Ferill 532. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.

123. löggjafarþing 1998–99.
Þskj. 1070  —  532. mál.



Svar



heilbrigðisráðherra við fyrirspurn Katrínar Fjeldsted um heilbrigðisþjónustu.

     1.      Vill ráðherra koma því til leiðar að samið verði við hóp heimilislækna um heilsugæslu fyrir íbúa Heima-, Voga- og Sundahverfis í Reykjavík þar sem engin heilsugæslustöð er nú starfandi?
    Í heilbrigðisráðuneytinu er nú unnið að lausn mála í hverfinu og hafa þær framkvæmdir verið settar í forgangsröð á eftir byggingu heilsugæslustöðva í Fossvogshverfi og Grafarvogs­hverfi í Reykjavík. Ráðuneytið telur fyllilega koma til greina að reyna ýmis rekstrarform þegar heilsugæsla verður sett á laggirnar í Heima-, Voga- og Sundahverfi og vonast til að eiga gott samstarf um það við forustu Félags heimilislækna.

     2.      Hvernig skiptist kostnaður við heilbrigðisþjónustu í þéttbýli milli:
                  a.      heilsugæslu,
                  b.      sérfræðiþjónustu utan sjúkrahúsa og
                  c.      sjúkrahúsþjónustu?

Viðmiðunartími.
    Ekki reyndist unnt að fá niðurstöður um rekstur ársins 1998. Hér verður miðað við tölur frá 1997 eða fyrr.

Skipting í þéttbýli og dreifbýli.
    Skipting Hagstofunnar í byggðarkjarna og strjálbýli er miðuð við að í strjálbýli séu færri en 200 íbúar í byggðarkjarna.
    Þar sem flestar heilsugæslustöðvar utan Reykjavíkursvæðisins þjóna bæði „þéttbýli og dreifbýli“ og ekki liggur fyrir nein skipting í bókhaldi stöðvanna eftir búsetu íbúanna verður hér miðað við skiptingu eftir kjördæmum.

Kostnaður á einstaklinga.
    Á heilbrigðisstofnunum kemur í flestum tilvikum fram hvaða einstaklingur nýtur þjónustu en það er ekki nema í sumum tilvikum skráð hvað þjónustan kostar.
    Á heilsugæslustöðvum má í flestum tilvikum reikna með að íbúar á þjónustusvæði stöðvar njóti þjónustu hennar.
    Sérfræðiþjónusta utan sjúkrahúsa er í nær öllum tilvikum skráð á einstakling og fram­kvæmd samkvæmt reikningi.
    Sjúkrahúsþjónusta er í flestum tilvikum skráð á einstaklinga en sjaldan skráð hvað hún kostar.
    Undirstaða þess að finna kostnað á landsvæði er að tengja kostnaðinn við einstaklinga og safna síðan upp kostnaðinum eftir heimilisföngum.
    Í Staðtölum almannatrygginga eru yfirlit yfir greiðslur almannatrygginga. Í sjúkratryggingakaflanum er yfirlit yfir kostnað við sérfræðiþjónustu eftir heilsugæsluumdæmum og kjör­dæmum (læknishéruðum).
    Í Starfsemi sjúkrahúsa 1992–1994, notkun sjúkrahúsaþjónustu, eru yfirlit yfir innlagnir á hvert sjúkrahús í landinu, úr hverju heilsugæsluumdæmi og kjördæmi í landinu. Nýjustu tölur eru frá 1994. Hér er ekki um kostnaðartölur að ræða en aðsókn á milli kjördæma gefur til kynna hvernig eigi að dreifa kostnaðinum.

Heilsugæsla.
    Þótt tilhneiging hafi verið til þess undanfarin ár að kalla alla þjónustu utan sjúkrahúsa heilsugæslu sem byggist á túlkun á 19. gr. laga um heilbrigðisþjónustu, nr. 97/1990, verður hér miðað við þann kostnað sem greiddur er af heilsugæslustöðvum.

