Lúðvík Bergvinsson:
Virðulegi forseti. Ég vil þakka hv. þm. sem hafa tekið þátt í umræðunni og komið með sín sjónarmið. En því miður get ég ekki sagt annað en að hæstv. dómsmrh. hafi bætt litlu við þá skýrslu sem hann lagði fram á hinu háa Alþingi.
Til hæstv. dómsmrh. hefur verið beint nokkrum spurningum og ég ætla einnig að reyna að fá hann til að gera betur grein fyrir málsatvikum í þessu máli en hann hefur gert hingað til.
Í fyrsta lagi vil ég taka undir með hv. þm. Margréti Frímannsdóttur þegar hún lýsir því yfir að skýrslan er fyrst og fremst áfellisdómur yfir lögreglustjóranum í Reykjavík, mjög harður áfellisdómur og vitaskuld ber hann fyrst og síðast ábyrgð á starfsemi lögregluembættisins. Þess vegna vil ég beina þeirri fyrirspurn til hæstv. dómsmrh. hvort hann hafi, líkt og hann gerði með sýslumanninn á Akranesi, óskað eftir því við lögreglustjórann í Reykjavík að hann gefi skýringar á því hvers vegna starfsemi hjá embættinu hafi verið jafnbágborin og raun ber vitni og skýrslan ber augljóslega með sér. Ég held að sömu reglur hljóti að gilda og um sýslumanninn á Akranesi sem nýverið fékk boð frá hæstv. dómsmrh. um að skýra sínar embættisfærslur og ég held því að það hljóti að vera að hæstv. ráðherra hafi þá óskað eftir því við lögreglustjórann í Reykjavík að hann skýri þær embættisfærslur sem hér hafa verið gagnrýndar.
Í öðru lagi vil ég segja, virðulegi forseti, að þrátt fyrir að lögreglustjórinn í Reykjavík beri vissulega ábyrgð á því hvernig málum er komið hjá embætti hans þá verður ekki fram hjá því litið að dómsmrn. og hæstv. dómsmrh. hafa eftirlit með lögreglustarfsemi í landinu. Því má velta því upp hvort dómsmrn. sjálft hafi sinnt þessari eftirlitsskyldu eins og vera ber. Það er kannski þetta sem ég á við þegar ég segi að óhjákvæmilega kemur starfsemi dómsmsrh. og dómsmrn. til skoðunar í þessu samhengi. Dómsmrh. er yfirmaður lögreglumála á Íslandi.
Í þriðja lagi beindi ég þeirri fyrirspurn til hæstv. dómsmrh. hvort hann gæti bent á önnur fordæmi um reynslulausn eins og þá sem ég minntist á í inngangsræðu minni. Hæstv. dómsmrh. á eftir að tala hér á eftir þannig að ég vænti þess að frekari skýringar komi fram. Ég vil nefna það sérstaklega að núverandi reglur, nr. 29/1993, sem fjalla um hvernig og hvenær veita skuli reynslulausn, eru í raun og veru ekkert annað en lögfesting á þeim reglum sem fullnustumatsnefnd starfaði eftir á þessum tíma. Í þeim reglum kemur m.a. fram að ekki skuli veita reynslulausn að hálfnaðri afplánun ef viðkomandi hafi fengið fleiri en tvo dóma. Ef viðkomandi hefur fengið fleiri en tvo dóma skal ekki veita reynslulausn að hálfnaðri afplánun dóms. Því er nauðsynlegt að hæstv. dómsmrh. upplýsi hvort einhvers staðar finnist fordæmi um að veitt hafi verið reynslulausn að hálfnaðri afplánun þegar í hlut á maður með jafnmarga dóma og raun ber vitni. Ég held að það sé mjög mikilvægt. Eins og þetta mál liggur fyrir í skýrslunni er öll málsmeðferðin mjög óeðlileg og virðist benda til þess að dómsmrn. hafi á þessum tíma haft einhver afskipti af málinu þó erfitt sé að festa hendur á því. Dómsmrh. hefur í sjálfu sér haft sjálfdæmi um það hvaða upplýsingar hann leggur fyrir þingið og því mjög erfitt fyrir Alþingi að taka afstöðu til þess. Ég held að það sé nauðsynlegt að hæstv. dómsmrh. reyni að koma í veg fyrir þá tortryggni sem virðist hafa skapast um þetta mál.
