Ferill 36. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
1996. – 1066 ár frá stofnun Alþingis.
121. löggjafarþing. – 36 . mál.
147. Svar
heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra við fyrirspurn Margrétar Frímannsdóttur um Forvarnasjóð.
Forvarnasjóður gegn áfengis- og fíkniefnaneyslu var settur á stofn með 8. gr. laga nr. 96/1995. Í sjóðinn renna 50 millj. kr. á þessu ári, en þar af úthlutaði fjárlaganefnd Áfengisvarnaráði 9,2 millj. kr. og öðrum aðilum 12 millj. kr. Þannig voru til ráðstöfunar í Forvarnasjóði 28,9 millj. kr., sem er aukning um 18,6 millj. kr. frá árinu 1995. Það fé sem heilbrigðisráðherra ráðstafaði áður til þessa málaflokks er nú fært undir Forvarnasjóð.
Undanfarin ár hafa áfangaheimili og stoðbýli við þá sem eru að koma úr áfengis- og fíkniefnameðferð hlotið rekstrarstyrki frá heilbrigðisráðuneytinu til þess að geta haldið uppi starfsemi sinni. Sjóðstjórn tók þá afstöðu að þessir aðilar skyldu ekki vera verr settir með tilkomu Forvarnasjóðs en áður og beitti því þeirri vinnureglu að þessir aðilar gætu fengið svipaðan styrk úr Forvarnasjóði og þeir höfðu áður fengið frá ráðuneytinu.
Um sjóðinn gildir reglugerð nr. 537/1995, en auk þess setti stjórn sjóðsins sér ítarlegar vinnureglur 12. febrúar sl. sem umsækjendur, sem og aðrir, höfðu aðgang að og vitnað var til í ítarlegri auglýsingu sem birtist í febrúar sl.
Ekki hafa allir styrkir verið sóttir eða gerð nægileg grein fyrir hvernig að vinnu við verkefnin verði staðið. Sjóðstjórn hefur sent bréf til þeirra aðila sem ekki hafa sótt styrki eða ekki hafa sent inn gögn í samræmi við úthlutun og gefið þeim frest til að gera grein fyrir því hvernig vinnu að verkefnum miðar. Rétt er að vekja athygli á því að nokkur verkefni koma til með að standa yfir í nokkurn tíma, allt að þrjú ár, og í þeim tilvikum er gert ráð fyrir að um heildarstyrk til viðkomandi verkefnis sé að ræða.
Alls bárust Forvarnasjóði 93 umsóknir frá 48 aðilum um styrk úr sjóðnum þegar auglýst var eftir umsóknum fyrir árið 1996 í febrúar sl.
Umsóknir um styrki úr Forvarnasjóði fyrir árið 1996
Kr.
1.
Rannsóknastofnun uppeldis- og menntamá
la
800.000
Útgáfa bókar með yfirliti yfir helstu rannsóknir á vímuefnaneyslu íslenskra ungmenna.
2.
Þrír starfsmenn Fangelsismálastofnunar
420.000
Rannsókn á hópi fanga sem lokið hafa refsivist í áfengis- og fíkniefnameðferð.
3.
Rannsóknastofa geðdeildar Landspítalans
6.000.000
dr. Kristinn Tómasson, rannsókn á hvaða sjúklingum henti dagmeðferð og árangri hennar.
4.
Lionsklúbburinn Fjörgyn í Grafarvogi
óákveðin upphæð
Gerð fræðslumyndar um E-töflur og skaðsemi þeirra. Kostnaðaráætlun 1.645.900 kr.
5.
Líknarfélagið Takmarkið
1.000.000
Rekstur á áfangaheimilinu, fyrir óvirka alkóhólista og fyrrverandi vímuefnaneytendur.
6.
Landssamtökin Heimili og skóli
2.000.000
Fræðsla fyrir foreldrafélög og námskeið um stjórnun foreldrafélaga.
7.
Vímuvarnarskólinn, Reykjvíkurborg o.fl.
1.541.000
Fræðsluverkefni fyrir starfsfólk grunnskóla í Reykjavík.
8.
Stórstúka Íslands
4.000.000
Erindrekstur um landið, barna- og unglingastarf Stórstúkunnar.
9.
Stórstúka Íslands
1.550.000
Bindindismót á Norður- og Austurlandi, námskeið o.fl.
10.
Íslenskir ungtemplarar
480.000
Ferð ungs fólks á Evrópumót í Færeyjum í júlí næstkomandi.
11.
