[15:57]
Flm. (Pétur Bjarnason) :
Virðulegi forseti. Ég mæli hér fyrir till. til þál. um heilsársveg milli Dýrafjarðar og Vestur-Barðastrandarsýslu. Ég hefði gjarnan kosið, virðulegi forseti, að hæstv. samgrh. væri í salnum þegar tillagan er flutt og til andsvara því ég hef á því bjargfasta trú að honum sé þetta mál hugleikið og hann muni styðja það og byggi það á því að fyrir fyrir árum flutti hv. þm. Halldór Blöndal mjög hliðstætt mál ásamt fleirum sem var till. til þál. um könnun á gerð jarðganga milli Ólafsfjarðar og Siglufjarðar. Ég hygg að hæstv. samgrh. sé hlynntur langtímaáætlunum í þessum efnum og menn horfi til framtíðar þegar verið er að skipuleggja vegamálin.
Árið 1986 var skipuð nefnd til að gera langtímaáætlun um jarðgöng til samgöngubóta á þjóðvegakerfi landsins og voru markmið hennar m.a. skilgreind í skipunarbréfi þannig, með leyfi hæstv. forseta:
,,Að tengja þau byggðarlög við vegakerfi landsins sem ekki eiga val á fullnægjandi tengingum með öðrum hætti. Enn fremur að tengja saman byggðarlög sem mynda eðlilega, félagslega og atvinnulega heild en geta ekki komið á viðunandi sambandi sín á milli nema með jarðgöngum eða öðrum álíka mannvirkjum.``
Í sömu skýrslu nefndarinnar var einmitt lögð áhersla á að í þeim áfanga skyldi lögð áhersla á tengingu kaupstaða og stærri kauptúna. Enn fremur segir þar, með leyfi forseta:
,,Jarðgangagerð er langtímaverkefni. Því þarf að ætla þeim langan rannsóknar- og undirbúningstíma.``
Með þessari till. til þál. fylgir svohljóðandi greinargerð, með leyfi hæstv. forseta:
,,Það hefur löngum háð samvinnu byggða á Vestfjörðum hversu samgöngur eru þar erfiðar að vetrarlagi og á það ekki síst við samskipti milli þeirra svæða sem hér um ræðir, byggðanna á vestanverðum Vestfjörðum sem oft eru nefnd Patreksfjarðar- og Ísafjarðarsvæði.
Hrafnseyrarheiði og Dynjandisheiði eru að jafnaði lokaðar vetrarmánuðina og er þá póstflug Flugfélagsins Ernis einu almenningssamgöngurnar milli Vestur-Barðastrandarsýslu og Ísafjarðarsýslna, auk þess sem vöruflutningar fara fram sjóleiðina.
Þá ber að geta þess að með tilkomu Breiðafjarðarferjunnar Baldurs hafa aukist verulega ferðir fólks af Ísafjarðarsvæði þá leiðina suður á land. Eins og nú háttar er það einungis hægt að sumarlagi, en með jarðgöngum milli fjarðanna og vetrarvegi um Dynjandisheiði, eða með sjó fram, væri þessi leið fær allan ársins hring.
Núverandi vegur yfir Dynjandisheiði var tekinn í notkun á árinu 1958 og þótti þá allgóður og var mikil samgöngubót. Hins vegar var hann einungis hugsaður sem sumarvegur og ekki gerður samkvæmt þeim stöðlum sem nú gilda um nýlagnir vega. Sáralitlar endurbætur hafa verið gerðar á honum og nýtist hann því enn eingöngu sem sumarvegur. Fljótlega þarf að fara að gera við kafla þessa vegar, en áður en lagt er í kostnaðarsamar framkvæmdir þarf að taka ákvörðun um hvort leggja beri nýjan veg með sjó fram eða endurbæta þennan veg og byggja upp með tilliti til snjóalaga.
Vert er að hafa í huga við ákvörðun í málinu að vegurinn liggur utan í Glámusvæðinu sem er fyrrum jökulsvæði. Hann liggur í allt að 500 m hæð yfir sjávarmál og þar geta veður verið mjög hörð að vetri til og þokusamt á sumrin. Samkvæmt lauslegum mælingum Vegagerðarinnar er talið að lenging vegarins, með því að fara með sjó fram, sé um 15 km frá Dynjanda í Trostansfjörð, og þar með til Bíldudals, en um 30 km frá Dynjanda að vegamótum í Helluskarði og þar með að Brjánslæk. Þar ber að hafa í huga að þessi vegur yrði væntanlega mjög snjóléttur og að jafnaði vetrarfær án mikils snjómoksturs.
