Samgönguráðherra (Halldór Blöndal):
Herra forseti. Ég mun halda mig við það slys sem hér er til umræðu en læt hjá líða að víkja að öðrum atriðum í ræðu hv. þm. sem þó væri fullt tilefni til ef önnur mál væru hér á dagskrá en boðað hefur verið til.
Ég vil í fyrsta lagi segja að það er gagnlegt fyrir okkur alla þingmenn að íhuga hvernig við viljum standa að rannsókn á sjóslysum og höfum við haft ærinn tíma til þess. Þetta mál kom upp á liðnu hausti og ég hélt að hv. þingmönnum hefði verið það jafnljóst og mér að óskir voru um að skipið yrði dregið upp, því náð af hafsbotni til þess að freista þess að ná líkunum og einnig til þess að úr því mætti fá skorið hvað hefði valdið hinu hörmulega Æsuslysi. Þetta mál kom til minna kasta og ég ræddi við aðstandendur eða fulltrúa þeirra og það varð að samkomulagi eins og ég greindi ættingjum skipverja frá að ég mundi beita mér fyrir því að sérstakri köfunartækni yrði beitt eða myndatækni til þess að kanna hvort líkin væru í flakinu og unnt að ná þeim og það mundi kosta um 2 millj. kr. Ríkisstjórnin tók þetta mál fyrir á fundi sínum og varði til þess einni millj. kr. Ég hafði samband við tryggingafélög sem kostuðu það sem upp á vantaði þannig að samgrn. brást mjög vel við þeirri beiðni sem fram kom.
Á hinn bóginn lá málið líka þannig fyrir í þessu slysi eins og raunar í sumum slysum á undanförnum árum að þetta er ekki í fyrsta skipti sem sjóslysanefnd vekur athygli á því að það gæti verið gagnlegt að ná upp skipi af hafsbotni en ríkisvaldið hefur aldrei við því orðið. Ég hef ekki lagt það fyrir fjárln. sem samgrh. og aðrir ekki heldur. Skýringin er náttúrlega sú að það kostar mikla fjármuni að ná skipum upp. Eina tilboðið sem við höfum fast í hendi í samgrn. hljóðar upp á 32 eða 33 millj. kr. í sambandi við Æsuslysið. Önnur tilboð föst liggja ekki fyrir í samgrn. Það hefur enginn haft samband við samgrn. og boðið fram fjármuni til þess að leggja fram á móti því sem við vildum leggja fram. Ég vil líka taka það fram vegna viðtals í morgun við formann Sjómannasambands Íslands að hvorki hann né aðrir fulltrúar sjómannasambandsins hafa haft samband við samgrn. út af þessu máli. Við höfum á hinn bóginn leitast við að gera allt sem í okkar valdi stendur til þess að rannsókninni sé hægt að flýta, en það er auðvitað ekki hægt að ljúka henni fyrr en fyrir liggur hvort hægt sé að kafa niður að skipinu. Beiðni hafði komið fram við utanrrh. um að hann beitti sér fyrir því við varnarliðið hvort það gæti staðið að slíkri köfun og mun hæstv. utanrrh. sem hér er staddur gera grein fyrir þeim þætti málsins. En þar er sem sagt málið statt eða hefur verið statt.
Það mun síðan ekki standa upp á sjóslysanefnd eða ljúka rannsókn málsins ef það liggur fyrir að þess sé ekki að vænta að kafað verði að skipinu. Ég skil vel að ættingjar hafi áhuga á því og vil nota þetta tækifæri til að láta í ljós samúð mína til þeirra allra. Það er auðvitað svo um okkur Íslendinga að við höfum alist upp við það og saga okkar er þannig að margir sjómenn hafa orðið að hljóta hvílu í votri gröf. Það þekkjum við. Það er hluti af reynsluheimi okkar þjóðar. En ef við á hinn bóginn viljum ganga lengra í rannsókn sjóslysa en við höfum gert þá kostar það tugi milljóna á ári og í sumum tilvikum stundum e.t.v. hundruð milljóna og þá er spurningin: Hvernig ætlum við að afla fjár til slíkra rannsókna? Við höfum fram að þessu lagt höfuðáherslu á leit og björgun og síðan hafa fjörur auðvitað verið gengnar. Við höfum sem sagt einskorðað okkur við þann þátt að bjarga sjómönnum meðan nokkur von stendur til þess að þeir séu á lífi. En við höfum ekki treyst okkur til þess að leggja tugi milljóna fram til þess að ná upp skipsflökum.