Ferill 295. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
1994. – 1064 ár frá stofnun Alþingis.
118. löggjafarþing. – 295 . mál.
387. Tillaga til þingsályktunar
um endurskoðun laga um tjáningarfrelsi.
Flm.: Svavar Gestsson, Ingi Björn Albertsson, Jón Helgason,
Kristinn H. Gunnarsson, Kristín Einarsdóttir.
Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að hraða endurskoðun þeirra ákvæða hegningarlag
Ríkisstjórnin geri Alþingi grein fyrir þessari endurskoðun og tillögum sínum í upphafi næsta þings.
Greinargerð.
Ákvæði almennra hegningarlaga um meiðyrði eru löngu úrelt. Um það er full samstaða með
Hér er flutt tillaga um að
a . hraðað verði endurskoðun þeirra ákvæða hegningarlaga sem á einhvern hátt snerta tjáningarfrelsi og geta orðið til þess við óvarlega notkun að hefta málfrelsi,
b . kannað verði hvort setja eigi sérstök lög um prentfrelsi og tjáningarfrelsi til þess að fylla betur út í þann ramma sem stjórnarskráin kveður á um og
c . höfð verði hliðsjón af reynslu grannþjóða okkar í þessum efnum.
Gert er ráð fyrir því að ríkisstjórninni verði falið að vinna að þessum verkefnum og gefa Al
Á Alþingi hafa verið flutt fjölmörg þingmál um þetta efni á seinni árum en þau hafa ekki náð fram að ganga, m.a. vegna þess að endurskoðun almennra hegningarlaga hefur staðið yfir. Á síðustu þingum hafa verið flutt mál er kveða á um að fella brott úr hegningarlögum 108. gr. þeirra sem kveður á um sérstaka vernd fyrir opinbera starfsmenn. Hefur Kristinn H. Gunnarsson flutt þingmál þetta ásamt Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur. Töldu flutningsmenn að Hæstiréttur hefði túlkað þessi lagaákvæði of rúmt og því væri óhjákvæmilegt að breyta lögunum. Nú hefur Mannréttindadómstóll Evrópu kveðið upp þann úrskurð að þessir dómar Hæstaréttar séu í raun brot á mannréttindasáttmála Evrópu sem Ísland er aðili að. Kveikjan að þingmáli þessu voru dómar þeir sem kveðnir voru upp gegn Þorgeiri Þorgeirssyni og Halli Magnússyni. Dómsmála
Þær áherslur, sem hafa ber í huga við breytingar á lögum í þessu sambandi, eru að mati flutn
Meiðyrðamál þau sem höfðuð hafa verið eru af misjöfnum toga. Í fylgiskjali er birt yfirlit yfir síðustu dóma í ærumeiðingarmálum.
Fylgiskjal.
Nýjustu dómar í ærumeiðingarmálum.
1. Héraðsdómur Reykjavíkur 21. júlí 1994.
Skipatækni hf. gegn Sigurði Ingvasyni. Ummæli dæmd dauð og ómerk: 12 af 12. (Sums staðar voru ómerkt einstök orð úr viðtölum en annað látið standa.) Refsisekt í rík
2. * Héraðsdómur Reykjavíkur 8. apríl 1994.
Níels Adolf Ársælsson gegn Sigurjóni M. Egilssyni og fleirum. Ummæli dæmd dauð og ómerk: 1 af 1. Refsisekt í ríkissjóð 15.000 kr. Dæmdar miskabætur: 30.000 kr. Dæmd
3. * Héraðsdómur Reykjavíkur 14. mars 1994.
Már Pétursson gegn Gunnari Smára Egilssyni og Blaði hf: Ummæli dæmd dauð og ómerk: 11 af 11. Miskabætur: 250.000 kr. með vöxtum frá 28. maí 1992. Gunnar Smári greiði 25.000 kr. sekt í ríkissjóð. Dæmdur birtingarkostnaður: 150.000 kr. Dæmdur máls
4. * Héraðsdómur Reykjavíkur 10. febrúar 1994.
Hrafn Gunnlaugsson gegn Sigurði Á. Friðþjófssyni og fleirum. Ummæli dæmd dauð og ómerk: 18 af 21. Skaðabótakröfu hafnað. Refsikröfu hafnað. Dæmdur birtingarkostn
5. * Héraðsdómur Vestfjarða 7. febrúar 1994.
