Félagsmálaráðherra (Páll Pétursson):
Herra forseti. Aðeins nokkur orð vegna þeirra umræðna sem orðið hafa hér í morgun. Ég þakka fyrir þær, þær hafa að mörgu leyti verið málefnalegar og á góðum nótum. Það er alveg rétt hjá hv. þm. Kristínu Ástgeirsdóttur að norræna módelið var sterkara í upphaflegu frv. en það er orðið nú. Hins vegar hefur verið reynt að taka tillit til athugasemda sem komið hafa fram og þess vegna hefur það þynnst nokkuð út. En þetta er náttúrlega þrátt fyrir allt norrænt módel en ekki nýsjálenskt.
Hv. þm. talaði um atvinnuleysið. Það er sannarlega ástæða til að eyða tíma í að reyna að grafast fyrir um orsakir þess og reyna að bæta úr því eftir því sem mögulegt er. Sem betur fer er nú atvinnuleysið á niðurleið núna og horfur ekki mjög slæmar. En það er alveg rétt sem hv. þm. nefndi, atvinnuleysi í Reykjavík er of mikið og langtímaatvinnuleysi hjá nokkrum hópi fólks er verulegt áhyggjuefni. Það er ástæða til að reyna að kanna betur hverjar orsakirnar eru. Þær eru vafalaust margar en ein orsökin er auðvitað sú að kaupið, þ.e. lægstu laun, eru of lág. Það er ekki launalegur hvati fyrir atvinnulaust fólk að ganga inn í störf sem greitt er fyrir eftir lægstu töxtum. Fólk hefur sömu tekjur eða jafnvel betri tekjur með því að vera atvinnulaust heldur en að taka störf sem eru unnin á lægstu töxtum.
Hv. þm. Bryndís Hlöðversdóttir nefndi nokkur atriði í sinni ræðu og beindi til mín spurningum. Ég tel að ef það sannast að í einhverjum verulegum mæli séu fyrirtæki farin að taka fólk vísvitandi af launaskrá og koma því yfir á atvinnuleysisskrá þá verði að taka á því. Það eru óþolandi vinnubrögð og slíkt á ekki að líða. Fyrirtækin eiga ekki að geta látið Atvinnuleysistryggingasjóð standa undir framfærslu starfsmanna sinna að hluta til, hvað þá heldur að öllu leyti. Ég tel að það sé óhjákvæmilegt að leggjast yfir það mál. Það eru nokkrar lausnir sem mér koma í hug. Ein er sú að ef að þessu verða veruleg brögð, verður náttúrlega að hækka tryggingagjaldið sem fyrirtækin greiða þannig að þau komi til með að bera kostnað af þessum verknaði sjálf. Hitt er svo annað mál að við megum ekki gera of mikið úr einhverjum lausafregnum. Við þurfum að fá um þetta staðfesta vissu áður en við förum að taka á málinu. En það stendur ekki á mér að reyna að hafa þessa hluti í lagi.
Hv. þm. spurði um tvær ILO-samþykktir, nr. 158 og 156. Ég held að ég hafi svarað því a.m.k. tvisvar eða jafnvel oftar úr þessum ræðustól. Ég vil gefa aðilum vinnumarkaðarins tækifæri til að semja sín á milli um að hrinda þessum tilskipunum í framkvæmd. Ég hef hlotið mikið ámæli hér af hendi stjórnarandstöðunnar að gefa ekki aðilum vinnumarkaðarins tækifæri til að semja sín á milli. Ég er ekki viss um að þessir samningar takist. En ég vil gefa tækifæri fram á haustið til að aðilar vinnumarkaðarins reyni að koma þessum hlutum í betra horf. Ef það tekst ekki, mun ég taka á málinu. Ef það tekst ekki þá sé ég ekki annað ráð vænna en að fullgilda þessa samninga. Ég mun hins vegar ekki sýna neitt gerræði þarna frekar en annars staðar. En mér fannst hálfpartinn að hv. þm. væri að fara fram á að ég færi að sýna gerræði í garð aðila vinnumarkaðarins. Það vil ég reyna að forðast.
Hún talaði um gerviverktöku og það er sannarlega áhyggjuefni. Ég vil gjarna eiga samstarf við Alþýðusamband Íslands við að reyna að taka á því vandamáli. Maður heyrir ótrúlegar sögur um fyrirkomulag hjá einstökum atvinnurekendum sem nær auðvitað ekki nokkurri átt. Og í það verk verður að ganga. Mér er hins vegar ekki fullkomlega ljóst hvernig hægt er að gera það með fullnægjandi árangri. En ég vil eiga gott samstarf við verkalýðshreyfinguna og aðra um að taka á málinu.
Hv. 8. þm. Reykv., Svavar Gestsson, gagnrýndi vinnubrögðin við lögfestingu þessa máls. Mér finnst aðalatriðið vera efni máls. Það sem eftir stendur þegar við erum báðir gleymdir, við hv. 8. þm. Reykv., og farnir héðan úr þessari stofnun er það sem máli skiptir; hver lög við settum, það efni sem í þeim lögum er sem við stöndum að. Út af fyrir sig verð ég sjálfsagt að taka það á mig að hafa viðhaft vinnubrögð sem einhverjum líkar ekki. En ég taldi að það væri skynsamlegast og líklegast til árangurs að gera hlutina með þeim hætti sem raun hefur orðið á þar sem málið var komið í þrátefli og ég sá ekki möguleika á því að málið leystist af sjálfu sér. Hv. þm. spurði hvort ályktanir skiptu engu máli. Svo sannarlega skipta ályktanir máli. Ályktanirnar hafa verið teknar til greina í stórum stíl. Langflestar efnislegar athugasemdir hafa verið teknar til greina í stórum stíl. Það er ein sem ekki hefur verið tekin til greina. Það er sú krafa að draga frv. til baka. Það er alveg rétt að sú ályktun var ekki tekin til greina. Enda er hún nú nokkuð ,,drastísk`` að setja fram við Alþingi. Hv. þm. spurði hvort þessi stofnun væri ekki til neins. Ég tel að þessi stofnun hafi hlutverk og það meira að segja mjög mikilvægt hlutverk. Það er hlutverk Alþingis að setja lög, ekki aðila vinnumarkaðarins. Við verðum að vera ábyrg fyrir lagasetningu sem höfum valist til þess að sitja hér á Alþingi.
Herra forseti. Ég vænti þess að þegar þessi lög hafa öðlast gildi og menn fara að vinna eftir þeim þá muni þeir sjá að þessi lagasetning er skynsamleg og öllum til hagsbóta, ekki síst launamönnum.