Frsm. minni hluta efh.- og viðskn. (Ágúst Einarsson):
Herra forseti. Ég tala fyrir áliti minni hluta efh.- og viðskn. um þau frumvörp sem hér eru til umræðu og ganga undir vinnuheitinu fjármagnstekjuskattur. Að nefndarálitinu standa auk mín hv. þm. Steingrímur J. Sigfússon og Sighvatur Björgvinsson.
Formlega erum við að ræða tvö þingmál, þ.e. stjfrv. um breytingar á lögum um tekju- og eignarskatt og staðgreiðslufrv. sem er bein afleiðing af því frv. Þessi frumvörp mun ég kjósa að kalla stjórnarfrumvörpin en jafnframt hefur verið í umfjöllun nefndarinnar frv. um fjármagnstekjuskatt eða breytingar á lögum um tekju- og eignarskatt sem var borið fram af þeim hv. þm. Jóni Baldvini Hannibalssyni, Margréti Frímannsdóttur og Jóhönnu Sigurðardóttur. Þetta frv. hefur hlotið vinnuheitið formannafrv., en staðgreiðslufrv. er fylgifiskur þess frv. og er óaðskiljanlegur hluti þess. En hv. flutningsmenn, sem ég nafngreindi áðan, eru formaður Alþfl., formaður Alþb. og formaður Þjóðvaka.
Umræðan um fjármagnstekjuskatt hefur verið umfangsmikil hin síðari missiri, bæði innan viðskiptalífsins og aðila á fjármagnsmarkaði en einnig á hinu pólitíska sviði. Hér ber hins vegar að hafa í huga að það hefur oft átt sér stað viss ruglingur varðandi hugtök um þetta efni, þ.e. að fjármagnstekjur hafa hingað til verið skattlagðar nema vaxtatekjur. Eina undantekningin sem hefur verið í skattlagningu hér á landi varðandi fjármagnstekjur hefur verið sú staðreynd að vaxtatekjur hjá einstaklingum hafa verið skattfrjálsar. Það er því e.t.v. ekki rétt að tala um fjármagnsskatt í þeim skilningi þegar verið er að ræða þessi mál, en það verður þó gert hér einfaldlega vegna þess að það er tamara hugtak. Það ber að hafa skýrt í huga að þegar verið er að tala um fjármagnstekjur er ekki einungis átt við vexti, heldur verðbætur, gengishagnað, arð, leigutekjur og söluhagnað af hlutabréfum, svo nokkuð sé nefnt.
Grundvallarforsendan fyrir þessari umræðu er sú að langflest þjóðfélög, bæði við og aðrir, leggjum skatta á tekjur manna af vinnu sinni. Það er launaskattur sem gengur undir nafninu tekjuskattur og er fyrst og fremst tekjuskattur á einstaklinga. Síðan hafa menn margvíslegar tekjur af öðru en vinnuframlagi sínu og á það ekki hvað síst við um einstaklinga á síðari áratugum, bæði hérlendis og erlendis. Þessar tekjur sem skila sér vegna fjármuna sem einstaklingar eiga köllum við fjármagnstekjur. Þær geta verið fólgnar í arði sem menn fá af eign sinni. Þær geta verið fólgnar í leigutekjum sem menn fá af eignum sínum eða söluhagnaði hlutabréfa eða eigna eða ýmsu öðru.
Í forsögunni var einmitt gengið út frá þeirri skilgreiningu að uppspretta tekna gæti verið með tvennum hætti, þ.e. annars vegar fyrir launaframlag og hins vegar fyrir tekjur af eign manna af því fjármagni sem menn áttu bundið annars staðar. Í nokkrar aldir hefur átt sér stað mikil umræða um skiptingu þjóðfélagsins milli fjármagnseigenda og verkalýðs, umræða sem hv. þm. þekkja ágætlega en fjármagnseigendur eru þeir sem kallaðir eru kapítalistar, a.m.k. í því orðasafni sem oft var notað í umræðum áður fyrr. Það er því ekki nýtt að rætt sé að skattleggja vexti eða tekjur af eignum eða fjármagni á líkan hátt og launatekjur. Sú umræða er nátengd stjórnmálaumræðu um áratuga skeið.
Einnig þarf að hafa í huga þegar rætt er um skattlagningu fjármagnstekna að þær eru skattlagðar hjá lögaðilum í fyrirtækjum eins og aðrar tekjur. Vextir sem fyrirtæki fá hér á landi koma fram í rekstrarreikningi sem tekjur og ef um tekjuafgang er að ræða, greiða fyrirtæki af því tekjuskatt eftir ákveðnum reglum, eftir reglum skattalaga. Í þeim frumvörpum sem hér eru til umræðu er fyrst og fremst verið að fjalla um einstaklinga, einstaklinga utan atvinnureksturs, hér er ekki verið að ræða um neina heildarendurskoðun á skattlagningarkerfi ríkisins.
Það ber einnig að draga skýrt fram að einstaklingar í rekstri, sem vitaskuld eru margir, greiða hefðbundið skatta af rekstrarhagnaði sínum, 42--47%. Það er hin almenna skattprósenta en vitaskuld dregst síðan frá því afsláttur og uppgjörsaðferðir sem ég ætla í sjálfu sér ekki að fara hér yfir. Þetta er nákvæmlega sama aðferðafræðin og skattlagning einstaklinga af launatekjum, þ.e. þeir falla undir þetta almenna tekjuskattskerfi, 42--47%. Það sem gert er í þessu stjfrv. er að með því að samræma það sem kallað er skattur af fjármagnstekjum eru lækkaðir skattar á arð, söluhagnað og leigutekjur. Þeir eru lækkaðir úr 42--47% hlutfalli og færðir niður í 10% hlutfall, en það er einmitt það hlutfall sem vextir verða skattlagðir samkvæmt þessu frv. Það er þannig mjög brýnt að hafa í huga að stjfrv. gerir tvennt. Það setur skatt á vaxtatekjur úr 0% eða úr engum skatti í 10%. Það er önnur afleiðing af stjfrv. Hinn þátturinn er að það er lækkaður skattur af arði, söluhagnaði og leigutekjum úr rúmlega 40% niður í 10%. Það hefur ekki komið að mínu mati nægjanlega skýrt fram í umræðunni að stjfrv. gengur ekki einungis út á það að leggja skatta á hinar skattfrjálsu vaxtatekjur, heldur eru samhliða þessu gerðar verulegar tilfærslur í sköttum á arði söluhagnaði og leigutekjum og hefur það áhrif bæði á einstaklinga og einnig, eins og útfært er í frv., hefur þetta mjög mikil áhrif á skattamál fyrirtækja.
