[10:51]
Páll Pétursson :
Frú forseti. Ég tel að hér hafi fundist skynsamleg lending eða bráðabirgðalending væri kannski réttara orðalag. Hér er um mjög vandasamt mál að ræða þar sem það er enginn ágreiningur um það að við eigum að verða aðilar að Alþjóðaviðskiptastofnun og að það er okkur nokkurt metnaðarmál að vera stofnaðilar að stofnuninni, þó að það sé ekki lífsnauðsyn og hafi hér rækilega komið fram að við glötum ekki neinum rétti þó við hefðum dregið afgreiðslu þessa máls fram yfir áramót. En allt um það, þá er það heppilegt að við verðum stofnaðilar.
Af þessu samstarfi kemur til með að hljótast margvíslegt hagræði. Því miður hefur í undirbúningi málsins á ýmsan hátt verið fórnað hagsmunum landbúnaðarins til þess að ná öðrum hagsmunum. Það hefur verið verslað á kostnað landbúnaðar til þess að ná hagræði fyrir aðrar atvinnugreinar. Íslenskur landbúnaður er í mikilli hættu og þegar þetta bætist ofan á þá syrtir heldur í álinn og þrengir mjög kosti landbúnaðarins, en ég tel að með því skrefi sem stigið er nú þá sé gert það skásta úr stöðunni sem mögulegt
er.
Eins og brtt. meiri hluta nefndarinnar ber með sér og reyndar sannast líka í fylgiskjölum, þá verður hér óbreytt ástand í innflutningsmálum landbúnaðarafurða þangað til Alþingi hefur breytt lögum. Til þess gefst frestur svo missirum skiptir eða jafnvel upp í ár og þá lagasetningu þarf að vanda og ég tel að hún verði verkefni nýrrar ríkisstjórnar.
Núv. hæstv. ríkisstjórn er ekki heppileg til þess að hafa forustu um það mál. Nú er því ekki að leyna að innan hennar eru menn sem hafa burði til þess að vinna góð verk og gætu út af fyrir sig haft þarna forustu. En afskipti . . . ( Gripið fram í: Góðverk?) Góð verk, ekki góðverk. ( Gripið fram í: Það er nefnilega það.) Það getur verið að þeir slysist til þess en það er nú frekar óvart. ( Gripið fram í: Þess vegna spurði ég.) Mín skoðun er sú að það séu miklir ágætismenn sem skipi hæstv. núv. ríkisstjórn þó margt hafi slysalega tekist hjá þeim, því miður. En afskipti Alþfl. af þessu máli hafa verið með þeim hætti að það er ólíklegt að núv. ríkisstjórn finni farsæla niðurstöðu í máli eins og þessu. Hæstv. ríkisstjórn hefur verið, því miður, í afskiptum af landbúnaðarmálum og reyndar utanríkismálum í mörgu tilliti, í gíslingu hjá hæstv. utanrrh., en sem betur fer hefur sú herkví nú verið rofin. Og það er það merkilega við niðurstöðu af vinnu utanrmn. í gær, að sú herkví er rofin og stór meiri hluti Alþingis nær vopnum sínum. Alþfl. ,,terroríserar`` ekki lengur hinn stóra meiri hluta á Alþingi í þessu máli og það er það sem markverðast er í afgreiðslu okkar í gær.
Alþfl. stendur frammi fyrir því hvort hann vill slást í förina eða stoppa málið. Hann stendur frammi fyrir því hvort hann vill stoppa málið eða bíta á jaxlinn og dansa með og það er hinn eðlilegi gangur málsins. Hæstv. utanrrh. bítur á jaxlinn og lætur sem svo að þetta verði að vera í lagi. Hann hefur heldur enga aðra kosti og það er vel. Hann að vísu kemur í fjölmiðla, fer þar með óskynsamlega og náttúrlega staðlausa stafi. Þetta minnir svona á Jón sterka í frægu bókmenntaverki Jóns Thoroddsens, ,,Sáuð þið hvernig ég tók hann?``. Hann reynir sem sagt að koma standandi niður og það er honum ekki of gott.