Íslenskir ungtemplarar
1.440.000
Kynnisferð, þýðing, staðfæring og kynning á norsku námsefni í grunnskólum landsins.
12.
Íslenskir ungtemplarar
600.000
Stofnun ungtemplarafélaga.
13.
Vímulaus æska (1)
2.080.000
Neyðarmiðstöð Vímulausrar æsku.
14.
Vímulaus æska (2)
1.800.000
Áróður gegn kaupum á áfengi fyrir ungmenni.
15.
Vímulaus æska (3)
1.350.000
Árin sem koma á óvart — foreldrabók (Lions Quest) — útgáfa.
16.
Vímulaus æska (4)
1.160.000
Uppeldisbókin Lengi muna börnin.
17.
Vímulaus æska (5)
1.200.000
Stuðningur við þögla meirihlutann, þá sem þora að segja nei.
18.
Vímulaus æska (6)
1.000.000
Viðhorfsvaktin.
19.
Valgeir Guðjónsson
óákveðin upphæð
Sumarsýning á Sumar á Sýrlandi.
20.
Jafningjafræðsla framhaldsskólanema
2.000.000
Til að vinna að breyttu viðhorfi framhaldsskólanema til neyslu ávana- og fíkniefna.
21.
Félagasamtökin Vernd
3.000.000
Stuðningur við skjólstæðinga félagasamtakanna á áfangaheimili.
22.
Áfengisvarnaráð
550.000
Kaup á tölvubúnaði, tenging við internetið, uppsetning heimasíðu o.fl.
23.
Barnaheill (1)
2.000.000
Foreldralínan .
24.
Barnaheill (2)
1.800.000
Norræn ungmenni gegn ofbeldi — samstarfsverkefni.
25.
Freeport-klúbburinn
200.000
Heimildarmynd um meðferðir á Íslandi.
26.
Boltafélag Ísafjarðar
200.000
Íþróttir gegn vímuefnum á Vestfjörðum.
27.
Æskulýðsráð ríkisins
500.000
Upplýsingabók fyrir ungt fólk.
28.
Klettur hf.
770.000
Uppbygging áfangaheimilis og stuðningur við skjólstæðinga.
29.
Líknarfélagið Risið
óákveðin upphæð
Stuðningur við vistmenn áfangaheimilis sem koma úr meðferð.
30.
Samhjálp
óákveðin upphæð
Stuðningur við skjólstæðinga frá Hlaðgerðarkoti.
31.
Líknarfélagið Takmarkið
óákveðin upphæð
Stuðningur við skjólstæðinga á áfangaheimili.
32.
Stígamót
óákveðin upphæð
Starfsemi, m.a. stuðningur við þolendur sem koma úr meðferð.
33.
Sumarheimili templara
5.000.000
Efling sumarheimilisins, bindindismót í Galtalækjarskógi.
34.
Krossgötur
4.000.000
Myndband með forvarnaefni.
35.
Forvarnadeild lögreglunnar í Reykjavík
óákveðin upphæð
Ýmis forvarnaverkefni.
36.
Ólympíunefnd Íslands
900.000
Auglýsingaherferð — áfengisvarnir.
37.
Sveinn R. Hauksson
500.000
Euro CAD/96
38.
Félagsmálastofnun Reykjavíkurborgar
u.þ.b. 1.125.000
Námskeiðahald vegna sérstaks áhættuhóps varðandi vímuefnaneyslu.
39.
Átak gegn áfengi
2.500.000
Endurútgáfa Handbókar fyrir stjórnendur fyrirtækja í áfengismálum o.fl. verkefni.
40.
Áfengisvarnaráð (1)
300.000
Námsflokkahlaupið 1996 — kostun á bolum.
41.
Áfengisvarnaráð (2)
600.000
Unglingavagn Gallups — könnun á áfengisneyslu o.fl.
42.
Þrír starfsmenn geðdeildar Landspítalans
3.200.000
Rannsóknarverkefni — breytingar á áfengisneyslu og afleiðingum hennar o.fl.
43.
Íþróttasamband Íslands og Ungmennafélag Íslands
8.000.000
Vímuvarnarátak íþróttahreyfingarinnar — verkefni til tveggja ára.
44.
Möguleikhúsið við Hlemm
óákveðin upphæð
Sýning fyrir 9. og 10. bekk grunnskóla og framhaldsskóla.
45.
Stoppleikhópurinn
óákveðin upphæð
Frumsamið áfengis- og fíkniefnaleikrit eftir Valgeir Skagfjörð til sýningar í skólum.
46.
