Sigurður Hlöðvesson:
Virðulegi forseti. Mig langar að leggja nokkur orð í belg í sambandi við till. til þál. um veiðileyfagjald. Alveg eins og umræðan um fiskveiðistjórnun í landinu er öllu heldur á tilfinningasviði en að rætt sé með rökum, þykir mér það sama gilda um umræðu um veiðileyfagjald. Þegar menn ræða um kvótakerfi eða sóknarmark í veiðistýringunni, er það oftast byggt á tilfinningum manna en ekki rökum. Það er raunar rétt að það er megn óánægja með fiskveiðistjórnunarkerfið eða ákveðna agnúa sem á því eru, en það byggist fyrst og fremst á því að það er verið að takmarka aðgang að auðlindinni. Ef við mættum veiða eins og við vildum, þá heyrðum við ekki þessar óánægjuraddir í þjóðfélaginu með kerfið. Þannig snýr málið núna að óánægjuraddir sem heyrast um fiskveiðistjórnunarkerfið eru notaðar til þess að byggja upp rök fyrir því að koma með veiðileyfagjald á útgerðina. Þar er sem sagt á tilfinningalegum nótum byggt á óánægju fólks með óábyrgum hætti.
Gjaldtaka eins og veiðileyfagjald á útgerðina leysir ekki úr þeim vanda sem óánægjan er hvað mest með, þ.e. leigukerfið þar sem aðilar geta átt fiskveiðikvóta, setið heima í stofu og látið aðra veiða fyrir sig og hirt fyrir það gjald. Þetta breytist ekkert þó að tekið verði upp veiðileyfagjald. Þetta óréttlæti heldur áfram þannig að með veiðileyfagjaldi er á engan hátt slegið á þennan galla fiskveiðistjórnunarkerfisins.
Það er gjarnan talað um að það sé erfitt fyrir nýja aðila að koma inn í greinina og meira að segja er það notað til þess að réttlæta veiðileyfagjaldið. En staðreyndin er sú að þrátt fyrir að það komi veiðileyfagjald, þá auðveldar það ekkert nýjum aðilum að fara inn í greinina því miður.
Það er talað um að ákveðnir aðilar hafi ókeypis aðgang að veiðum og ungir og efnilegir menn geti ekki komið inn í greinina. Það er á vissan rétt að það er erfitt að komast inn í greinina, en það batnar ekkert með veiðileyfagjaldi. Það sem vantar í fiskveiðistjórnunarkerfið er meiri sveigjanleiki þannig að nýir aðilar geti komist inn í kerfið. Ég hef bent á ákveðnar hugmyndir um það hvernig auðvelda megi nýjum aðilum að komast inn. Það er m.a. með því að þegar farið verður að úthluta meiri aflaheimildum en núna er, þá verði aukningunni ekki sjálfkrafa úthlutað til þeirra sem veiðiheimildir hafa fyrir. Það má taka hluta af aukningunni og setja í sérpott sem notaður yrði m.a. til þess að auðvelda nýjum aðilum að komast inn í greinina. Það má sjálfsagt útfæra margar leiðir til þess að gera það, en ég hirði ekki um að rekja það frekar hér.
Síðan kemur aftur spurningin um hvaða möguleika útgerðin hafi til þess að standa undir veiðileyfagjaldi. Við vitum náttúrlega að við lifum nánast á þessum sjávarútvegi okkar og þrátt fyrir að sjávarútveginum hafi tekist núna á undanförnum missirum og árum að greiða niður skuldir sínar, er hann ekki það vel staddur að hann sé aflögufær með að greiða veiðileyfagjald, enda er miklu eðlilegra að gjald á útgerðina komi eins og í öðrum atvinnurekstri í skattaformi, í formi tekjuskatts, en ekki með sérstöku og sértæku veiðileyfagjaldi. Það mætti aftur á móti, eins og komið hefur fram í umræðunni, athuga möguleika á auðlindaskatti yfir höfuð og það ekki bara á útgerð og fiskvinnslu, heldur m.a. á orkugeirann o.fl.
Útgerðin á Íslandi hefur að mínu mati ekki möguleika til þess að standa undir mikilli gjaldtöku. Hún stendur í samkeppni við niðurgreiddan sjávarútveg annarra landa. En því miður finnst mér að óánægja fólks með ágalla fiskveiðistjórnunarkerfisins sé notuð til þess að rökstyðja veiðileyfagjald, veiðileyfagjald sem á engan hátt mun bæta úr þeim ágöllum fiskveiðistjórnunarkerfisins sem óánægjan er sprottin af.