Stjfrv. byggist á störfum nefndar sem fjmrh. skipaði. Það áttu sæti í henni ýmsir hagsmunaaðilar, fulltrúar þingflokka m.a., en fulltrúar þingflokka stjórnarandstöðunnar gerðu sérstaka grein fyrir ágreiningi sínum um nefndarálitið og kynntu að þeir mundu áskilja sér allan rétt gagnvart málinu þegar það kæmi til umfjöllunar á hinu háa Alþingi. Í áliti eða greinargerð fulltrúa stjórnarandstöðunnar var gerð grein fyrir nokkrum grundvallaratriðum sem þeir töldu að mætti skoða á annan hátt. Þessir efnisþættir voru ræddir ítarlega við 1. umr. og ætla ég ekki að fara nánar yfir þá.
Það hefur ríkt þokkaleg pólitísk samstaða um að það beri að leggja á vaxtaskatt hér á landi. Ástæðan er sú að þessar tekjur eru skattlagðar í langflestum nágrannalöndum okkar en menn telja einnig að séu vextir ekki skattlagðir felist í því óeðlileg mismunun milli sparnaðarforma. Þetta þýðir einfaldlega að það er arðbærara að fjárfesta t.d. í tekjuskattsfrjálsum verðbréfum en öðrum eignum, hlutabréfum eða öðrum eignum í atvinnulífinu með beinum hætti.
Það má einnig geta þess að þeir sem hafa miklar vaxtatekjur njóta vitaskuld meiri tekna og eiga meiri eignir því að annars væru þeir ekki með háar vaxtatekjur. Álagning vaxtaskatts hefur því einnig ákveðin tekjujöfnunaráhrif. Stjórnarandstöðuflokkarnir hafa barist fyrir fjármagnstekjuskatti og skattlagningu vaxtatekna mjög lengi og samræmingu þessara þátta. Ef ég man rétt voru allir stjórnarandstöðuflokkarnir með þetta á stefnuskrá sinni fyrir síðustu kosningar. En það má einnig geta þess að stjórnarflokkarnir eru líka hlynntir málinu því að í stefnuyfirlýsingu núverandi ríkisstjórnar var rætt um að leggja á og samræma skatt af fjármagnstekjum.
Ég nefndi að nágrannalöndin hafa búið við þetta fyrirkomulag mjög lengi þannig að þessi áform, bæði ríkisstjórnarinnar og þau sem fólgin eru í formannafrv., miða að því að laga skattkerfi okkar að því sem gengur og gerist í nágrannalöndunum. Það er full ástæða til þess í ljósi þróunar síðustu ára þar sem fjármagnsmarkaður hefur opnast sífellt meira og meira. Það hefur vitaskuld haft jákvæð áhrif á efnahagslíf okkar auk þess sem það styrkir enn frekar rökstuðning fyrir samræmdri skattlagningu af þessum toga.
Það er ekki lagt til atlögu við eignarskatta, hvorki í stjfrv. né formannafrv. En það hefur verið bent á í sambandi við þessa umræðu að eignarskattar hér á landi eru nokkru hærri en annars staðar og stundum hefur því verið fleygt eða því haldið fram sem rök fyrir því að bíða með fjármagnstekjuskatt að eignarskattur komi að einhverju leyti í staðinn fyrir hann eða skattleggi þá eignir með öðrum hætti, þótt svo að tekjurnar af þeim séu ekki skattlagðar. Það eru viss sannindi fólgin í því en vitaskuld er betra sem grundvallaraðferðafræði að skattleggja tekjur, hvort sem það eru launatekjur eða tekjur af eignum, skattleggja tekjurnar frekar en eignirnar sjálfar. En sé um að ræða verulegar eignir er að mínu mati mjög eðlilegt að þar komi til sérstakir eignarskattar.
Skattkerfið hér á landi nýtur hins vegar nokkurrar sérstöðu miðað við önnur lönd. Okkar skattprósenta sem ég nefndi áðan, 42--47%, er nokkuð há á millitekjur. En hér á landi er frítekjumark nokkuð hátt miðað við það sem gengur og gerist erlendis. Við búum hins vegar ekki við hátekjuskatt í þeim mæli sem þekkist mjög víða annars staðar. Við erum með smávægilega viðbót á hærri tekjur í okkar skattkerfi, en það er ekki nálægt því sem þekkist víða erlendis.
Það væri full ástæða til þess, herra forseti, að velta fyrir sér uppbyggingu tekjuskattskerfis okkar og áhrifum þess á þá staðreynd að við búum við lakari launakjör en eru í nágrannalöndunum. Ég tel ekki fráleitt að þar geti verið samhengi á milli og þyrfti að skoða breytingar á skattkerfinu út frá þessum sjónarmiðum einnig, en ég ætla að reyna að halda mig við þann afmarkaða þátt skattkerfisins sem er skattlagning á fjármagnstekjur. Það verður að hafa í huga að það er mjög erfitt að ræða og breyta skattalögum nema skoða þau í heild. Og það má segja að það sé einmitt verulegur galli á stjfrv. að þar er tekið á nokkrum þáttum, þó þannig að þeir eru ekki skoðaðir alveg til enda og ekki skoðaðar afleiðingar þeirrar útfærslu sem þar er.
Ein af ástæðunum fyrir því að menn hafa verið ragir við að leggja á fjármagnstekjuskatt eða vaxtaskatt er sú að menn hafa haldið því fram að það mundi leiða til minnkandi sparnaðar og fjármagnsflótta. Þetta er ekki á rökum byggt nema að litlu leyti. Það hefur verið kannað ítarlega, bæði í tengslum við stjfrv. og formannafrv., hvort hér mundi verða einhver slík neikvæð áhrif á upptöku skattlagningar af þessum toga. Niðurstaða stofnana á þeim vettvangi, bæði Seðlabanka og Þjóðhagsstofnunar, er að það beri ekki að hafa áhyggjur af þeim þáttum. Þá er þess einnig að geta að vaxtatekjur eru skattlagðar í nágrannalöndunum. Það er því engin ástæða til að ætla, þótt slík skattlagning verði tekin upp í hóflegum mæli, að hún hafi nein neikvæð áhrif. Hins vegar er hér um að ræða ákveðið sanngirnismál auk tekjujöfnunaráhrifa sem reyndar verða ekki mikil í stjfrv. nema þá að þveröfugu leyti miðað við það sem menn ræða oftast um þegar talað er um skattlagningu.