Ungmennafélag Íslands — Skinfaxi
250.000
Útgáfa sérrits Skinfaxa, tímarits UMFÍ, um fíkniefni og forvarnir.
47.
Geðdeild Landspítalans
óákveðin upphæð
Stuðningur við alþjóðlega ráðstefnu sem haldin er með The Addictions FORUM í júlí
næstkomandi.
48.
Tollgæslan á Keflavíkurflugvelli, FRÆ, Þjóðarátak gegn fíkniefnum
óákveðin upphæð
Útgáfa bæklings, Fíkniefni/þú og barnið þitt.
49.
Fræðslumiðstöð í fíknivörnum (FRÆ) (IA)
800.000
Fræðslubæklingur um áfengi og önnur fíkniefni.
50.
FRÆ (IB) — 2
400.000
Upplýsingarit um ávana- og fíkniefni.
51.
FRÆ (IC) — 3
1.200.000
Myndband um áhrif áfengis á líkamann.
52.
FRÆ (ID) — 4
800.000
Kennsluhefti um áfengi fyrir framhaldsskóla. Kennslubók fyrir nemendur og leiðbeiningar
fyrir kennara.
53.
FRÆ (IE) — 5
1.000.000
Áhrif, af vettvangi vímuefnamála. Tímarit um áfengis- og fíkniefnamál.
54.
FRÆ (II) — 6
400.000
Gagnasafn. (Ætlað skólum, stofnunum, fjölmiðlum og samtökum.)
55.
FRÆ (III) — 7
400.000
Skýrsla um áfengis- og fíkniefnamál.
56.
FRÆ (IVA) — 8
60.000
Vinnuhópur um forvarnir í grunnskólum — vímulaus grunnskóli.
57.
FRÆ (IVB) — 9
100.000
Vinnuhópur um rannsóknir.
58.
FRÆ (V) — 10
200.000
Ráðgjöf í forvarnaverkefnum.
59.
FRÆ (VI) — 11
200.000
Almenn upplýsingagjöf um áfengis- og fíkniefnamál.
60.
FRÆ (VII) — 12
240.000
Alþjóðlegt samstarf.
61.
FRÆ (VIII) — 13
óákveðin upphæð
Aukið samstarf í forvörnum.
62.
FRÆ (IXA) — 14
100.000
Ársfundur.
63.
FRÆ (IXB) — 15
40.000
Vinnuhópar.
64.
FRÆ (X) — 16
6.000.000
Uppbygging og þróun fræðslumiðstöðvar í fíknivörnum.
65.
SÁÁ — 1
2.400.000
Forvarnir í sveitarfélögum — Víðtækar forvarnir.
66.
SÁÁ — 2
62.000
Námstefnur í sveitarfélögum.
67.
SÁÁ — 3
62.000
Fræðsla til kennara í grunnskólum.
68.
SÁÁ — 4
280.000
Fræðslufundir með foreldrum barna í efstu bekkjum grunnskóla.
69.
SÁÁ — 5
362.000
Fræðsludagskrá í grunnskólum.
70.
SÁÁ — 6
298.000
Fræðsludagskrá í framhaldsskólum.
71.
SÁÁ — 7
142.400
Námskeið fyrir íþróttaþjálfara yngri flokka um vímuvarnir.
72.
SÁÁ — 8
350.000
Fræðsla fyrir starfsfólk sjúkrahúsa og heilsugæslustöðva.
73.
SÁÁ — 9
107.600
Námskeið í íhlutun fyrir fagfólk innan mennta- og félagsmálakerfisins.
74.
SÁÁ — 10
484.000
Matslisti.
75.
SÁÁ — 11
108.000
Bæklingur um víruslifrarbólgur og alnæmi og varnir gegn þessum sjúkdómum.
76.
SÁÁ — 12
108.000
Útgáfa bæklings um ólöglega vímuefnaneyslu.
77.
SÁÁ — 13
248.000
Endurútgáfa þriggja bæklinga um áfengis- og vímuefnavandann.
78.
SÁÁ — 14
400.000
Útgáfa fræðslumyndbanda fyrir fagfólk.
79.
SÁÁ — 15
340.000
Kvikmyndir til að hafa áhrif á ungt fólk.
80.
SÁÁ — 16
256.000
Útgáfa og dreifing á fræðslu- og forvarnaefni á internetinu.
81.
SÁÁ — 17
184.400
Námskeið fyrir foreldra um viðbrögð við vímuefnaneyslu unglinga.
82.
SÁÁ — 18
128.000
Námskeið um uppeldi fyrir skjólstæðinga SÁÁ.
