[15:16]
Sturla Böðvarsson :
Virðulegi forseti. Ég þakka hæstv. forsrh. fyrir þá skýrslu sem hann hefur flutt. Vissulega er mjög rík ástæða til þess að fara nokkrum orðum um skýrslu um starfsemi Byggðastofnunar og það sem tengist henni. Einhverra hluta vegna eru ekki margir hv. þm. í salnum við umræðuna og vekur það væntanlega upp einhverjar spurningar um áherslur hv. þm. en hvað um það. Samkvæmt lögum er stefnumótandi byggðaáætlun eitt af veigamestu verkefnum Byggðastofnunar enda hefur stjórn Byggðastofnunar fjallað um slíka
áætlun og samþykkt. Verkefni Byggðastofnunar hafa í auknum mæli verið að færast frá því að vera lánastofnun til þess að vera stofnun sem tekst á við þróunar- og skipulagsstarf á sviði atvinnumála. Ég tel að þetta sé eðlileg þróun og eðlileg breyting sem hefur orðið á Byggðastofnun og í takt við þann vilja sem kemur fram hjá núverandi stjórnvöldum og stjórnarflokkarnir hafa að sjálfsögðu unnið að.
Ein af allra mikilvægustu breytingum sem ég tel að hafi orðið hjá Byggðastofnun er að stofnunin hefur verið færð út á land með því að útibú hafa verið stofnuð. Ég tel að með því að færa stofnunina þannig út á land hafi hún færst nær þeim vettvangi sem henni er vissulega ætlað að starfa á. Það hefur verið fróðlegt að fylgjast með þeim viðbrögðum sem hafa orðið þegar hugmyndir komu upp um það að færa stofnunina út á land í heilu lagi að ýmsir hafa lagst gegn því. En ég held að þessi stefna sem hefur verið tekin upp, þ.e. að færa stofnunina með útibúum út á land, hafi verið e.t.v. skynsamleg leið til þess að gera þá miklu breytingu sem hefur í rauninni orðið á stofnuninni án þess að gera það í einu stökki.
Ég ætla ekki að fjalla sérstaklega um það heldur fara nokkrum orðum um þau verkefni sem Byggðastofnun hefur verið falið. Nokkuð hefur verið gagnrýnt og talið að það væri hennar Akkilesarhæll að hafa ekki nægilega fjármuni. Vafalaust er það að Byggðastofnun gæti ráðstafað meiru af fjármunum sem ríkið legði henni til. Það er í margar áttir að líta og eilíflega hægt að koma út fjármunum til verkefna. En miðað við þær aðstæður sem við búum við í dag tel ég að stjórn stofnunarinnar hafi farið skynsamlega með það takmarkaða fjármagn sem til ráðstöfunar er þó auðvitað vanti alls staðar áhættufé, það vantar víða fjármuni til atvinnulífsins o.s.frv. En með því að Byggðastofnun leggi línur, móti byggðaáætlun, auðveldar það öðrum aðilum, lánastofnunum, að veita fjármagn sem til ráðstöfunar er í þjóðfélaginu inn á þau svið sem Byggðastofnun og samþykkt byggðaáætlun leggur línur um að sé skynsamlegast að fara.
Ég held að með þeim hætti sé líklegt að bærilega geti tekist til um ráðstöfun á fjármunum til atvinnulífsins, til þjónustustofnana og jafnvel sveitarfélaga sem takast á við það verkefni að styrkja byggðina í landinu.
Byggðaáætlun, sem var samþykkt og unnið hefur verið eftir, leggur auðvitað línur um það hvernig ríkisvaldið með fjárlögum og ýmsum öðrum ráðstöfunum geti styrkt byggðina í landinu. Þar kemur m.a. fram að lögð sé áhersla á eflingu samfelldra atvinnu- og þjónustusvæða og það er auðvitað gert með því að bæta vegasamgöngur og aðrar samgöngur. Síðan þarf að taka tillit til þess við gerð vegáætlunar, við gerð hafnaáætlunar, við gerð flugmálaáætlunar o.s.frv. Ég tel að þetta sé mjög eðlilegt að þannig sé unnið.
Nýsköpun og fjölbreytni í atvinnulífinu gerist ekki einungis með því að á vegum Byggðastofnunar séu lagðar línur eða áherslur heldur er eðlilegt að á grundvelli byggðaáætlunar komi aðrir aðilar, eins og ég nefndi fyrr, að þessu með því að veita fjármuni inn í atvinnulífið til annarra þátta þannig að atvinnulífið eflist og nýsköpun geti orðið.
Eitt af því sem getur eilíflega orðið deilumál en verður að leggja nokkrar línur á grundvelli byggðaáætlana er samræming á starfsemi og framkvæmdum ríkisvaldsins. Ríkisvaldið getur haft mjög afgerandi áhrif á þróun byggðarinnar með ákvörðunum sínum, með því að staðsetja stofnanir, með því að leggja fjármuni í tiltekin verkefni og þannig stuðlað að tiltekinni byggðaþróun. Ég tel að þetta hafi verið gert og ekki síst á þeim tíma sem núverandi ríkisstjórn hefur starfað og má nefna ýmis dæmi um það.
Eitt af því sem nefnt er í skýrslu Byggðastofnunar er valddreifing frá ríki til sveitarfélaga. Það er eitt af þeim verkefnum sem hefur verið erfiðast viðureignar. Reynt hefur verið að færa verkefni til sveitarfélaganna frá ríkisvaldinu og með því leggja línur um eflingu byggðanna. Ég tel að það sé nauðsynlegur og mikilvægur kostur og þar hefur einnig verið litið til sameiningar sveitarfélaga. Þetta hefur gengið heldur hægt. Sameining sveitarfélaga hefur ekki gengið vel á Íslandi en að þessu þarf auðvitað að vinna á grundvelli þeirra áætlana og þess vilja sem hefur komið fram.
Virðulegi forseti. Ég ætla ekki að lengja umræðuna. Ég þakka hæstv. forsrh. fyrir þá skýrslu sem hér hefur verið flutt og legg á það áherslu að Byggðastofnun hefur mikilvægu hlutverki að gegna. Ég tel að þar hafi verið farið inn á skynsamlegar brautir hin seinni ár og okkur eigi að geta tekist að efla byggðina á grundvelli þeirra áætlana sem fyrir liggja í dag.