildandi samningi og tryggja betur rétt væntanlegra lánveitenda í eignum Spalar hf., auk þess sem aðild Íslands að Evrópska efnahagssvæðinu og framgangur verkefnisins frá því samningunum var breytt 1993 hafa áhrif á orðalag einstakra greina.
Í fylgiskjölum með þáltill. þessari er fyrirhugaður samningur birtur og gerð grein fyrir þeim breytingum sem orðið hafa frá því að samningar um sama efni frá 25. jan. 1991 og 23. júlí 1993 voru undirritaðir.
Sé ég ekki ástæðu, hæstv. forseti, til þess að rekja frekar efni samningsins en vísa til athugasemda með þáltill. Ég legg til að málinu verði vísað til síðari umr. og hv. samgn. Ég biðst afsökunar á því hversu seint þetta mál er á ferðinni en tel brýnt að það geti fengið skjóta afgreiðslu, helst á því þingi sem nú situr ef ekki koma upp annmarkar við athugun nefndarinnar á málinu.