Sérfræðiþjónusta utan sjúkrahúsa.
    Sérfræðiþjónusta utan sjúkrahúsa er að hluta greidd af Tryggingastofnun ríkisins og yfirlit yfir hana færð þar. Á síðustu árum hefur sérfræðiþjónusta sem unnin er innan sjúkrahúsa að nokkru verið greidd af Tryggingastofnun ríkisins og var færð í bókhaldi með annarri sér­fræðiþjónustu árið 1997 og ekki nema að hluta greint þar á milli. Hér verður því miðað við sérfræðiþjónustu greidda af Tryggingastofnun ríkisins.

Sjúkrahús.
    Sjúkrahús eru samkvæmt lögum um heilbrigðisþjónustu, nr. 97/1990, hver sú stofnun sem ætluð er sjúku fólki til vistunar. Hér verður miðað við alla stofnanaþjónustu nema dvalar­heimili. Þetta er sú þjónusta sem greidd er af föstum fjárlögum eða af daggjöldum sjúkra­trygginga Tryggingastofnunar. Vist á dvalarheimilum er greidd af einstaklingum eða gegnum lífeyristryggingar sjúkratrygginga.
    Í töflu 1 er sýnd skipting helstu þátta heilbrigðisþjónustunnar. Þar er sérfræðiþjónusta innifalin í tölum um heilsugæslu.

Tafla 1. Útgjöld hins opinbera til heilbrigðismála 1997.



Í millj. kr. 		Innbyrðis hlutdeild Í þús. kr. á verðlagi 1997
1.
Almenn sjúkrahús
18.342 52,5 67,7
2.
Öldrun og endurhæfing
5.521 15,8 20,4
3.
Heilsugæsla
5.195 14,9 19,2
4.
Lyf og hjálpartæki
4.315 12,3 15,9
5.
Önnur heilbrigðisútgjöld
1.571 4,5 5,8
Opinber heilbrigðisútgjöld
34.945 100,0 129,0
Heimild: Þjóðhagsstofnun.

    Í töflu 2 kemur fram skipting á kostnaði við sjúkrahús og heilsugæslustöðvar eftir kjör­dæmum. Daggjaldastofnanir, aðallega hjúkrunarheimili, eru teknar sér. Stærstu liðirnir undir liðnum annað eru Framkvæmdasjóður fatlaðra, heilbrigðismál, ýmis starfsemi, heilsugæslustöðvar, almennt, og sjúkrahús og læknisbústaðir.


Tafla 2. Kostnaður við heilsugæslu og sjúkrahúsþjónustu eftir kjördæmum árið 1997, í millj. kr.


Heilsugæsla Sjúkrahús Daggjaldast.     Annað Samtals
Reykjavík
662 14.613 1.006 199 16.480
Reykjanes
346 1.267 914 2.527
Vesturland
134 645 172 952
Vestfirðir
117 422 28 567
Norðurland vestra
86 677 0 763
Norðurland eystra
225 1.749 297 2.277
Austurland
159 452 121 732
Suðurland
148 791 309 1.249
Óstaðsett
1.439 1.439
Samtals
1.879 20.616 2.847 1.644 26.985
Heimild: Ríkisreikningur 1997 og ársskýrsla TR.

    Í töflu 3 koma fram greiðslur Tryggingastofnunar ríkisins og heildargreiðslur Tryggingastofnunar og sjúklinga fyrir sérfræðiþjónustu klíniskra sérfræðinga, tannlækningar og sjúkra­þjálfun eftir kjördæmum. Þjónusta sérfræðilækna er mest notuð í Reykjavík. Til að fá sam­ræmda tölu fyrir kostnað við tannlækningar í Reykjavík þarf að hækka tölurnar um tannlækn­ingar sem nemur kostnaði við skólatannlækningar Reykjavíkur, en þær eru annars innifaldar í heilsugæslu.

Tafla 3. Sérfræðiþjónusta greidd af Tryggingastofnun ríkisins árið 1997. Tölur í krónum á íbúa.