Níels Adolf Ársælsson gegn Sigurjóni J. Sigurðssyni og Halldóri Sveinbjörnssyni og H-Prenti hf. Ummælin dæmd dauð og ómerk. Skaðabótakröfu hafnað. Refsikröfu hafn
6. * Héraðsdómur Norðurlands eystra 22. nóvember 1993.
I. Valbjörn Jónsson og fleiri gegn Pétri Péturssyni lækni. Ummæli dæmd dauð og ómerk. Stefndi sýknaður af öllum fjárkröfum stefnanda. Skilorðsbundin refsing. Máls
7. Héraðsdómur Vestfjarða 5. nóvember 1993.
Halldór Þórðarson og fleiri gegn Indriða Aðalsteinssyni. Ummæli dæmd dauð og ómerk: 23 af 23. Stefndi sýknaður af bótakröfum og kröfum um að standa straum af op
8. * Héraðsdómur Reykjavíkur 11. júní 1993.
Ástþór Bjarni Sigurðsson gegn Haraldi Jónssyni og Sigurði Má Jónssyni. Ummæli dæmd dauð og ómerk: 2 af 6. Fébóta- og refsikröfum hafnað. Kveðið á um birtingu dóms í Pressunni. Dæmdur málskostnaður: 90.000 kr. Upphaflegar kröfur stefnanda: 1.650.000 kr., auk kostnaðar. Áfrýjað til Hæstaréttar.
9. * Héraðsdómur Reykjavíkur 19. maí 1993.
Werner I. Rasmusson gegn Sigurjóni M. Egilssyni og Blaði hf. Ummæli dæmd dauð og ómerk: 3 af 6. Refsi- og bótakröfu hafnað. Kveðið á um birtingu dóms í Pressunni. Dæmdur málskostnaður: 100.000 kr. Upphaflegar kröfur stefnanda: 500.000 kr.
10. Héraðsdómur Reykjaness 14. apríl 1992.
Pétur Einarsson gegn Ólafi Björnssyni. Ummæli dæmd dauð og ómerk. Dæmt vegna brota á 234. gr. og 236. gr. hgl. Miskabætur 60.000 kr. Dæmdur málskostnaður: 150.000 kr. Samtals dæmdur málskostnaður: 210.000 kr.
11. * Héraðsdómur Reykjavíkur 12. mars 1992.
Gallerí Borg hf. og Úlfar Þormóðsson gegn Kristjáni Þorvaldssyni, Þóru Kristínu Ás
12. * Hæstiréttur 25. nóvember 1993.
Úlfar Nathanaelsson gegn Blaði hf. og Sigurði Má Jónssyni. Málinu vísað frá Hæsta
13. Hæstiréttur 24. júní 1993.
Gísli G. Ísleifsson gegn Bertu Kristinsdóttur. Ummæli dæmd dauð og ómerk. Dæmd
14. Hæstiréttur 19. mars 1993.
Skarphéðinn Ólafsson gegn Heiðari Guðbrandssyni. Sýknað af kröfum stefnanda, m.a. með vísan til 72. gr. stjórnarskrárinnar. Málskostnaður felldur niður. Í undirrétti var Skarphéðni gert að greiða 50.000 kr. í miskabætur og 90.000 kr. í málskostnað.
15. * Hæstiréttur árið 1992, bls. 401.
Ákæruvaldið gegn Halli Magnússyni. Dæmd 60.000 kr. sekt skv. 108. gr. hgl. Dóm
16. * Hæstiréttur árið 1989, bls. 1586.
Útgáfufélag Þjóðviljans, Árni Bergmann og Össur Skarphéðinsson gegn Guðmundi G. Þórarinssyni. Ummæli dæmd dauð og ómerk. Ummæli varða við 235. gr. alm. hgl. Refs
17. Hæstiréttur árið 1987, bls. 1280.
Ákæruvaldið gegn Þorgeiri Þorgeirssyni. Ummæli dæmd dauð og ómerk. Refsing dæmd skv. 108. gr. alm. hgl., 10.000 kr. í sekt. Saksóknaralaun: 20.000 kr. Laun skip
Mál sem bíður dóms gegn blaðamönnum:
Hrafn Gunnlaugsson gegn Vikublaðinu.
Nokkur meiðyrðamál sem lokið hefur með sátt eftir stefnu:
Björn Friðfinnsson gegn Frjálsri verslun.
Jóhann Jónas Ingólfsson gegn Blaði hf.
Þórarinn Eldjárn gegn Blaði hf.
Sverrir Örn gegn Guðna Ágústssyni, fyrrverandi bankaráðsformanni Búnaðarbank
* merkir mál blaðamanna.