Meginatriði í stjfrv. er það að lagður er 10% skattur á vexti sem voru skattfrjálsir og á verðbætur, afföll, gengishagnað, arð af leiguhúsnæði og söluhagnað, ýmsar tekjur sem voru áður skattlagðar með 42--47%. Gert er ráð fyrir að þetta sé staðgreiðsluskattur eftir því sem hægt er og uppgjör fari fram í skattaframtali. Það er ekki gert ráð fyrir neinu sérstöku frítekjumarkaði í útfærslu ríkisstjórnarinnar, heldur að einstaklingar geti nýtt persónuafslátt sinn til greiðslu fjármagnstekjuskatts. Þetta er heildarskattur af öllum fjármagnstekjum og það er ekki heimilt í aðalatriðum að draga frá fjármagnskostnað vegna þessa. Þetta er almenn skattlagning í stjfrv. þannig að þetta er lagt á aðila sem hingað til hafa ekki borið skatt af þessu tagi, jafnvel sett á aðila sem ekki eru einu sinni skattskyldir. Það er þó gerð ein mikilvæg undantekning frá þessu sem ég kem að síðar, en það er að fjármagnstekjur lífeyrissjóðanna eru ekki skattskyldar.
Það er athyglisvert að ríkisstjórnin kaus að leggja fram skattfrumvörp þar sem líknarfélög og íþróttafélög, sem ekki hafa verið skattskyld, þurfa að bera þennan fjármagnstekjuskatt. Það sama á við sveitarfélög sem eru undanþegin skattskyldu. Þessi frumvörp munu hafa veruleg fjárhagsleg áhrif á sveitarfélögin en einnig á margvísleg líknar-, styrktar- og íþróttafélög sem hingað til hafa verið undanþegin skattlagningu.
Það hafa fjölmörg líknarfélög sent inn umsagnir til efh.- og viðskn. og beðist undan þessu, enda hefur yfirleitt verið litið svo á að starfsemi þessara félaga sé ekki skattstofn fyrir ríkisvaldið. Það hefur ekki verið fallist á það, hvorki beiðnir Blindravinafélagsins né Öryrkjabandalagsins, Rauða krossins svo nokkrir séu nefndir. Eina brtt. sem var gerð var að leigutekjur þessara félaga verða ekki skattskyldar, en þau þurfa að greiða skatta af sínum vaxtatekjum eftir því sem þær falla til.
Það kom fram í einni umsögninni nafn á þessum skatti og þessari útfærslu sem ríkisstjórnin er að leggja til og Blindravinafélagið kallaði þetta líknarfélagaskatt. E.t.v. á sú nafngift eftir að festast við þessa skattlagningu ríkisstjórnarinnar. Það má vera, en minni hluti efh.- og viðskn. finnst ekki stórmannlegt að höggva með skattlagningu í þessar stofnanir. Enda höfum við lagt til aðra útfærslu í þessu máli þannig að þessir aðilar þurfi ekki að búa við síhungur fjmrh. í meiri tekjur.
Það má einnig benda á að ýmsir af þessum aðilum eru ekki framtals- og skattskyldir þannig að þegar lagður er sérstakur vaxtaskattur á þá verður ekki hægt að hafa neitt eftirlit með því, menn skila þessu þá sjálfviljugir. Þetta er eins og svo margt annað í þessu frv. Það er ekki hugsað alveg til enda hvernig á að útfæra þetta.
Nú er það svo að hér er ekki verið að tala um stórar fjárhæðir, herra forseti. Við höfum oft skipst á skoðunum á hinu háa Alþingi um hluti sem hafa verið fjárhagslega stærri en þessi umræða. Þegar stjfrv. er komið að fullu til framkvæmda áætla frumvarpshöfundar að það muni skila um það bil 800 millj. á ári. Ef það er borið saman við 120 milljarða fjárlög sjá menn að þetta er ekki umtalsverð skattlagning sem hér er verið að tala um, hún er töluvert innan við 1%. Það er líklega um 0,7% af tekjum ríkisins.
Það er hins vegar svo að þessi tekjuáætlun ríkisstjórnarinnar er háð mjög mikilli óvissu vegna þess að þetta frv. fjallar ekki bara um að hækka skatta. Það hækkar skatta hjá þeim sem hafa vaxtatekjur, öllum almenningi sem hefur sparifé sitt í banka. Það þarf að greiða 10% skatt af því. Þetta frv. hækkar ekki einungis skatta heldur lækkar það skatta að verulegu leyti hjá þeim sem njóta tekna í formi arðs eða söluhagnaðar. Þetta kemur bæði fram hjá einstaklingum og fyrirtækjum og frumvarpshöfundar játa hreinskilnislega að þeir átti sig raunverulega ekki nákvæmlega á því hvaða áhrif verða af samþykkt þessa frv. Tekjuáætlun frumvarpshöfunda er því mjög óviss. Sumir þeirra sem vinna mjög grannt með skattamál telja að hugsanlega muni samþykkt stjfrv. í þessu formi ekki leiða til neinnar tekjuaukningar fyrir ríkissjóð heldur einfaldlega til tekjulækkunar. Það er hins vegar e.t.v. ekki hægt að fullyrða um það, en það er alla vega hægt að segja að hér er um að ræða mjög mikla óvissu í útfærslu fjármagnstekjuskattsins.
Það er grundvallaratriði sem ég vakti athygli á í upphafi máls míns að við erum að tala um tvenns konar möguleika til að hafa tekjur. Annars vegar af launaðri vinnu og hins vegar af fjármagni eða eignum sínum. Það er atriði í þessu sem menn verða að gera upp sig. Á að skattleggja slíkar tekjur með sambærilegum hætti? Það er skoðun okkar í minni hlutanum að það beri að leitast við að gera það og formannafrv. sem ég vitna til gengur út á að skattlagning vaxtatekna og launatekna sé sambærileg. Stjfrv. gerir ekki ráð fyrir þessu. Það gengur út frá því að fjármagnstekjur séu skattlagðar með mun lægra skatthlutfalli en aðrar tekjur. Fjármagnstekjur verða samkvæmt stjfrv. skattlagðar með 10% skatti á sama tíma og skattprósenta launa er 42--47%. Þetta þýðir að stjfrv. er ekki heildstæð lausn í skattamálum vegna þess að uppbygging þess er sérsköttun sem nær til einstaklinga með vaxtatekjur, en er útfærð með ívilnandi hætti til hlutafjáreigenda með skattalækkun á arði, söluhagnaði og leigutekjum.
Einn alvarlegasti gallinn á þessu máli er einmitt að hér er ekki verið að skattleggja vaxtatekjur nema sem hliðaráhrif af þessu frv. Helstu afleiðingar frv. verða skattalækkunarferillinn þar sem farið er með arð og söluhagnað undir 10% skattþrepið.