83.
Vistheimilið Skjöldur
óákveðin upphæð
Forvarnastarf með rekstri áfangaheimilis.
84.
Stefán Jóhannsson
150.000
Til að bjóða finnskum lækni til Íslands til að kynna áfengismeðferð með „gasi“.
85.
Hálendishópurinn
óákveðin upphæð
Skrásetning vinnulíkans yfir meðferðarstarf Hálendishópsins fyrir unglinga í vanda.
86.
Magnús Scheving — forvarnanet
óákveðin upphæð
Víðtækt forvarnaverkefni til samræmingar og samvinnu þeirra aðila sem koma að forvörnum.
87.
Komið og dansið
óákveðin upphæð
Barnanámskeið í grunnskólum á Austurlandi og í Reykjavík.
88.
Umdæmisstúka Suðurlands nr. 1
1.500.000
Samstarf við Áfengisvarnaráð um heimsóknir í skóla.
89.
Gylfi Þ. Gíslason
óákveðin upphæð
Til að sækja framhaldsmenntun og reynslu í forvarnamálum til Bandaríkjanna.
90.
Frjálsíþróttasamband Íslands
óákveðin upphæð
FRÍ 2000 — hópur ungs og efnilegs frjálsíþróttafólks sem tekur þátt í verkefni hjá FRÍ
vegna Ólympíuleikanna árið 2000.
91.
Barnaverndarstofa
óákveðin upphæð
Stuðningsmeðferð fyrir börn áfengissjúkra (barst 30. apríl).
92.
Auglýsingafélagið Frændi
óákveðin upphæð
Bjóða kynningarstarf og samvinnu við gerð myndbanda gegn notkun E-töflunnar.
93.
Geðdeild Landspítalans
óákveðin upphæð
Könnun á breytingum á áfengisneyslu og afleiðingum hennar.
Alls fengu 26 aðilar styrki úr sjóðnum að fjárhæð 23,9 millj. kr.
Sjóðstjórn gerði tillögu til ráðherra um skiptingu og flokkaskiptingu styrkþega ásamt skilyrðum sem þeir þyrftu að uppfylla áður en styrkir væru greiddir. Tillaga sjóðstjórnar, sem ráðherra staðfesti 14. júní sl., var sem hér segir:
Þús. kr.
1. Áfangaheimili. Styrkur verði greiddur strax:
Takmarkið
900
Vernd
850
Risið
1.300
Samhjálp
400
Skjöldur
750
Klettur
450
2. Styrkur verði greiddur í einu lagi, þegar ljóst er að verkefni verður framkvæmt eða er lokið:
Rannsóknastofnun uppeldis- og menntamála
600
1
Vímuvarnaskólinn (stendur yfir)
1.500
2
Jafningjafræðsla (stendur yfir)
2.000
2
Áfengisvarnaráð – internet
250
2
Freeport-klúbburinn
100
2
Sumarheimili templara, bindindismót
400
3
Bindindismót á Norður- og Austurlandi
400
3
Euro CAD/96
100
2
Landspítalinn, geðdeild (ráðstefna)
100
2
Hálendishópurinn
250
2
Tollgæslan, FRÆ og Þjóðarátak í fíknivörnum
150
2
3. Krafist útfærslu, frekari gagna og áætlana:
Þrír starfsmenn Fangelsismálastofnunar
400
4
Valgeir Guðjónsson
500
5
Stoppleikhópurinn
500
5
4. Krafist útfærslu, frekari gagna og samstarfs við aðra aðila:
Vímulaus æska og Barnaheill
1.500
6
ÍSÍ og UMFÍ
4.000
7
5. Krafist útfærslu hugmynda eftir forgangsröðun umsækjanda:
Vímulaus æska, áróður o.fl.
500
8
FRÆ – fræðsluefni og bæklingar
1.500
8
FRÆ – ráðgjöf, upplýsingar og samstarfsverkefni
1.500
8
SÁÁ – fræðslu- og áróðursstarf í samstarfi við sveitarfélög
1.500
8
SÁÁ – fræðsluefni, þar með talin myndbönd
1.500
8
Skýringar:
1 Greiðist þegar sýnt verður fram á að af útgáfu verði.
2 Greiðist strax.
3 Greiðist þegar fyrir liggur að mótið fari fram.
4 Væntanlegir styrkþegar leggi fram útfærslu, fjárhags- og verkáætlanir, óskir um greiðslutíma og greiðslufyrirkomulag og áætlun um skil á áfangaskýrslum. Sjóðstjórn tekur síðan ákvörðun um endanlega úthlutun og ákveður greiðslutíma, greiðslufyrirkomulag og skil á áfangaskýrslum.
