Einar Oddur Kristjánsson:
Herra forseti. Ástæðurnar fyrir því að ég skrifa undir þetta nál. með fyrivara eru nokkrar. Í fyrsta lagi skal ég geta þess að ég styð brtt. Vilhjálms Egilssonar. Hann er búinn að gera grein fyrir henni og þarf ég ekki að endurtaka það. Í öðru lagi flyt ég sjálfur litla brtt. sem er bara til þess gerð að vekja athygli manna á hlut sem ég fæ ekki alveg samhengi í en það er þetta atriði um að setja inn í lögin sex ára fangelsi um þá skipstjórnarmenn sem gerast brotlegir við lögin. Ég verð var við það að í aðra lagasmíð og aðra lagaendurskoðun í nefndum er verið að setja þetta á fleiri stöðum. Núna erum við t.d. með lög um þungaskatt til umræðu og þar var verið að koma með þá tillögu að setja inn sex ára fangelsisrefsingu til þeirra bílstjóra sem kynnu að brjóta lögin um þungaskatt. Vinir mínir í dómsmrn. segja mér að það sé engin önnur meining í þessu en sú að lagaramminn sé í samræmi. Kann það allt rétt að vera. En frá mínum sjónarhóli séð held ég að það sé mjög nauðsynlegt að Alþingi líti á þessa refsilöggjöf í heild. Ég fæ ekkert samræmi milli þess sem við erum að samþykkja og þess sem er að gerast hjá dómstólunum. Ég held að mikil þörf sé á því að hið háa Alþingi skoði refsilöggjöfina í heild, framkvæmd þeirra og stöðu fangelsismála. Ég þykist vita að það sé erfiðleikum bundið að koma þeim í fangelsi eins og dæmdum mönnum og meðan svo er sé ég ekki samræmið og nauðsynina á því að setja inn í lagarammann að þangað megi stinga bílstjórum og skipstjórum þegar mikið liggur við. Enda þótt það sé kannski rétt hjá ráðuneytinu að reyna að samræma löggjöfina á þessu sviði held ég að hitt sé miklu nauðsynlegra fyrir okkur að á Alþingi að líta á þessi mál í heild, taka þau upp í heild og ræða þau af kostgæfni því að mikið liggur við að þetta sé í samræmi í þjóðfélaginu. Ég kem með þessa tillögu fyrst og fremst til þess að vekja athygli á þessum hlutum.
Um þetta frv. vildi ég þó fyrst og fremst segja að með flutningi þess er verið að reyna að gera góða hluti. Það er verið að reyna að koma í veg fyrir að sóun verði í meðferð auðlindarinnar. Það er rétt og skylt og allra góðra gjalda vert. Í mínum huga er enginn vafi á því að það fiskveiðistjórnunarkerfi sem við störfum eftir hefur stuðlað að mjög auknu brottkasti á fiski. Nú deila menn mjög um það hversu mikið það er. Nýlega sá ég í blaðagrein að maður nokkur hélt því fram að 150 þús. tonnum af fiski væri hent. Ég tek fram, herra forseti, að ég trúi ekki svoleiðis sögum. En ég þykist þó viss um að verulegu magni er hent, því miður. Ég þykist viss um að það sé verulegt magn og verulegir fjármunir sem þar eru í húfi sem við megum síst við að missa.
Ég hef verið mjög óánægður með það hvernig sumir aðilar hafa tekið umræðunni í þjóðfélaginu um þetta brottkast. Fyrir nokkrum árum var t.d. gerð skoðanakönnun meðal sjómanna. Þar kom fram að brottkastið var verulegt en viðbrögð aðila eins og LÍÚ voru þau að hér væru bara vondir menn á ferðinni sem vildu rægja núverandi kerfi og koma á það höggi. Svona viðhorf getum við ekki látið henda okkur. Þetta er mikið vandamál og úr því við erum með þetta stjórnunarkerfi á fiskveiðunum er umfram allt nauðsynlegt að við einbeitum okkur að því að finna og reyna að finna á hvern veg við getum stöðvað þetta. Það er alveg tilgangslaust að berja hausnum við steininn og neita að horfast í augu við þetta vandamál sem er gert af sumum. Ef við ætlum að halda þessu fiskveiðistjórnunarkerfi áfram er lífsnauðsynlegt að gera allt til þess að sjá hver vandinn er, reyna að skilgreina hann og þannig reyna að finna hvernig við getum komið í veg fyrir að þetta haldi áfram.
Í frv. eru mörg góð atriði en ég hef t.d. efast um atriði eins og 2. mgr. 4. gr. eins og formaður sjútvn., hv. þm. Steingrímur J. Sigfússon, gat áðan um. Þótt þessi texti eins og hann er í frv. hljómi vel, en hann hljóðar svo: ,,Óheimilt er að hefja veiðiferð skips sem leyfi hefur til veiða í atvinnuskyni með aflamarki nema skipið hafi aflaheimildir sem telja má líklegt að dugi fyrir afla í ferðinni, jafnt þeirri tegund eða þeim tegundum sem veiði beinist sérstaklega að sem og líklegum meðafla af öðrum tegundum.`` Þó að sú breyting á þessum texta sé til bóta sem er á þskj. 925 er ég sannfærður um að það góða og samviskusama fólk sem á að líta eftir þessu hjá Fiskistofu og mun reyna það getur það ekki. Það er óframkvæmanlegt og þó að svona texti sé góður og komi ekki að sök verðum við að horfast í augu við það að þetta eru hlutir sem við verðum að finna einhver önnur ráð við en að reyna að búa eingöngu til fallega texta sem hljóma vel.
Ég trúi því að minnsta kosti ekki að aðferðin sé sú við brottkastið að efla lögregluna því að þá getur farið svo fyrir okkur að eftirlitsmennirnir verði jafnmargir eða fleiri en sjómennirnir og þá held ég að arðsemi íslenskrar útgerðar verði orðin lítil fyrir rest. Ég held því að það sé mjög nauðsynlegt þrátt fyrir það að Alþingi geri þetta frv. að lögum á þessu vori að horfa til þess að brottkastið er hlutur sem er svo brýnt að gera allt til að koma í veg fyrir að við megum ekki þar við sitja að samþykkja þessi lög heldur verðum við að halda áfram að líta til þessara hluta. Fyrst að reyna að skilgreina hvað þetta sé. Ekki endilega að taka þátt í deilum um það. Sumir menn segja: Þetta er lygi og ósannindi, það er engu hent. Aðrir segja: Það er hent 150 þús. tonnum og aðrir nefna einhverjar aðrar tölur. Það er alveg ástæðulaust að taka þátt í þessum deilum en það er lífsnauðsynlegt að við gerum allt sem í okkar valdi stendur til þess að skilgreina það svo að við vitum hvert vandamálið er raunverulega. Á þessu vil ég vekja athygli núna þegar frv. kemur til 2. umr.