Við hefðum kosið að það hefði verið litið á skattlagningu í mun víðara samhengi en gert er í þessu stjfrv. Menn hefðu getað litið á bæði tekjuskatt, fjármagnstekjuskatt, eignarskatt og aðra skatta og reynt að móta heildstæða stefnu um breytingar á þessum þáttum sem hefðu getað bæði leitt til aukinna tekna fyrir ríkissjóð og ekki hvað síst komið í veg fyrir hin miklu undanskot undan skatti sem við þekkjum hér á landi. Það má geta þess að tekjurnar af stjfrv. voru 800 millj. en það er talið að undandráttur frá skatti kosti ríkissjóð á ári frá 11--14 milljarða, eða u.þ.b. fimmtánfalt á við hugsanlegar tekjur af fjármagnstekjuskatti. Þar er því verk að vinna sem ekki hefur verið farið í af hálfu þessarar ríkisstjórnar, hvorki í þessu frv. né á öðrum vettvangi.
Í þessum stjórnarfrumvörpum er gert ráð fyrir því að verð hlutabréfa verði fært upp með útgáfu svokallaðra jöfnunarhlutabréfa, þ.e. uppreiknað verðmæti hlutabréfa í fyrirtækjum, og arðgreiðslur verði miðaðar við þetta uppfærða verð í stað þess að miða við nafnverð eins og áður var gert. Þessi einfalda aðgerð, þ.e. að miða jöfnunarbréfaheimildina við arðsúthlutun og við frádráttarbærni hjá fyrirtækjum, þýðir að skattfrjáls arður eða skattlágur arður hækkar verulega með þessu frv. Auk þess eykst frádráttarbærni hjá fyrirtækjum sem þýðir að hér verður um að ræða skattalækkun hjá fyrirtækjum þegar þeir eru að koma hluta af hagnaði sínum út til eiganda síns.
Þetta er mjög mikil breyting sem þarna er lögð til og hefur ekki verið nægjanlega skýrð eða komið nægjanlega vel inn á hana í almennri umræðu um þetta mál og þar er ég fyrst og fremst að vitna til umræðu úti í þjóðfélaginu. Ég held að á hinu háa Alþingi hafi menn gert þessum þætti málsins nokkuð góð skil, en ég held að almenningur hafi ekki áttað sig á hinu raunverulega innihaldi í þessum stjórnarfrumvörpum sem er að setja á 10% vaxtaskatt, en jafnframt að lækka skatta verulega á hlutafjáreigendum og einnig með ívilnandi hætti gagnvart fyrirtækjum. Ég held að sá síðari þáttur hafi ekki komist mjög vel til skila hjá öllum almenningi og er það miður. Það er raunverulega það sem við höfum bent á að þyrfti að skoða betur í þessari útfærslu eins og ríkisstjórnin leggur upp með.
Það er þekkt úr skattfræðunum að gallinn við að vera með tvö skattþrep eins og hér er, annars vegar 10% skatt og hins vegar hinn almenna 42--47%, er sá að allir aðilar munu þá reyna að taka tekjur sínar inn á lægra skattþrepinu eftir því sem þeir geta komið því við. Þeir munu reyna, allir sem tök hafa á, að auka frekar arðgreiðslur til sín frekar en taka endurgjald í formi launa sem er skattlagt mun hærra. Þannig mun samþykkt stjfrv. gera þeim sem stunda sjálfstæðan atvinnurekstur mögulegt að breyta rekstri í einkahlutafélög, taka út úr því félagi í formi arðs verulegan hluta þess fjár sem áður hefur verið skattlagt hjá þeim sem reiknað endurgjald eða rekstrarhagnaður. Með því að taka það úr fyrirtækinu sem arð, er það skattlagt hjá móttakenda með einungis 10% skatti í stað þess rúmlega 40% skattþreps sem er nú. Það þarf ekki að breytast mjög mikið á þessu sviði til að skatttekjur ríkisins minnki verulega. Þetta styður m.a. það sem ég hef verið að nefna, hin mikla óvissa sem ríkir um tekjuöflun fyrirtækja.
Hins vegar þarf líka að hafa í huga að núgildandi kerfi er með vaxtatekjur skattfrjálsar þannig að þeir sem hafa haft tök á því að taka til sín tekjur í formi vaxta hafa hingað til ekki þurft að greiða neinn skatt. Nú greiða þeir þó 10% skatt þannig að þessi aðferð að skattleggja vextina á annað borð er auðvitað mikil betrumbót á því kerfi sem áður var. Um það hefur ekki ríkt neinn ágreiningur milli stjórnar og stjórnarandstöðu í sambandi við þetta mál.
Það er ekki verið að leggja á fjármagnstekjuskatt með þessu frv. í fyrsta sinn. Það er ekki verið að skattleggja vexti í fyrsta sinn með þessu frv. Það var nefnilega gert gagnvart ellilífeyrisþegum við afgreiðslu fjárlaga í haust. Þá ákvað ríkisstjórnin þrátt fyrir mikil og harkaleg mótmæli stjórnarandstöðunnar að skerða tekjutengdar tekjur um 50% af fjármagnstekjunum og þannig var lagður á vaxtaskattur. Hann var lagður á ellilífeyrisþegana. Tekjutengdar bætur úr almannatryggingakerfinu voru rýrðar um helming vaxtatekna þessa fólks.
Það var mikil og heit umræða um þennan þátt þegar fjárlög voru afgreidd í haust. Fulltrúar stjórnarandstöðunnar sögðu réttilega: Hvað á þetta að þýða að vera að taka út úr þennan hóp manna og skattleggja tekjur hans með þeim hætti sem hér er gert? Þetta skilaði nokkrum milljónum í ríkissjóð. Það voru ekki stórar tölur sem þetta skilaði. Ríkisstjórnin sat fast við sinn keip þrátt fyrir mótmæli bæði stjórnarandstöðunnar, samtök aldraðra og fleiri aðila sem mótmæltu þessari aðför að gömlu fólki. En þá var sagt, herra forseti: Þetta er lagt á núna, en það stendur til að leggja á samræmdan fjármagnstekjuskatt í vor. Og þá munum við endurmeta alla þessa þætti og sé ástæða til að draga þá eitthvað úr hinum þættinum, verður það vitaskuld skoðað. Það er ekki gert í þessu frv. og ekki brtt. meiri hlutans. Við bentum á það, fulltrúar minni hlutans í efh.- og viðskn., hvort menn ætluðu ekki að standa við sín fyrri loforð um að skoða þessi mál í heild gagnvart þessum hópi fólks. En það var ekki hlustað á þær ábendingar.
