Ferill 148. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
1995. – 1065 ár frá stofnun Alþingis.
120. löggjafarþing. – 148 . mál.
176. Frumvarp til laga
um köfun.
(Lagt fyrir Alþingi á 120. löggjafarþingi 1995.)
1. gr.
Enginn má stunda atvinnuköfun í ám eða vötnum við strendur landsins eða frá íslenskum skipum hér við land nema viðkomandi fullnægi þeim skilyrðum sem sett eru í lögum þessum.
Óheimilt er að ráða til köfunarstarfa aðra en handhafa atvinnuköfunarskírteina.
2. gr.
Atvinnuköfun merkir í lögum þessum allar þær athafnir sem falla undir og eru liður í atvinnustarfsemi kafarans eða annarra aðila. Einnig telst það vera atvinnuköfun ef athöfnin er liður í skipulagðri þjónustustarfsemi til verndunar almannahagsmunum.
Áhugaköfun merkir í lögum þessum allar þær athafnir sem teljast til köfunar samkvæmt lögum þessum en falla ekki undir ákvæði 1. mgr. þessarar greinar um atvinnuköfun.
Köfun merkir í lögum þessum þær athafnir manna sem fara fram undir yfirborði vatns eða sjávar þar sem líkaminn er undir meiri þrýstingi en sem nemur 50 hektópaskölum (50 mbar) yfir loftþrýstingi á yfirborði jarðar og notast er við tæki sem eru hluti af viðurkenndum köfunarbúnaði.
Köfunarbúnaður merkir í lögum þessum allan þann búnað sem notaður er við köfun.
3. gr.
Hver sem vill stunda atvinnuköfun skal fullnægja eftirfarandi skilyrðum:
Sá sem stundar áhugaköfun skal uppfylla skilyrði 2. tölul. þessarar greinar og vera 17 ára eða eldri.
4. gr.
Siglingamálastofnun ríkisins gefur út skírteini samkvæmt lögum þessum og skulu þau rituð á þar til gerð eyðublöð.
Kafaraskírteini gildir til fimm ára í senn. Samgönguráðherra setur reglur um skilyrði til endurnýjunar kafaraskírteina, svo sem um viðhald réttinda og heilsufar.
Hver sá sem fullnægir skilyrðum þeim sem sett eru í lögum þessum og reglugerðum settum samkvæmt þeim á rétt á að fá skírteini sem veitir viðeigandi atvinnuréttindi.
Siglingamálastofnun ríkisins skal halda nákvæma skrá um handhafa atvinnuskírteina.
5. gr.
Allur köfunarbúnaður skal vera viðurkenndur af Siglingamálastofnun ríkisins og merktur eftir því sem nauðsyn krefur. Siglingamálastofnun skal viðurkenna búnað sem hlotið hefur formlega viðurkenningu annars aðildarríkis EES.
Eigandi köfunarbúnaðar ber ábyrgð á því að búnaðurinn fullnægi skilyrðum 1. mgr.
6. gr.
Siglingamálastofnun ríkisins hefur umsjón og eftirlit með framkvæmd laga þessara.
Ráðherra setur nánari reglur um framkvæmd laga þessara.
7. gr.
Rannsóknarnefnd sjóslysa skal sjá um að fram fari rannsókn á slysum og óhöppum er verða við köfun.
Við rannsókn einstakra köfunarslysa er nefndinni heimilt að tilnefna menn með sérþekkingu á sviði köfunar.
8. gr.
Brot á lögum þessum og reglum settum samkvæmt þeim varða sektum og/eða sviptingu réttinda nema þyngri refsing liggi við að öðrum lögum.
9. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi. Jafnframt falla úr gildi lög nr. 12/1976, um kafarastörf.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Frumvarp þetta var lagt fram á 118. löggjafarþingi 1994 en varð eigi útrætt.
Frumvarpið var samið á vegum samgönguráðuneytis. Leitað var umsagnar hagsmunaaðila, þar á meðal Félags íslenskra kafara og Félags sportkafara, og auk þess var frumvarpið tekið til umfjöllunar á fundum siglingamálaráðs. Ábendingar þessara aðila voru hafðar til hliðsjónar við gerð frumvarpsins.
