[21:54]
Jón Helgason :
Hæstv. forseti. Hér fyrr í dag ræddi ég nokkuð um vaxtamál og bar fram spurningar til hæstv. fjmrh. m.a. um það hvaða áhrif væri ætlað að hin nýju hávaxtabréf í erlendum gjaldeyri mundu hafa á vaxtamarkað hér á landi. Því miður fengust þau svör að um það lægju engar áætlanir, a.m.k. hefði hæstv. fjmrh. enga hugmynd um hver þau áhrif yrðu. Hins vegar munu bankamenn óttast að þetta verði eitt atriðið enn sem ýtir undir hækkun vaxta.
Ég vék þá ekki að neinum einstökum öðrum liðum fjárlagafrv. en sagði að þó væri af mörgu að taka. Hér hefur t.d. komið til umræðu niðurskurður á vegafé sem mun áreiðanlega reynast þungbær víða því hvar sem farið er um landið og t.d. sveitarstjórnir hittar þá er efst á blaði hjá þeim slæmt ástand vega innan sveitarfélaganna því umferðin fer sífellt vaxandi og vegir innan sveita verða sífellt mikilvægari lífæðar fyrir allt mannlíf þar. Ég ætla ekki að fjalla frekar um það nú.
Það er eitt atriði sem ég tel óhjákvæmilegt að minnast á og vildi spyrja hæstv. fjmrh. um og það eru jarðræktarframlög. Samkvæmt fjárlagafrv. virðist ekki vera ætluð nein króna í þann fjárlagalið. Aðdragandi þessa máls er sá að á árinu 1992 var gerð breyting á jarðræktarlögum þannig að inn í þau bætist ein málsgrein sem orðast þannig, með leyfi hæstv. forseta:
,,Allur réttur til framlaga samkvæmt lögum þessum er háður fjárveitingu Alþingis.``
Skömmu áður höfðu verið gerðar róttækar breytingar á jarðræktarlögum þannig að framlög væru aðeins bundin við þær framkvæmdir sem stuðluðu að hagræðingu og nýsköpun í landbúnaði en ekki til að auka almenna framleiðslu. Var þess þá vænst að það mundi leiða til þess að við ákvæði laganna yrði að fullu staðið en það má geta þess að úr framkvæmdum dró vitanlega mjög mikið af þessum og öðrum ástæðum þannig að þörfin fyrir framlög, sem á verðgildi ársins 1992 voru allt að 500 millj. kr. nokkrum árum áður, var komin niður fyrir 100 millj.
En þrátt fyrir þessa lagabreytingu 1992 þá standa enn önnur ákvæði jarðræktarlaganna um rétt bænda til framlaga til ákveðinna verkefna. Það er gert ráð fyrir því að um slík framlög verði sótt, að framkvæmdir sem þau ná til verði teknar út á hverju hausti að loknum framkvæmdum og bændur eigi sem sagt rétt á að fá þessi framlög. Þannig eru þau lögð til grundvallar við framkvæmdaáætlanir bænda og líka það að við þessi framlög er miðað þegar lánveitingar eru ákveðnar til framkvæmdanna. Þannig að lánahlutfall verður lægra vegna þess að þarna er gert ráð fyrir því að framkvæmdirnar verði ódýrari sem þessu nemur.
Nú hefur það gerst að síðan þessi lagabreyting var gerð 1992 þá hefur ekki verið greitt út á neina framkvæmd frá þeim tíma. Það er orðið um allháa skuld að ræða sem ríkið á eftir að greiða. Ég veit ekki hversu há hún verður að loknu þessu framkvæmdaári en það skiptir einhverjum hundruðum milljóna samtals þegar alltaf bætist við.
Óvissan er mjög bagaleg að öllu leyti fyrir bændur og svo auðvitað það að fá ekki fjármagn sem treyst er á. Má benda á að þessi framlög eru flokkuð með svokölluðum grænum greiðslum í sambandi við GATT-samningana, þ.e. þeim er heimilt að halda áfram á sama hátt og má segja allar þjóðir í kringum okkur gera til að styrkja sinn landbúnað. Því er það ákaflega mikilvægt þegar búast má við að GATT-samningarnir gangi í gildi á næsta ári að þá verði þó þessum stuðningi til að jafna aðstöðu íslensks landbúnaðar haldið. Það væri fróðlegt að spyrja hæstv. ráðherra að því hvenær GATT-samningurinn muni ganga í gildi, hvort það verður á miðju næsta ári eins og um hefur verið talað.
Það sem ég vildi spyrja hæstv. fjmrh. um í fjarveru hæstv. landbrh. er hvort þeir tveir ráðherrar hafi samið um það að framkvæma þessa lagabreytingu frá 1992 við jarðræktarlögin á þann hátt að engin króna verði veitt til framlaga frá þeim tíma og hvort að það sé svo að bændur geti engra greiðslna vænst á næsta ári, hvorki út á framkvæmdir þessa árs eða þær sem ógreiddar eru frá fyrri árum.
Ég vonast auðvitað til þess að ekki hafi slíkt samkomulag eða ákvörðun verið gerð en vissulega er framkvæmdin samt slík að það má segja að það jafngildir því að alveg sé lokað fyrir þetta. En það er þó mikilvægt að fá yfirlýsingu frá hæstv. fjmrh. um þetta og ég vil þá spyrja hæstv. ráðherra: Hefur það nokkra þýðingu að vera að eyða vinnu og kostnaði við að taka úr þessar jarðabætur á þessu hausti sem hafa verið gerðar á þessu ári? Er nokkur von til þess að það þjóni tilgangi, fyrir bændurna eða búnaðarsamböndin sem eru lögum samkvæmt skyldug til að leggja í þessa vinnu að óbreyttum lögum? Þannig er sem sagt beinlínis verið að stofna til mikilla útgjalda að gagnslausu ef svona heldur fram sem horfir.