Viðskiptaráðherra (Finnur Ingólfsson):
Herra forseti. Ég mæli fyrir tveimur frumvörpum sem snerta Alþjóðagjaldeyrissjóðinn. Hið fyrra er 108. mál þingsins, frv. til laga um heimild fyrir ríkisstjórnina til að staðfesta fyrir Íslands hönd breytingar á viðauka við stofnskrá Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, en hið seinna er 107. mál þingsins, frv. til laga um heimild til hækkunar á kvóta Íslands hjá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum.
Vík ég fyrst að frv. um breytingar á viðauka við stofnskrá Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Ísland hefur verið aðili að Alþjóðagjaldeyrissjóðnum frá stofnun hans árið 1945. Þrisvar hefur stofnskrá sjóðsins verið breytt og hafa þær breytingar verið staðfestar af ríkisstjórn fyrir Íslands hönd og fengin heimild Alþingis. Lög þar að lútandi voru samþykkt árið 1968, 1977 og 1990.
Á ársfundi sjóðsins í Hong Kong 1997 var samþykkt fjórða breyting á stofnskrá sjóðsins. Sú breyting lýtur að úthlutunum sérstakra dráttarréttinda, SDR, að fjárhæð 21,4 milljarðar SDR en SDR er varasjóðseign sjóðsins og jafnframt greiðslueining hans. Hér er um tvöföldun á úthlutuðum dráttarréttindum að ræða.
Síðasta úthlutun fór fram árið 1981. Síðan hafa um 40 ríki bæst í hóp aðildarríkja sjóðsins. Mörg þeirra eru févana og þau njóta þess ekki í utanríkisviðskiptum að eiga aðgang að sérstökum dráttarréttindum til jafns við önnur aðildarríki. Með því að treysta varasjóðseignir aðildarríkja er Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn betur í stakk búinn til að stuðla að auknum og jöfnum vexti utanríkisviðskipta í heiminum.
Úthlutun sérstakra dráttarréttinda til Íslands mun aukast um 8,6 milljónir SDR við þessa aðgerð eða um 820 millj. kr. og verða samtals 25 milljónir SDR eða um 2,4 milljarðar kr. Ný úthlutun bætist við gjaldeyrisforða Seðlabanka Íslands sem fer fyrir Íslands hönd með fjárhagslega aðild að sjóðnum. Eins og fram kemur í kostnaðarumsögn fjmrn. mun samþykkt frv. ekki valda kostnaði fyrir ríkissjóð.
Þá vík ég að seinna frv. til hækkunar á kvóta Íslands hjá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum. Með lagafrv. er leitað heimilda fyrir ríkisstjórnina til að taka þátt í elleftu hækkun á kvóta Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Kvótinn er helsta ráðstöfunarfé sjóðsins og er hinum nýja kvóta ætlað að styrkja sjóðinn í viðleitni sinni til að forða heimsbúskapnum frá alvarlegum áföllum sem fylgt geta staðbundnum efnahagskreppum.
Kvóti Íslands hækkar við þessa breytingu úr 85,3 milljónum SDR í 117,7 milljónir SDR sem jafngildir um 11,5 milljörðum ísl. kr. Hlutdeild Íslands í kvóta sjóðsins helst óbreytt við þessa breytingu og nemur áfram 0,06% af heildarkvóta. Fjórðungur hækkunarinnar er greiddur í SDR en þrír fjórðu hlutar greiðast í íslenskum krónum. Sá hluti kvótahækkunarinnar, sem greiddur er í SDR, greiðist af Seðlabankanum, sem er fyrir Íslands hönd fjárhagslegur aðili að Alþjóðagjaldeyrissjóðnum. Myndar þessi hluti sérstaka gjaldeyrisyfirfærslu og gjaldeyrisinnstæðu hjá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum og telst áfram til gjaldeyrisforða Seðlabankans. Er þar því einungis um að ræða breytingu á samsetningu gjaldeyrisforðans. Þrír fjórðu hlutar kvótahækkunarinnar eru í rauninni ekki inntir af hendi heldur eignast Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn innstæðu í Seðlabankanum sem nemur umræddri fjárhæð.
Eins og fram kemur í kostnaðarumsögn fjmrn. hefur hækkunin ekki áhrif á hag ríkissjóðs. Ávinningur Íslands af því að taka þátt í þessari almennu kvótahækkun er einkum af tvennum toga. Í fyrsta lagi geta aðildarríki sjóðsins tekið hagstæð lán hjá honum úr ýmsum lánaflokkum og miðast lánsfjárhæðir við tiltekið margfeldi af kvóta viðkomandi ríkis. Ísland hefur nokkrum sinnum tekið lán hjá sjóðnum. Í öðru lagi ræðst atkvæðavægi einstakra ríkja í stjórn sjóðsins af kvóta þeirra en Norðurlöndin og Eystrasaltsríkin skipa sameiginlega einn fulltrúa í framkvæmdastjórn sjóðsins.
Herra forseti. Að lokinni 1. umr. legg ég til að málinu verði vísað til efh.- og viðskn.