Með gildandi lögum nr. 12/1976, um kafarastörf, var þeim mönnum sem stunda atvinnuköfun í fyrsta skipti tryggður ákveðinn starfsgrundvöllur. Jafnframt voru settar ákveðnar reglur um réttindi og skyldur þessara manna í starfi. Með lögunum var einnig verið að tryggja verkkaupanda hæfan og ábyrgan kafara og tryggja eftir föngum að kafari sakir vanhæfni eða kunnáttuleysis færi sjálfum sér eða öðrum ekki að voða. Voru lög þessi enn fremur viðleitni löggjafans til að samræma íslensk lög stefnu annarra norðlægra strandríkja í köfunarmálum. Hins vegar hafa ákveðnir annmarkar á núgildandi lögum um kafarastörf frá 1976 komið í ljós á undanförnum árum, m.a. vegna mismunandi túlkunar á hugtakinu atvinnuköfun.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Í 1. mgr. þessarar greinar kemur fram sú meginregla að þeir sem stunda atvinnuköfun verða að uppfylla þau skilyrði sem 3. gr. kveður á um.
Í greininni er lögð sú skylda á herðar vinnuveitenda að ráða ekki til kafarastarfa aðra en handhafa atvinnuköfunarskírteina. Er tilgangur þessa ákvæðis augljós, fyrst og fremst sá að sporna við því að réttindalausir einstaklingar taki að sér slíka vinnu og skapi hættu.
Um 2. gr.
Í 1. mgr. þessarar greinar er hugtakið atvinnuköfun skilgreint. Á undanförnum árum hefur það verið miklum vafa undirorpið hvernig skilgreina beri atvinnuköfun og hefur verið mikið ósamræmi í túlkun þess. Vafi hefur t.d. leikið á því hvort athafnir kafara í skipulagðri sjálfboðavinnu eða annarri þjónustustarfsemi, svo sem kafanir björgunarsveita, lögreglu eða slökkviliðs, falli undir umrætt hugtak.
Enn fremur má nefna dæmi um söfnun ígulkera, ljósmyndaköfun, leiðbeinendur við köfun og fleira. Söfnun ígulkera hefur verið talin atvinnuköfun ef kafarinn selur vinnu sína sem kafari en annar aðili selur ígulkerin. Hins vegar hefur það verið talin áhugaköfun ef kafarinn kafar eftir ígulkerunum og fær síðan sjálfur andvirði ígulkeranna.
Hér er valin sú leið að hafa skilgreiningu á atvinnuköfun rúma svo að það ráði ekki úrslitum með hvaða hætti greiðsla kemur fyrir köfun. Hins vegar er gert ráð fyrir að gera megi mismunandi menntunar- og hæfniskröfur eftir eðli starfsins. Þannig á að vera tryggt að þeir sem stunda köfun hljóti ákveðna lágmarksþjálfun.
Þessi skilgreining er einnig til þess fallin að eyða þeim mikla vafa sem verið hefur á túlkun hugtaksins atvinnuköfun og hvatt til ósamræmis. Með mismunandi menntunar- og hæfniskröfum í reglugerð verður síðan unnt að koma til móts við þarfir t.d. neyðarþjónustunnar (lögreglu, slökkviliðs og björgunarsveita).
Hugtakið áhugaköfun (sportköfun) er skilgreint í 2. mgr. sem allar athafnir sem teljast köfun skv. 3. mgr. en er ekki atvinnuköfun í skilningi 1. mgr. Er ljóst að þörf er á því að greina að atvinnuköfun annars vegar og áhugaköfun hins vegar.
Í 3. mgr. er hugtakið köfun skilgreint. Samkvæmt orðalagi 2. gr. núgildandi laga um kafarastörf má ætla að áhafnir kafbáta og aðilar sem nota reykköfunarbúnað falli undir lögin. Af þessum sökum og vegna eðlis þeirrar hættu sem fólgin er í þeim eðlisfræðilegu breytingum í umhverfi kafarans er þrýstingur eykst við aukið dýpi er í skilgreiningunni skírskotað til ákveðins þrýstings sem verður að vera fyrir hendi svo að athafnir viðkomandi aðila falli undir lögin. Einnig er það hugtaksskilyrði að viðkomandi noti tæki þau sem eru hluti af viðurkenndum köfunarbúnaði skv. 3. mgr. Er með þessu verið að tryggja að lögin taki einungis til kafara.
Í 4. mgr. er hugtakið köfunarbúnaður skilgreint.
Um 3. gr.