Varðandi skattalækkanir sem frv. ríkisstjórnarinnar getur haft í för með sér má benda á einfalt dæmi sem er rakið í minnihlutaálitinu. Ef greiddur er út arður upp á 50 millj. samkvæmt núgildandi skattalögum miðað við tiltekinn fjölda eiganda mundu þessir aðilar greiða 19,3 millj. Verði þetta frv. samþykkt mundu þeir greiða 5 millj. Í slíku dæmi yrði um að ræða 14 millj. kr. skattalækkun auk þess sem hlutafé nýtur lækkunar skatta þar sem skattfrjáls úthlutun arðs er hækkuð miðað við að það sé möguleiki til jöfnunarbréfaútgáfu.
Annað dæmi er líka tekið í minnihlutaálitinu um 800 millj. kr. söluhagnað eigenda sem selja hlutabréf í fyrirtæki sínu. Í núverandi kerfi mundu þeir þurfa að greiða u.þ.b. 330 millj. kr. í skatt en samkvæmt frv. mundu þeir ekki greiða nema 80 millj. kr. Hér nemur skattalækkunin um 250 millj. kr. Það verður, herra forseti, að koma skýrt fram að hér er verið að færa til fjármuni á allt öðrum forsendum en menn lögðu upp með í upphafi almennrar umræðu um fjármagnstekjuskatt. Hér er verið að gera verulegar breytingar á íslenskum skattalögum til ívilnana fyrir tiltekinn hóp einstaklinga. Þetta hefði mátt laga ef það hefði verið sett þak á arðgreiðslur og söluhagnað þannig að einungis hefði tiltekin upphæð verið skattlögð með 10% skattinum og síðan hefði það sem umfram er verið skattlagt eftir 42--47% skattstiganum. Sú leið er ekki farin. Það er einungis sett inn takmörkun á hámark í brtt. meiri hlutans hvað varðar söluhagnað. Þar er markið sett við 3 millj. og 6 millj. en það hefði þurft að ná yfir fleiri þætti og svo var reyndar á tímabili í umfjöllun nefndarinnar, eins og ég mun koma að síðar.
Það er þekkt þetta dæmi sem ég tók um 800 millj. kr. söluhagnaðinn. Það er þekkt að mörg fyrirtæki hafa greitt út hundruð milljóna úr rekstri sínum og munu halda áfram að gera það á lægri skattprósentu en tíðkaðist. Þekktasta dæmið eru Sameinaðir verktakar sem oft hefur verið fjallað um hér áður. Þar bíða nú 2--3 milljarðar af óskattlögðu eigin fé Sameinaðra verktaka þess að frv. ríkisstjórnarinnar verði samþykkt. Það er býsna góð gjöf sem þeir hluthafar fá frá hæstv. ríkisstjórn. Og þeir munu líklega koma betur út eftir samþykkt þessa frv. en nokkur annar hópur í þessu þjóðfélagi.
Íslensk fyrirtæki búa síður en svo við skattaáþján af hálfu hins opinbera. Það væri nær að segja að skattumhverfi íslenskra fyrirtækja væri skattaparadís. Tekjuskattsprósenta í fyrirtækjarekstri hér, sem er rétt rúmlega 30%, er með því lægsta sem þekkist í Evrópu. Einnig eru skattar fyrirtækja sem hlutfall af landsframleiðslu, sem oft er notað sem viðmiðun þegar menn eru að reyna að átta sig á hvert framlag einstakra þátta í atvinnulífinu er til samneyslunnar, einna lægst í Evrópu.
Það er líka sérstaða hér á landi að fyrirtæki geta dregið frá skattskyldum tekjum útborgaðan arð. Þetta er ekki almenna reglan í nágrannalöndunum. Þetta er sérregla að verulegu leyti miðað við önnur lönd. Það er hins vegar erfitt að bera saman skattareglur á milli landa, nema e.t.v. sem heildarstærðir eins og ég gerði áðan í sambandi við landsframleiðslu og tekjuskattsprósentu. En það þekkist ekki í nágrannalöndunum að fyrirtæki geti dregið útborgaðan arð frá tekjum sínum í þessu formi sem íslensk fyrirtæki geta gert. Hér er á ferðinni enn eitt dæmið um ívilnandi þátt til fyrirtækja hérlendis miðað við önnur lönd. Þeim er heimilt að draga útborgaðan arð að tilteknu marki frá skattskyldum tekjum þannig að fyrirtæki hér á landi njóta ekki verra umhverfis en fyrirtæki í nágrannalöndunum nema síður sé. Þar er ekki að finna ástæðuna fyrir því að íslensk fyrirtæki eru með einna lægstu framleiðni allra fyrirtækja í Evrópu. Þar þarf að leita annarra skýringa en að skattar séu of háir. Það væri hægt að flytja langa ræðu um það, en það tengist bæði rannsóknum og þróunarstarfsemi, stjórnun, skipulagi á vinnumarkaði o.fl. En tíminn, herra forseti, gerir það að verkum að það er ekki hægt að draga þessa þætti mjög skýrt fram í umræðuna.
Söluhagnaður hlutabréfa er færður úr rúmlega 40% skatti niður í 10% sem þýðir í fjölmörgum tilfellum, þar sem uppsafnaður hagnaður frá fyrri árum sem er mikill í fyrirtækjum, eru eigendum hlutafjár í slíkum fyrirtækjum færðar milljónir eða milljónatugir. --- Herra forseti. Ég sé að hér er mjög athyglisvert samtal í gangi. Það er sjálfsagt mikilvægt innlegg í málið en það væri mun þægilegra fyrir mig í ræðustól ef hv. þingmenn gætu haldið því samtali áfram í hliðarsal.
(Forseti (RA): Forseti tekur undir þessi orð.)
Skattfrelsismörk eru mjög mikilvægt atriði í samanburði á þessum frumvörpum. Skattfrelsismörk hjá launafólki eru nú 58.500 kr. á mánuði, þ.e. fyrir launamanninn sem fær sína launaávísun einu sinni í mánuði. Ef hann ætti hins vegar kost á því að vera með allar sínar tekjur af eignum, t.d. arði eða vaxtatekjum, söluhagnaði eða leigu, eru skattleysimörk hans 245 þús. kr. á mánuði. Einstaklingur getur haft vaxtatekjur allt að 245 þús. á mánuði án þess að borga krónu í skatt. Þetta þýðir að skattleysimörk hjá hjónum eru 5,9 millj. kr. á ári ef þau hafa bara tekjur af arði eða vöxtum, eru sem sagt efnafólk. Þau geta haft allt að 6 millj. kr. í tekjur án þess að borga krónu í skatt. Nú skulum við segja að þessi hjón væru dugleg hjón og ynnu úti á vinnumarkaði og hefðu 6 millj. kr. í launatekjur. Þá þyrftu þau að borga rétt tæpar 1,5 millj. kr. í skatt. Þetta er munurinn. Aðalatriðið í þessu máli er að hér er verið að mismuna eftir því hvernig menn þéna tekjur sínar. Vitaskuld var óhæfa eða orðið gersamlega úrelt fyrirkomulag að hafa vaxtatekjurnar skattfrjálsar, ég hef margítrekað tekið undir það. En að við skulum vera að byggja upp kerfi, þegar átti að reyna að endurmeta þessa þætti, þannig að fólk með 6 millj. kr. tekjur á ári í arð, vexti eða leigutekjur þarf ekki greiða neitt til samfélagsins er óhæfa.
