Hjálmar Árnason:
Herra forseti. Ég vil í upphafi þakka hv. málshefjanda fyrir að hreyfa afskaplega brýnu og viðkvæmu máli.
Ég leyfi mér að fullyrða að gildismat okkar Íslendinga á sjúkdómum er að ýmsu leyti bundið fordómum. Þannig virðast margir sjúkdómar alls ekki eiga upp á pallborðið í almennri umræðu úti í samfélaginu og segja má að þær áherslur endurspeglist að mörgu leyti innan stjórnsýslunnar. Þetta eru sjúkdómar sem eru bundnir þögninni og þeir sniðgengnir rétt eins og þeir séu ekki til staðar.
Ég nefni þar sérstaklega ýmsa geðræna sjúkdóma, félagslega sjúkdóma, að ekki sé talað um fíkniefnasjúkdóma. Hver er afleiðingin af þessu, herra forseti? Ungu fárveiku fólki er kastað á milli stofnana, inn á eina stofnun og út af annarri, ýmist sem sjúklingar, refsifangar eða hvorugt og vandinn er fljótur að vinda upp á sig. Því má segja, herra forseti, að hér ríki á þessu sviði ákveðið upplausnarástand.
Þetta er vandi samfélagsins alls. Það er einföldun að kalla til ábyrgðar aðeins eitt eða tvö ráðuneyti. Þetta er vandi og ábyrgð alls samfélagsins, allra ráðuneyta, samfélagsins í heild sinni. Ástandið hygg ég að hafi skapast af þessu gildismati þjóðarinnar á því hvað eru viðurkenndir sjúkdómar og hvað ekki. Þarna verður að eiga sér stað hugarfarsbreyting innan alls samfélagsins og það sem meira er, okkur ber í kjölfarið að stokka upp viðbrögð stjórnsýslunnar við afleiðingum þessara alvarlegu sjúkdóma. Við getum ekki lengur vélað með líf hinna ungu sjúklinga með þeim hætti sem við gerum í dag. Við getum ekki vistað þá sem hverja aðra fanga. Þeir eru ungir og þeir eru sjúkir og þeir eiga að geta átt sína framtíð en til þess verður að grípa til sértækra aðgerða. Það er samfélagsleg skylda okkar. Það er hin pólitíska skylda okkar.