Einnig kæmi til álita að leita nýrra leiða fyrir veg yfir Dynjandisheiði og hafa um það samráð við heimamenn sem margir hverjir hafa kannað leiðir þarna með þetta að markmiði. Einkum kemur til álita að fara aðra leið upp á heiðina en upp Svínadal, t.d. á svæðinu utanvert við Dynjanda.
Að áliti vegagerðarmanna er tæpast framkvæmanlegt að gera viðunandi vetrarveg yfir Hrafnseyrarheiði vegna mikils bratta og snjóflóðahættu á leiðinni frá Þverfelli í Brekkudal að Þórðarhorni í Hrafnseyrardal.
Vegagerð ríkisins hefur gert lauslegar athuganir á jarðgangaleið milli Dýrafjarðar og Arnarfjarðar. Meðal annars var gerð jarðfræðiathugun árið 1981 á þessu svæði. Megintilgangur þeirrar athugunar var að huga að grjóti sem nothæft væri sem ölduvörn á vegkanta með sjó, en einnig var berggrunnur lauslega kannaður með tilliti til möguleika á jarðgangagerð þarna. Þessi athugun leiddi í ljós að vænlegasta leiðin virðist vera úr Dýrafjarðarbotni í Arnarfjarðarbotn. Þessi göng yrðu væntanlega um 4,7 km að lengd, og virðast berglög þar henta allvel til gangagerðar. Nauðsynlegt er þó að gera frekari kannanir á berglögum. Þess má geta að jarðgöng á þessum stað mundu stytta leiðina frá Ísafirði í Mjólká um 25--28 km og yrði þá leiðin þar á milli svipuð og frá Ísafirði til Þingeyrar, rétt um 50 km.
Annar möguleiki væri að gera göng úr Brekkudal í Skipadal nálægt núverandi akstursleið. Þau göng yrðu mun styttri, en berglög óhagstæðari, auk þess sem þau mundu liggja allhátt, eða um 300 m yfir sjávarmáli. Sú leið stytti ekki akstursleið svo neinu næmi.
Sem fyrr segir eru jarðgöng á þessari leið forsenda þess að tengja megi byggðir Vestfjarða innbyrðis. Gerð nýs flugvallar í Dýrafirði, sem nú er í athugun, styður enn frekar nauðsyn þess að allir á vestursvæði Vestfjarðakjálkans eigi þangað greiða leið, ekki síst ef um beinan útflutning á fiski og fiskafurðum þaðan yrði að ræða. Þá mundi öryggi í samgöngum aukast verulega og renndi frekari stoðum undir ferðaþjónustu á Ísafjarðarsvæði að vetarlagi þar sem ferðafólki þykir flugsamgöngur ekki nægilega tryggar til skemmri ferða.
Hér er um að ræða stefnumótun í samgöngumálum sem skipta byggðaþróun á Vestfjörðum verulegu máli og hafa um árabil verið ofarlega í umræðu þar. Fjórðungsþing Vestfirðinga hefur margsinnis ályktað um þetta mál.
Í umsögn vegamálastjóra um fyrrgreinda þingsályktunartillögu frá 113. löggjafarþingi er tekið undir nauðsyn þess að undirbúa tengingu milli þessara svæða með þeim hætti sem hér er lagt til. Vegamálastjóri telur það verkefni Vegagerðar og þingmanna kjördæma að undirbúa slíka stefnumörkun. Sú vinna kostar allmikið fé og er eðlilegt að sérstök fjárveiting fáist til hennar af vegáætlun.
Það skal undirstrikað hér að þar sem jarðgöng eru forsenda þessarar tengingar með öruggum hætti beri að fella þessa áætlun að langtímaáætlun í jarðgangagerð þar sem tenging vestursvæðis við Mjólká nær ekki fullum tilgangi nema hægt verði að komast áfram yfir í Dýrafjörð. Því er skoðun flutningsmanns að taka beri þessa tvo þætti sameiginlega sem sérstakt verkefni við áætlanagerð sem tekið verði tillit til við reglulega endurskoðun vegáætlunar sem fram á að fara á Alþingi 1994--95.``
Virðulegi forseti. Við þetta má bæta að það eru líklega rétt um eða yfir 20 ár síðan Gunnlaugur Finnsson, þá þingmaður Vestfirðinga, flutti tillögu um jarðgöng undir Breiðadalsheiði. Á þeim tíma var kannski litið á þetta sem sýndartillögu sem ekki bæri að taka allt of alvarlega þó að ég efast ekki um að flm. hafi verið fullkomin alvara. Það kemur í ljós líka núna 20 árum síðar að þessi jarðgöng eru svo gott sem orðin að veruleika og eiga eftir að hafa gífurleg áhrif til bóta í samskiptum manna og atvinnuháttum á þessu svæði.
Virðulegi forseti. Að lokinni umræðu geri ég það að tillögu minni að þáltill. verði vísað til síðari umr. og hv. samgn.