Fjármálaráðherra (Friðrik Sophusson):
Virðulegi forseti. Ég vil þakka hv. fyrirspyrjanda fyrir þessa fyrirspurn og ég vil láta það koma fram að ég deili að sjálfsögðu eins og ég býst við að flestir hv. alþingismenn geri, áhyggjum með henni vegna framvindu þessara mála sem hefur gengið hægar en við öll kjósum. Það er rétt sem kom fram hjá hv. fyrirspyrjanda að í lok 6. gr. laga nr. 70/1996, um réttindi og skyldur starfsmanna, er vikið að þessu máli með mjög ákveðnu og ótvíræðu orðalagi. Þetta er reyndar ekki í fyrsta skipti sem slíkt er sett í lög því að slík lagaákvæði hafa verið hér um nokkurt skeið án þess þó að þau hafi leitt til þess að launamunur hyrfi.
Athuganir hér á landi, og það kom reyndar einnig fram hjá hv. fyrirspyrjanda, benda til þess að launamunur karla og kvenna sé 10--15%. Það er auðvitað óeðlilegt þegar slíkur mismunur er einungis kynjabundinn, byggist einungis á þeim sjónarmiðum. Ég ætla alls ekki að gera lítið úr þessu en það er þó ástæða til þess að segja frá því að svipaður launamunur er í nálægum löndum þannig að þetta er ekki séríslenskt fyrirbrigði og það er ekki aðeins við sem sitjum eftir í þessum málum. Þetta er einnig þekkt í nágrannalöndum okkar þrátt fyrir mjög öfluga viðleitni, t.d. í Danmörku og Svíþjóð svo ég nefni tvö ríki þar sem menn hafa lagt talsvert á sig til þess að koma fullkomlega í veg fyrir kynbundinn launamun.
Sjálfsagt er ekki hægt að gefa neitt einhlítt svar við því hvernig eyða eigi þessum kynbundna launamun. Ég held að því miður sé ekki hægt að líta eingöngu á launamuninn eða launastefnuna, heldur verði menn að hafa önnur atriði undir sem skipta máli til að viðunandi lausn náist. Í því sambandi má benda á viðhorf sem ég held að flestir séu sammála um að skipta afar miklu máli. Sem betur fer virðist vera kynslóðabil í þeim efnum þannig að yngra fólkið skilur betur nauðsyn jafnréttisins en það eldra og það ætti að styðja a.m.k. það að við náum jákvæðum lausnum í framtíðinni. Einnig starfsskiptingu á heimilum, nám og þess háttar sem hefur mikla þýðingu þannig að það er ekki eingöngu hægt að líta á launin.
Til að svara fyrirspurninni vil ég að það komi fram að núna stendur einmitt yfir umfangsmikil kynning á þessum nýju lögum sem vitnað var til og ég áætlaði að í byrjun næsta mánaðar láti nærri að allir yfirmenn ráðuneyta og sérhverrar stofnunar ríkisins hafi setið á um það bil hálfs dags fundi til að kynnast þessum nýju lögum. Þar hefur verið kynnt sérstaklega þessi 6. gr. laganna um jafnan rétt karla og kvenna til starfa auk fjölmargra annarra nýmæla í lögunum að sjálfsögðu.
Mig langar til að nefna á þessum stutta tíma örfá atriði sem ég held að skipti máli. Í fyrsta lagi hefur fjmrn. gefið út bækling sem heitir: Jafnréttismál. Ábendingar um leiðir til að ná fram jafnrétti kynjanna. Þessi bæklingur hefur verið sendur öllum stofnunum og við höfum reynt að fylgja honum eftir sem best við getum og ætlum að gera það áfram. Ég ætla ekki að lýsa efnisatriðum, hef ekki tíma til þess á þessari stundu.
Þá er einnig ljóst að við ákvörðun svokallaðra viðbótarlauna verður að hafa þessi sjónarmið sérstaklega í huga. Það kemur væntanlega að því að þau verði greidd eða heimilt að greiða þau eftir reglugerð sem samin verður og ætti að taka gildi einhvern tíma á næsta ári eða í kjölfar komandi kjarasamninga.
Þá vil ég einnig benda á, og það hefur þýðingu fyrir þennan þátt málsins þó að það hafi einnig víðtækari þýðingu, að ákvörðun hefur verið tekin um að fara út í tilraunaverkefni um kynhlutlaust starfsmat. Félmrh. skipaði í mars 1995 starfshóp til þess að safna upplýsingum og vinna að tillögum um starfsmat sem þá yrði notað sem tæki til að draga úr launamun kynja. Í hópnum eiga sæti fulltrúar launþegasamtaka, Jafnréttisráðs, fjmrn., félmrn. og Vinnumálasambandsins. Kynhlutlaust starfsmat hefur í raun sömu eiginleika og hefðbundið starfsmat nema hvað sérstaða þess felst í því að sérstaklega er reynt að gera þeim þáttum sem einkenna störf kvenna jafnhátt undir höfði og þáttum sem einkenna hefðbundin karlastörf.
Ég ætla ekkert að lýsa þessu frekar, hef ekki tíma til þess hér. Ég legg hins vegar áherslu á að áður en til þessa starfsmats er gengið, sé ljóst hvað eigi að gera við niðurstöður þess þegar það liggur fyrir þannig að enginn misskilningur verði á ferðinni eftir á.
Ég vil síðan árétta það sem ég sagði áður, virðulegi forseti, að áfram verði unnið að kynningu á þessum lögum og fjmrn. mun ekki láta sitt eftir liggja til að knýja fram viðunandi niðurstöðu í jafnrétti kynjanna til launa.