Sigríður Jóhannesdóttir:
Hæstv. forseti. Hér liggur fyrir frv. til laga um vinnumarkaðsaðgerðir sem lagt er fram af hæstv. félmrh. fyrir hönd ríkisstjórnar. Ég vil strax taka fram að í þessu frv. eru ýmis atriði sem til bóta horfa eins og að atvinnulausir séu aðstoðaðir við að gera starfsleitaráætlun, en margt annað sem lagt er til í frv. orkar tvímælis. T.d. það að samkvæmt 3. gr. er lagt til að rekstur vinnumiðlunar verði verkefni ríkisins en ekki sveitarfélaganna eins og nú er. Ég verð að játa að ég hef efasemdir um þessa tilhögun. Ég hef þá trú að flest þessi vandamál verði betur og örugglegar meðhöndluð á vegum sveitarfélaganna þar sem starfsfólk hefur nánari tengsl við þann vanda sem hver á persónulega við að etja, en eins og annað fólk eru atvinnulausir eins misjafnir og þeir eru margir. Þó held ég að alvarlegasta atriðið sem hér er lagt til sé í 8. gr. þar sem áréttað er að landið sé eitt vinnusvæði sem þýðir einfaldlega að manni getur verið skylt að taka vinnu utan heimabyggðar ef hún býðst, annars geti það varðað missi bótaréttar.
Það vill svo til að ég þekki vel fólk sem hefur þurft að sæta því að þiggja atvinnuleysisbætur langtímum saman. Ég verð að segja að það fólk hefur ekki lifað neinu bílífi en það hefur þó reynt að láta það ganga fyrir öllu öðru að halda sín heimili, hvort sem um er að ræða leiguhúsnæði --- og þess má geta að þó húsaleigubætur séu mjög góðar þar sem þær eru falar, þá eru þær alls ekki í öllum byggðarlögum heldur hefur það verið geðþóttaákvörðun byggðarlaganna hvort húsaleigubætur hafa verið greiddar eða ekki og er þarna fólki mismunað mjög --- eða eitthvert það húsnæði sem það hefur af fullkominni bjartsýni aflað sér áður en það missti atvinnuna. Ungt atvinnulaust fólk býr oft heima hjá foreldrum og nýtur þannig félagslegs öryggis þó atvinnulaust sé og hafi úr litlu að spila. Það er slík röskun á högum þessa fólks að senda það á fjarlæga staði, þar sem reynslan hefur sýnt að sú atvinna sem oftast er í boði er erfiðisvinna á lægstu töxtum og fólk þarf auk þess sem það þarf að kosta flutninga á staðinn að borga offjár fyrir verbúðarpláss og mötuneyti, að ekki er hægt að kalla slíkt annað en hreppaflutninga sem hæstv. félmrh. vill þó síst standa í eftir því sem hann sagði í gær. En það sem helst hann varast vann varð þó að koma yfir hann, eins og þar stendur.
Í 10. gr. eru mjög lofsverð nýmæli, að sjá skuli atvinnulausum fyrir úrræðum og ráðgjöf sem miði að því að auka starfsgetu þeirra og starfsmögleika. En Adam var ekki lengi í paradís. Þegar lesið er lengra þá er markmiðið með þessu að ná sérstökum tökum á þeim sem hafna slíkum úrræðum og þeim sem hafna þessum úrræðum verði gerður bótamissir. Ég varð mjög hrifin og ánægð þegar ég sá þetta ákvæði en ég verð að segja að ég held að það væri rétt að gefa fólki ákveðið val um hvort það þiggur slík úrræði. Það er sjálfsagt að hvetja það til þess en mér finnst líka að þegar það er búið að vinna sér inn rétt til atvinnuleysisbóta þá eigi það að hafa ákveðinn rétt til að geta valið það að hafna slíkri aðstoð þó góð sé að annarra mati. Ég verð að leggja á það áherslu að í endurskoðun þessa frv. í félmn. verði athugað hvort ekki er mögulegt að tryggja rétt fólks til að hafa sjálft val um slíka hluti.