Einnig verður að hafa í huga að ýmsir hafa aðstöðu til þess og munu af fremsta megni reyna að afla tekna sinna innan þessa skattflokks í stað þess að falla undir almenna skattlagningu. Þetta er ekki góð aðferðafræði, herra forseti.
Þá vík ég aðeins að hinu svokallaða formannafrv. sem var í umfjöllun nefndarinnar samhliða þessu máli vegna þess að það fjallar um það sama. Það er hins vegar miklu einfaldari útfærsla sem þar er lögð til. Þar er gert ráð fyrir að fella skattlagningu á vaxtatekjum inn í núverandi skattkerfi, þ.e. vextir koma bara inn eins og hverjar aðrar tekjur með tilteknum hætti. Það er gert ráð fyrir sérstöku frítekjumarki, 40 þús. hjá einstaklingi, 80 þús. kr. hjá hjónum og síðan skuli 60% af því sem eftir stendur leggjast við skattstofn sem skattskyldar tekjur. Þetta er mjög einföld útfærsla. Þar er gert ráð fyrir að þetta verði tekið í tekjuskattskerfinu.
Vitaskuld er hægt að benda á galla á þessari útfærslu og ég ætla í sjálfu sér ekki að fara í þá umræðu vegna þess að við tókum þetta allt mjög skilmerkilega fyrir og skiptust á skoðunum um þetta mál við 1. umr. Mín sannfæring er að þetta hefði verið mun betri útfærsla en sú mismunun sem stjfrv. leggur upp með, þ.e. að hætta er alltaf við frítekjumörk ef menn reyna að nota þau innan fjölskyldu, e.t.v. til að lækka skatta. Ég vil benda á að það á náttúrlega líka við um tekjurnar í dæminu um hjónin sem voru með 6 millj. Ef þau ættu tvö börn gætu þau auðveldlega fært 6 millj. í viðbót á börnin og verið þá með 12 millj. skattfrjálsar í eignatekjur á ári. Og þetta, herra forseti, er ekki réttlátt.
Í formannafrv. er bara fjallað um skatt af vaxtatekjum, það er vaxtaskattafrv. Frv. ríkisstjórnarinnar er vaxtaskattafrv. og til viðbótar skattalækkunarfrv. gagnvart tilteknum teknaformum. Einfaldleiki formannafrv. felst m.a. í því að það er ekki gert ráð fyrir að skattleggja þá aðila sem nú eru ekki skattskyldir þannig að þessi skattur mundi ekki falla á nein líknarfélög, íþróttafélög eða styrktarfélög, eins og ég nefndi áðan. Það er ekki nein tilfærsla í þessari útfærslu til hinna stóru hluthafa eins og er eitt meginatriðið í stjfrv. Einnig er stjfrv. þannig að tekjur sveitarfélaga munu minnka um tæpar 300 millj. með útfærslu þess en þær hefðu aukist um þó nokkuð mikið miðað við formannafrv. Það hefðu því verið ýmsir kostir við þá útfærslu sem við höfum bæði rætt í nefndinni og einnig við 1. umr.
Það má geta þess að meðalskattur á vexti samkvæmt formannafrv. hefði verið í kringum 11% og farið í 18%. Það hefði auðvitað líka mátt breyta þeim prósentutölum til lækkunar ef menn hefðu kosið það, en stjórnarliðar vildu því miður ekki fallast á þá aðferðafræði.
Breytingartillögurnar sem hv. formaður efh.- og viðskn. gerði grein fyrir áðan eru nokkuð margar. Þær eru hins vegar flestar tæknilegs eðlis. Efnisbreytingar eru raunverulega fjórar, svona meginbreytingar. Þar er gert ráð fyrir hámarki á söluhagnaði sem er skattlagður með 10% hlutfalli. Það hámark er 3 millj. á einstaklinga eða 6 millj. fyrir hjón. Ef menn eru með umframsöluhagnað skattleggst hann í almennu þrepi 42--47%. Þetta er hins vegar tekið til baka í næstu brtt. þar sem heimilt er að fresta skattlagningu söluhagnaðar um tvö ár ef menn endurfjárfesta þannig að þeir taka hagnaðinn ekki til sín. Það þýðir að þeir þurfa raunverulega aldrei að greiða skatt af honum ef þeir endurfjárfesta reglulega. Það er ákveðin hugsun fólgin í því þar sem þetta mun stuðla að því að menn taki ekki söluhagnaðinn út úr fjárfestingum, heldur reyni að halda áfram að fjárfesta söluhagnað sinn í atvinnulífinu. Og það má alveg færa rök fyrir þeirri aðferðafræði.
Hámark á frádrætti arðs hjá fyrirtækjum er lækkað úr 10% í 7%. Það ber hins vegar að hafa í huga með þessi 7% að þar er verið að tala um mun hærri fjárhæð en áður vegna þess að nú er miðað við jöfnunarverðmæti eða jöfnunarhlutabréfaheimild eins og það heitir, langt orð og leiðinlegt. Þetta er ekki íþyngjandi fyrir fyrirtæki eins og það mundi kannski líta út í flestum tilvikum ef gert er ráð fyrir að fyrirtækin hafi ónýtta jöfnunarhlutabréfaheimild.
Það er gerð brtt. um að taka leigutekjur og hagnað vegna eignasölu út úr fjármagnstekjuskattinum hjá aðilum sem ekki eru skattskyldir. Þar er ívið komið til móts við sveitarfélögin, en félög eins og líknarfélögin, íþróttafélögin og fleiri aðilar þurfa enn að borga skatta af vaxtatekjum, arði og af söluhagnaði hlutabréfa.
Síðan eru nokkrar meiri tæknilegar breytingar í þessu frv. sem ég ætla tímans vegna ekki að rekja hér, en það er komið inn á það að nokkru leyti í nefndaráliti minni hlutans.