Í fjórða lagi vil ég enn og aftur taka undir það að nefnd í þinginu, hugsanlega allshn., taki málið til skoðunar. Ég get þó tekið undir með dómsmrh. um að ekki sé æskilegt að rannsóknargögn í málum séu birt. Í umræddri rannsókn kemur hins vegar hæstv. dómsmrh. sjálfur til skoðunar sem yfirmaður lögreglumála og þá er um leið skoðað hvernig hann hefur sinnt eftirlitshlutverki með lögreglustjórum í landinu. Eins er mjög margt sem bendir til þess að dómsmrn. og þá jafnframt hæstv. dómsmrh. hafi á einhvern hátt komið að þessari reynslulausn. Það er a.m.k. óeðlilegt að ráðuneytið hafi ekki afgreitt málið á sínum tíma heldur sent það að nýju til Fangelsismálastofnunar. Ég tel því nauðsynlegt, ef Alþingi á að geta sinnt skyldu sinni og veitt stjórnvöldum verulegt aðhald, að einhvers staðar á Alþingi, í nefndum þess eða annars staðar, verði þingmönnum gefið tækifæri á að fara yfir þetta mál og þá sé ekkert dregið undan. Hvort sem það yrði gert í trúnaði eða ekki segi ég ekkert um en tel að það sé nauðsynlegt að einhverjir alþingismenn eða einhverjar nefndir komi að málinu frekar ef Alþingi á að geta sinnt hlutverki sínu.
Ég verð einnig að segja, virðulegi forseti, að mér finnst það ekki stórmannlegt af hæstv. dómsmrh. að reyna að skáka hér í skjóli ríkissaksóknara þegar hann fullyrðir að það sé ekki í sínu valdi að birta þessa skýrslu. Ég veit ekki hvort fara eigi í langt mál um það en ég get tekið undir með prófessor í refsirétti við Háskóla Íslands þegar hann segist telja að það eigi að birta þessa skýrslu. Ég er alveg sannfærður um að hann er fullfær um að meta hvort eðlilegt sé að þessi skýrsla sé birt. Ég vil sérstaklega vekja athygli á því að rannsókn málsins er lokið þannig að það er ekki verið að hafa nein áhrif á rannsóknina sem slíka. Ég vek sérstaka athygli á því að dómsmrh. hefur sagt það úr ræðustóli að hann muni ekki beita sér fyrir því að málið verði tekið upp að nýju. Málinu virðist því endanlega lokið. Í þessu tilviki virðist hæstv. dómsmrh. ætla sér að hafa sjálfdæmi um að ljúka málinu svona. Því er auðvelt að ímynda sér að ástæðan sé sú að eitthvað sé að fela sem hann vilji ekki birta.
Að lokum, virðulegi forseti, tek ég undir með þeim þingmönnum sem hér hafa talað og minnst á að nauðsynlegt sé að hæstv. dómsmrh. beiti sér fyrir því að settar verði almennar reglur um svokallaðar óhefðbundnar rannsóknaraðferðir. Ég held að það sé mjög mikilvægt að dómsmrh. beiti sér fyrir því, þar sem það er mjög erfitt fyrir undirmenn að starfa á hinum gráu svæðum sem þeir þurfa að fara inn á við að afla upplýsinga úr fíkniefnaheiminum. Menn þurfa að beita sérstökum aðferðum við þessar rannsóknir og því er nauðsynlegt að undirmenn, í þessu tilviki starfsmenn fíkniefnadeildar lögreglustjórans í Reykjavík, standi föstum fótum þegar þeir eru að vinna sín störf og eigi það ekki á hættu að vera sjálfir dregnir til ábyrgðar í málinu eins og stundum hefur gerst við þessa umræðu. Ábyrgðin er eins og ég sagði í upphafi máls míns fyrst og síðast lögreglustjórans í Reykjavík.