Ég hef ekki trú á því að kjaradeilur næstu vikna verði leystar á þann hátt sem Alþfl. lagði upp þar sem aðstoðarmaður hæstv. utanrrh., Þröstur Ólafsson, lagði það til að leysa kjaradeilurnar og gera kjarasamninga með því að opna fyrir innflutning, nota GATT-samninginn til þess að galopna fyrir innflutning á ódýrum landbúnaðarafurðum og verkalýðurinn eða launþegar, þeir þyrftu ekki kauphækkun, það væri hægt að skaffa þeim ódýrari mat. Það átti sem sagt að senda bændum reikninginn fyrir þær kjarabætur sem alþýðunni væru boðnar. Þetta verður vonandi ekki niðurstaðan og vonandi verður Alþfl. ekki í þeirri stöðu að ná valdi á þessu máli aftur og það verður þjóðin að passa.
Samkvæmt ákvörðun Alþingis sem hér verður væntanlega tekin innan skamms þá verður, eins og segir í tillgr.: ,,Landbrh. verði tryggt forræði um allar efnislegar ákvarðanir í því stjórnkerfi sem varðar landbúnað og innflutning landbúnaðarvara og komið verður á fót á grundvelli þessarar ályktunar.``
Hér er ekki kveðið vægt að orði. ,,Landbrh. verði tryggt forræði um allar efnislegar ákvarðanir í því stjórnkerfi sem varðar landbúnað og innflutning landbúnaðarvara.`` --- Hvorki meira né minna.
Að vísu þarf hæstv. fjmrh. að stimpla tollamálið og kemur að því með óbeinum hætti þar af leiðandi.
Það er auðvitað hægt að hugsa sér að einhvern tímann taki við húsbóndavaldi í landbrn. maður sem ekki ber hagsmuni landbúnaðarins fyrir brjósti. Það hefur ekki gerst fram að þessu nema þá um örstuttan tíma. Ég held að allir landbúnaðarráðherrar fyrirfarandi ára hafi haft metnað til þess að reyna að standa sig og sumir hafa gert það vel. En það er hægt að hugsa sér að mislukkaður ráðherra taki við þessu embætti þó að það sé á móti minni von. Hann hefur að vísu þá tækifæri til þess að opna allar gáttir og það er gallinn við þennan GATT-samning að ef ríkisvald og landbrh. er einbeittur í því að opna þá getur hann það samkvæmt GATT-samningnum og því frelsi sem hann veitir.
Ég tel að þjóðin verði að gá að sér og reyna að sjá til þess að ríkisstjórn verði ekki skipuð með þeim hætti í framtíðinni.
Það hefur verið gert nokkuð úr því af sumum að reyna að stilla þessu máli þannig upp að á öðrum kantinum séu neytendur og á hinum kantinum sé landbúnaðurinn. Ég mótmæli þessari skiptingu, við erum öll á sama báti. Þeir sem stunda landbúnað, þeir sem vinna að landbúnaði eða þjónustu við landbúnaðinn með einum eða öðrum hætti eru auðvitað neytendur og ófarir eða hrun í landbúnaði kemur niður á neytendum þannig að það eru engin skil þarna á milli. Það er ekki hægt að stilla þessum aðilum upp sem einhverjum andstæðingum þó það hafi verið reynt og reynt að fiska í því grugguga vatni.
Frú forseti. Áður en ég skil við þetta mál og vík héðan úr ræðustól vil ég láta þess getið að ég tel að undirbúningi ríkisstjórnar Íslands hafi verið áfátt. Ég hef rakið orsakir þess, þ.e. fyrst og fremst fyrir það að hún var í gíslingu hjá hæstv. utanrrh. Ég minni á, og það var rætt nokkuð í utanrmn., hvernig Norðmenn hafa farið að. Undirbúningur þeirra var með allt öðrum og markvissari hætti. Norska Stórþingið gengur að verki með miklu betri undirbúningi en við gerum. Þó kann að vera að á því séu og það eru í því ljósir punktar að undirbúningur er ekki lengra kominn hér þar sem búið er að skáka Alþfl. út úr málinu.
Ég er sem sagt mjög ánægður, frú forseti, yfir þessari niðurstöðu þrátt fyrir það að margt sé óleyst og eftirvinnan að verulegu leyti eftir þá vonast ég eftir því að hún takist farsællega. Ég þakka formanni utanrmn. fyrir ágæta samvinnu og meðnefndarmönnum og lýsi fullum stuðningi við þá brtt. sem liggur fyrir á þskj. 523.