Merkilegt var hins vegar í störfum efh.- og viðskn. að þar kom fram brtt. um að setja þak, 3 millj. kr. þak, 6 millj. kr. fyrir hjón, á arð og söluhagnað hlutabréfa. Það var unnið með þessa tillögu og hún var lögð fram í gögnum frá fjmrn. og tekin náttúrlega eins og aðrar tillögur sem tillaga meiri hlutans til umfjöllunar sem eru hefðbundin vinnubrögð í nefndinni. Þessi tillaga var rædd við fjölmarga umsagnaraðila á fjölmennum fundum og menn lýstu einmitt yfir ákveðnum stuðningi við það að nú væri búið að setja þak á söluhagnaðinn og arðgreiðsluna. Það var hins vegar dregið til baka af meiri hluta nefndarinnar og gefin sú skýring að þetta hefði aldrei átt að vera inni. Þó var það inni í nokkuð marga daga, hvort þeir tóku eftir því eða ekki ætla ég mér ekki að leggja dóm á. En mér finnast það mjög ámælisverð vinnubrögð þegar kynntar eru gagnvart umsagnaraðilum breytingartillögur að flóknu og erfiðu frv. og svo er kippt út úr þeim mjög veigamiklum þætti. Þetta skiptir auðvitað verulegu máli. Ef þak er á arði, t.d. 3 millj., þá eru hjónin sem ég tók dæmi um áðan eftir sem áður skattlaus með 6 millj. kr. En þau þyrftu þá að greiða eðlilega fyrir viðbótina. Ef þau væru t.d. með 10 millj. kr. væru þessar 6 millj. meira og minna skattfrjálsar en í stað þess að greiða 400 þús. af 4 millj. kr. í viðbót mundu þau greiða 1,5 millj. kr. Hvar maður setur þessi mörk skiptir ekki öllu máli. Hins vegar hefði þetta líka verið ákveðin bremsa gagnvart þeirri tilhneiginu sem þetta frv. mun hafa í för með sér, þ.e. að menn munu reyna að afla tekna í formi arðs en ekki í formi launa. Þetta hefði verið ákveðin bremsa og skilaboð frá löggjafanum varðandi það efni og til skattyfirvalda. Þetta var atriði sem við höfðum margoft bent á í umfjöllun í nefndinni og við héldum að nefndarmenn hefðu vitkast eitthvað þegar við sáum tillöguna í fyrsta sinn, en síðan var þessu kippt til baka. Formaður nefndarinnar hafði skroppið til útlanda í tvo daga og þegar hann kom aftur var hann fljótur að vinda ofan af þessu máli. Þeir láta vel að stjórn, þingmenn ríkisstjórnarinnar, enda hafa þeir sjálfsagt í aðalatriðum ekki verið sammála því að setja slíkt þak á ef marka má umfjöllun þeirra í ræðustól.
Umsagnir okkar sem hafa borist til nefndarinnar eru mjög margar, en tíminn er því miður takmarkaður. Ég ætlaði að reyna að takmarka aðeins þessa umfjöllun svo fleiri hv. þingmenn kæmust að í dag. Ég vil hins vegar benda á nokkur atriði í umsögnum sem leggjast gegn þessu. Ég hef nefnt Öryrkjabandalagið og Rauða krossinn sem taka eindregna afstöðu gegn frv. og breytingartillögunum og það gera líka samtök á borð við BHM og BSRB. Hins vegar ber að geta þess að vinnuveitendur styðja þetta og áttu aðild að nefndinni. Sömuleiðis ASÍ, en þeir áttu líka aðild að nefndinni.
Ég vil gera að sérstöku umtalsefni athugaemdir varðandi skattfrelsi lífeyrissjóðanna. Samband lánastofnana bendir sérstaklega á að skattstofninn er rýrður um 17,5 milljarða úr u.þ.b. 30 milljörðum, 60% skattstofnsins eru tekin í burtu með því að undanþiggja lífeyrissjóðina. Samband lánastofnana bendir á að hér sé ekki um samræmda skattlagningu að ræða.
Að mati Sambands ísl. viðskiptabanka hefði átt að kanna mun betur hvort ekki væri hægt að skattleggja fjármagnstekjur lífeyrissjóðanna í stað þess að undanskilja þær. Rökin hafa alltaf verið sögð þau að ekki megi skattleggja lífeyrissjóðina vegna þess að það væri tvísköttun. Það er bara ekki rétt og það er bent á það sérstaklega af Sambandi ísl. viðskiptabanka að það hefði mátt koma í veg fyrir tvísköttun með því að fella niður almenna tekjuskattsskyldu af þeim hluta lífeyrisgreiðslna sem samsvara uppsöfnuðum fjármagnstekjum. Þetta er hægt að útfæra og það er bent á það af aðilum í þessum umsögnum að skattfrelsi lífeyrissjóðanna er talið skekkja mjög samkeppnisstöðu. Samtök ísl. verðbréfafyrirtækja hafa t.d. áhyggjur af útfærslu stjfrv. gagnvart hlutdeildarskírteinum sínum, m.a. vegna þeirrar staðreyndar að lífeyrissjóðirnir eru undanþegnir skattinum. Það tengist fjárfestingu lífeyrissjóðanna á þessum vettvangi. Ég er ekki að segja með þessu að við hefðum átt að skattleggja endilega lífeyrissjóðina eða fara þá leið að skattleggja þá og taka úr þeim til að koma í veg fyrir tvísköttunina. Ég er að benda á að þetta mál hefði þurft að skoða betur. Það hefur verið bent á það í umræðu og einnig af þessum fagaðilum að hér er ekki staðið nógu vel að verki. En það er ósköp eðlilegt þegar skoðað er hvernig sú nefnd sem vann málið er saman sett. Þar eiga lífeyrissjóðirnir afskaplega sterka fulltrúa og þeir gæta mjög vel upp á sína sjóði hvað varðar skattlagningu. Það hefði e.t.v. verið betra ef aðrir aðilar sem ekki tengdust málinu með svo beinum hætti hefðu komið frekar að þessari frumvarpsgerð en upphaflega var lagt upp með. Þetta tel ég eitt af þeim atriðum sem hefði þurft að skoða betur í stað þess að lögfesta þetta eins og hér er lagt til.