Í 1. mgr. koma fram þau skilyrði sem aðili, er áformar að stunda atvinnuköfun í skilningi 1. mgr. 2. gr., þarf að uppfylla. Í fyrsta lagi þarf viðkomandi að vera fullra 20 ára. Í öðru lagi þarf hann að hafa með fullnægjandi árangri gengist undir læknisskoðun þar sem athugað hefur verið líkamlegt ástand viðkomandi með tilliti til athafna undir yfirborði sjávar. Í þriðja lagi er kveðið á um að hann þurfi að uppfylla menntunar- og hæfniskröfur þær sem Siglingamálastofnun ríkisins setur fram. Í fjórða lagi gefur Siglingamálastofnun út svokallað atvinnuköfunarskírteini um að viðkomandi sé hæfur til að stunda atvinnuköfun.
Í 2. mgr. eru sett fram skilyrði sem áhugafólk (sportkafarar) verður að uppfylla til þess að mega stunda köfun. Hættueiginleikar köfunar kalla á aukið aðhald með þeim aðilum er stunda köfun sér til ánægju og yndisauka. Er þess krafist samkvæmt þessu ákvæði að áhugakafarar fullnægi skilyrðum 2. tölul. 1. mgr. um læknisskoðun og séu orðnir 17 ára. Ber m.a. leiðbeinendum og öðrum þeim aðilum er sjá um kennslu að athuga hvort viðkomandi áhugamaður fullnægi þessum skilyrðum.
Um 4. gr.
Greinin þarfnast ekki skýringar.
Um 5. gr.
Í 1. mgr. kemur fram að Siglingamálastofnun ríkisins viðurkennir köfunarbúnað. Samkvæmt skilgreiningu 4. mgr. 2. gr. á köfunarbúnaði er þar átt við öll þau tæki sem notuð eru við köfun. Þessi tæki gegna því hlutverki að halda kafaranum á lífi í súrefnislausu umhverfi.
Í 2. mgr. er lögð sú ábyrgð á eigendur köfunarbúnaðar að sjá til þess að búnaðurinn uppfylli skilyrði 1. mgr. um viðurkenningu.
Um 6. gr.
Samkvæmt 11. tölul. 1. mgr. 2. gr. laga nr. 20/1986 annast Siglingamálastofnun ríkisins framkvæmd laga og reglugerða um kafarastörf. Þykir samt sem áður nauðsynlegt að tilgreina sérstaklega í frumvarpi þessu eftirlits- og umsjónarhlutverk stofnunarinnar. Eðli málsins samkvæmt telst það heppilegur kostur að láta Siglingamálastofnun ríkisins hafa eftirlit með því að farið sé eftir ákvæðum þessara laga sem fjalla um mjög svo sérhæft svið. Stofnunin hefur yfir þeirri sérfræðiþekkingu að ráða sem nauðsynleg er til að faglegt og öflugt eftirlit sé viðhaft. Samgönguráðuneytið mun hins vegar hafa yfirumsjón með þeim málum er falla undir gildissvið laga þessara.
Í 2. mgr. er heimild fyrir ráðherra samgöngumála til að setja nánari reglur um framkvæmd laganna í reglugerð.
Um 7. gr.
Tilgangur þessarar greinar er að færa rannsókn slysa frá hinum opinbera eftirlitsaðila, Siglingamálastofnun ríkisins, til óháðs aðila. Jafnframt er miðað við að ávallt sé til staðar aðili með sérþekkingu í köfun. Rannsókn köfunarslyss er mjög sérhæfð þar sem rannsóknargögn tapast og eyðast mjög fljótt, oft á 12 klukkustundum, þannig að ekki er nægilegt að tilnefna mann eftir að slys hafa orðið.
Um 8. gr.
Ljóst þykir að öryggissjónarmið krefjast þess að hart verði tekið á brotum samkvæmt lögum þessum. Í þessari grein kemur fram heimild til þess að sekta og/eða svipta menn réttindum gerist þeir brotlegir við ákvæði laganna eða reglugerða settra samkvæmt þeim.
Um 9. gr.
Greinin þarfnast ekki skýringar.
Fylgiskjal.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Umsögn um frumvarp til laga um köfun.
Í frumvarpinu er kveðið á um nýja heildarlöggjöf um köfunarstarfsemi sem kemur í stað laga nr. 12/1976, um kafarastörf.
Frumvarpið hefur ekki í för með sér kostnaðarauka fyrir ríkissjóð.