5 Væntanlegir styrkþegar leggi fram útfærslu, fjárhags- og verkáætlanir, óskir um greiðslutíma og greiðslufyrirkomulag, yfirlýsingu frá viðurkenndum aðila í forvörnum um að hann fylgist með að forvarnagildi verkefnisins sé ótvírætt og fyrir liggi vilji ríkissjónvarpsins eða Stöðvar 2 til að taka verkið upp og sýna í sjónvarpi. Sjóðstjórn tekur síðan ákvörðun um endanlega úthlutun og ákveður greiðslutíma.
6 Til samræmdrar símsvörunar fyrir áfengis- og fíkniefnaneytendur, fjölskyldur þeirra og aðstandendur. Greiðist til þeirrar starfsemi þegar komið hefur verið á samstarfi Barnaheilla og Vímulausrar æsku við barna- og unglingageðdeild Ríkisspítala um samræmda símsvörun fyrir áfengis- og fíkniefnaneytendur, fjölskyldur þeirra og aðstandendur.
7 Væntanlegir styrkþegar leggi fram útfærslu, fjárhags- og verkáætlanir, óskir um greiðslutíma og greiðslufyrirkomulag, áætlun um skil á áfangaskýrslum og yfirlýsingu frá viðurkenndum aðila í forvörnum um að hann fylgist með að forvarnagildi verkefnisins sé ótvírætt. Sjóðstjórn tekur síðan ákvörðun um endanlega úthlutun og ákveður greiðslutíma, greiðslufyrirkomulag og skil á áfangaskýrslum.
8 Styrkþegi leggi fram áætlun um til hvaða verkefna hann vilji helst verja styrknum, geri grein fyrir verk- og kostnaðaráætlunum, óskum um greiðslutíma og greiðslufyrirkomulag. Sjóðstjórn tekur síðan ákvörðun um endanlega úthlutun og ákveður greiðslutíma, greiðslufyrirkomulag og skil á skýrslum.
Þessi ráðuneyti hafa sammælst um að vísa umsóknum um styrki til áfengis- og fíkniefnavarna til Forvarnasjóðs. Hins vegar eru í einhverjum mæli veittir styrkir til einstakra verkefna á vegum ráðuneytanna og á það aðallega við um forvarnastarfsemi sem unnin er innan undirstofnana ráðuneytanna, sem hluti af reglulegri starfsemi viðkomandi aðila, svo sem lögreglu, skólakerfisins og heilsugæslunnar.
Mörgum aðilum sem fengu styrki úr sjóðnum var sett það skilyrði að leita samvinnu við aðra aðila, svo sem viðurkennda fagmenn á sviði forvarna, félagasamtök eða fjölmiðla, eins og fram kemur í listanum hér að framan. Síðasta vetur ákvað ríkisstjórnin að skipa sérstaka nefnd með fulltrúum dómsmálaráðherra, félagsmálaráðherra, menntamálaráðherra og heilbrigðisráðherra til að vinna drög að stefnumótun ríkisstjórnarinnar í vörnum gegn neyslu ávana- og fíkniefna og afbrotum. Nefnd þessi lýkur störfum á næstu vikum og mun, auk þess að leggja fram tillögur um stefnumörkun ríkisstjórnarinnar, undirbúa stofnun forvarnaráðs sem ætlað er að samræma störf að forvarnamálum, skipuleggja bætta nýtingu fjármagns og samhæfðari aðgerðir í vörnum gegn þessum mikla vágesti. Lagafrumvarp þessa efnis verður væntanlega lagt fyrir háttvirt Alþingi í nóvember og verður forvarnaráði sérstaklega ætlað það hlutverk að samræma forvarnastarf.
Eins og áður hefur komið fram er styrkþegum skylt að skila sjóðstjórn greinargerð um ráðstöfun styrksins. Sjö styrkþegar fá styrk sinn ekki greiddan út nema þeir leggi fram nákvæma útfærslu á hvernig honum verður varið og sjö styrkir verða greiddir út í áföngum, eftir því sem verkefnum miðar áfram.
Þessi aðferð hefur orðið til þess að styrkþegar verða að skipuleggja starf sitt betur en áður og gera nákvæmari grein fyrir ráðstöfun fjárins til sjóðstjórnar en tíðkast hefur hingað til. Slík vinnubrögð eru til þess fallin að fjármunir nýtist betur til virks forvarnastarfs en áður.