Ég vil víkja aðeins að skattrannsóknarstjóra og ríkisskattstjóra. Í umsögnum þeirra kemur fram að hætta geti verið á skattsvikum varðandi þessi atriði og þá sérstaklega þeirri að menn reyni að lækka skattskyldu sína. Orðrétt segir, með leyfi forseta, í umsögn skattrannsóknastjóra: ,,Verður að telja öruggt að einhver hópur sjálfstætt starfandi einstaklinga muni breyta formi rekstrar síns í því skyni að lækka skattgreiðslur sínar með því að taka fé út úr félögunum í formi arðs að svo miklu leyti sem eigið fé félagsins leyfir slíkt.`` Og ríkisskattstjóri segir orðrétt, með leyfi forseta: ,,Hins vegar er ljóst að ef allar fjármagnstekjur verða skattlagðar með mun lægri skattprósentu en launatekjur mun það örugglega hafa þau áhrif að þeir sem eiga þess kost munu taka út laun í formi vaxta, arðs eða leigu.``
Þetta eru vitaskuld alvarlegar ábendingar því að þetta eru aðilarnir sem eiga að hafa eftirlit með kerfinu. Þeir eru áhyggjufullir yfir þessari útfærslu sem ríkisstjórnin leggur upp með. Og við erum það líka, stjórnarandstæðingar í efh.- og viðskn. Við teljum að það hefði verið betra að fara formannaleiðina, hún hefði verið einfaldari hvað þetta varðar. Framkvæmanlegar eru báðar þessar leiðir. Það er alveg ljóst. En niðurstaða Þjóðhagsstofnunar er líka athyglisverð. Þjóðhagsstofnun bendir á að heildaráhrif á tekju- og eignarskiptingu sé ekki mjög mikil, en telur samt að þessi áhrif séu þeim eigna- og tekjumeiri fremur í hag samkvæmt stjfrv. miðað við formannafrv. Þannig er ljóst af umsögn Þjóðhagsstofnunar að hún gerir sér ljóst hverjir munu hagnast meira á útfærslu ríkisstjórnarinnar í stjfrv. Það eru einfaldlega þeir tekju- og eignameiri í þjóðfélaginu. Það kemur alveg skýrt fram og það er ekki stjórnarandstæðingur sem hér talar, þ.e. minni hluti efh.- og viðskn. Ég vitnaði hér í álitsgerð Þjóðhagsstofnunar og það styður þann málflutning sem við höfum verið með í þessu máli.
Sveitarfélögin hafa verið með stríðsyfirlýsingar varðandi þetta efni, þau telja sig hafa verið hlunnfarin. Hæstv. félmrh. las upp vopnahléssamning áðan varðandi sveitarfélögin þannig að e.t.v. hafa þau mál skýrst. Upprunalega frv. gerði ráð fyrir verulegu tekjutapi sveitarfélaganna á þessum vettvangi en það er búið að gera út yfirlýsingu um að þau verði jafnsett eftir sem áður, en hvernig á svo að útfæra það veit maður ekki.
Við í minni hlutanum höfum reynt að benda á mjög marga þætti sem eru óljósir, þætti sem hefði þurft að skoða betur. Kannski hugsuðu menn ekki dæmið alveg til enda þegar lagt var upp með þá. Hlutverk Alþingis er vitaskuld að leggja mat á þau frumvörp sem hér eru lögð fram af framkvæmdarvaldinu. Það á að vita hvað muni fara betur í þeim og ef eitthvað kemur í ljós sem þarf meiri skoðunar við eigum við að vera menn til að framkvæma hana.
Stjórnarandstaðan er fylgjandi fjármagnstekjuskatti. Hún er fylgjandi upptöku fjármagnstekjuskatts og hún er fylgjandi samræmingu fjármagnstekna. Hún er fylgjandi vaxtaskatti. Það hefur enginn vafi leikið á því. Hins vegar teljum við að mjög margt hafi komið fram við umfjöllun efh.- og viðskn. í þessu máli sem gerir það að verkum að það þurfi að fara betur yfir þennan þátt. Við leggjum til að þetta frv. verði lagt fram í endurskoðuðu formi í upphafi næsta þings í haust. Við teljum rétt að í sumar verði farið betur yfir þetta frv. Það eru ýmsir ágallar í því. Þetta er ekki nógu skýrt hvernig á að framkvæma hlutina. Við höfum ítrekað bent á að hér er um að ræða verulegar ívilnanir gagnvart tilteknum einstaklingum sem hafa í sjálfu sér ekkert með uppbyggingu atvinnulífs að gera. Þetta eru einfaldlega gjafir sem verið er að færa þeim á færibandi. Það á ekki að ganga frá slíkri löggjöf þegar búið er að lýsa þessum málum jafnnákvæmlega og hér er gert.
Ég vil geta þess að við staðgreiðslufrv. höfum við ekki athugasemdir. Það var að vísu mjög illa undirbúið þegar það kom í þingið, en það voru felldir inn í það nýir kaflar um refsingu, upplýsingaskyldu, skatteftirlit, skattrannsóknir, innheimtumenn, málsmeðferð, fyrningu og uppgjör staðgreiðslna. Eftir ábendingu skattyfirvalda var það allt mun betur úr garði gert, en það sýnir best hve málið var illa unnið þegar það kom fyrir þingið.
Það má benda á að ekki er tekið á þessu með verkaskiptingu sveitarfélaganna þar sem útsvarsprósentan er hækkuð, tekjuskattur er ekki lækkaður og við gerum alvarlegar athugasemdir við að það svikna loforð gagnvart ellilífeyrisþegum. Við lítum því svo á að eðlilegast sé að vísa frv. til ríkisstjórnarinnar og taka það síðan til nánari umfjöllunar í haust. Við teljum að þetta frv. hygli stórum hluthöfum á kostnað almennra sparifjáreigenda. Það vantar skýrari upplýsingar um framkvæmd málsins. Það eru efasemdir hjá skattyfirvöldum og í fjmrn. gagnvart þessum málum og ég vil biðja þingheim að íhuga þetta betur en hér er gert. Ef þingmenn fallast ekki á að vísa málinu til ríkisstjórnarinnar munum við bera fram tillögu um að setja þak á arð, söluhagnað og vexti. Þetta er eiginlega endurvakin tillaga stjórnarinnar um að arður og vextir, raunar var það bara arður hjá stjórninni, en við viljum sem sagt að þak verði sett á arð, vexti og söluhagnað. Með því væri sniðinn mjög alvarlegur ágalli af þessu frv.
Herra forseti. Tímans vegna er ekki hægt að fara betur í gegnum þetta mál. Það verður að gerast síðar í umræðunni því að af nógu er að taka. En ég vil að lokum geta þess að tillaga okkar miðar að því að þegar við lögfestum þetta, þá vöndum við okkur betur en hér er gert. Við erum reiðubúnir til að taka þátt í þeirri vinnu í ljósi hinna nýju upplýsinga sem hafa komið fram um málið í meðförum nefndarinnar.