Sérfræðiþjónusta Tannlækningar Sjúkraþjálfun
TR TR og sj. TR TR og sj. TR TR og sj.
Reykjavík
3.173 5.507 2.395 3.388 2.044 2.601
Reykjavík**
2.800 4.000
Vesturland
1.870 3.582 3.360 4.475 1.389 1.751
Vestfirðir
1.227 2.377 2.404 3.203 944 1.210
Norðurland vestra
1.309 2.407 3.411 4.567 1.613 2.108
Norðurland eystra
1.878 3.523 3.345 4.552 2.556 3.287
Austurland
1.202 2.336 3.702 4.974 1.016 1.304
Suðurland
1.717 3.176 2.919 3.895 1.545 1.960
Reykjaneskjördæmi
2.517 4.718 2.939 3.978 1.934 2.473
Samtals
2.474 4.471 2.822 3.867 1.897 2.422
** Þegar leiðrétt hefur verið fyrir Skólatannlækningum Reykjavíkur.
Heimild: Starfsemi sjúkrahúsa 1992–1994, töfluhefti 2, september 1996. Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið.

    Í töflu 4 eru sýndar aldursleiðréttar sjúkrahúsinnlagnir eftir kjördæmum og héraðshlut­deild, þ.e. hve stór hluti sjúklinga fær sjúkrahúsþjónustu í heimakjördæmi og hve stór hluti sækir sjúkrahúsþjónustu í önnur kjördæmi. Það ber að undirstrika að þessar tölur sýna inn­lagnir en ekki kostnað. En þær sýna að ekki er hægt að nota tölurnar um kostnað við sjúkra­hús í kjördæmum beint til að meta kostnað íbúanna. Taflan sýnir tiltölulega jafna notkun sjúkrahúsþjónustu eftir kjördæmum og hvernig sjúklingar sækja sjúkrahúsþjónustu til Reykja­víkur og Akureyrar. Sjúkrahús í Reykjavík og Reykjaneskjördæmi eru tekin saman.

Tafla 4. Aldursleiðréttar sjúkrahúsinnlagnir og sókn á milli kjördæma 1994.**


Hérað sjúklings Aldurs­leiðréttar legur á 1000 íbúa Hérað sjúkrahúss
RvRn Vl Vf Nv Na Au Sl
Héraðshlutdeild
Reykjavík
169 98%
Vesturland
206 35% 65%
Vestfirðir
218 42% 3% 53%
Norðurland vestra
204 29% 4% 53% 14%
Norðurland eystra
173 16% 83%
Austfirðir
171 47% 11% 41%
Suðurland
176 54% 44%
Reykjanes
170 98%
Landsmeðaltal
175
** Sýndar eru tölur yfir 2% í héraðshlutdeild.
Heimild: Starfsemi sjúkrahúsa 1992–1994.

     3.      Hvernig gengur að manna stöður hjúkrunarfræðinga í heilsugæslunni í ljósi þess að mörg hundruð hjúkrunarfræðinga vantar á spítalana?
    Skortur á hjúkrunarfræðingum í heilsugæslu á höfuðborgarsvæðinu er óverulegur (0,9%) en um 15% á landsbyggðinni. Alls eru 14,5 stöðugildi hjúkrunarfræðinga ómönnuð í heilsu­gæslu á landinu öllu.

     4.      Telur ráðherra heimilt að sjúkraliðar á heilsugæslustöð vinni undir stjórn lækna?
    Samkvæmt 5. grein laga um sjúkraliða, nr. 58 frá 28. maí 1984, með síðari breytingum, starfar sjúkraliði á hjúkrunarsviði og vinnur undir stjórn hjúkrunarfræðings. Þar sem hjúkr­unarfræðingur hefur ekki fengist til starfa að undangenginni auglýsingu veita lögin undan­þágu frá þessu ákvæði. Samkvæmt lögum mega sjúkraliðar því einungis vinna undir stjórn lækna að hjúkrunarfræðingur hafi ekki fengist til starfa á stöðinni.

     5.      Vill ráðherra beita sér fyrir því að heilbrigðisþjónusta utan sjúkrahúsa flytjist ásamt tekjustofnum til sveitarfélaga sem eftir því kunna að óska?
    Heilbrigðisþjónusta utan sjúkrahúsa er nú rekin af tveimur sveitarfélögum sem tilrauna­verkefni. Í þeim tilvikum hafa þó tekjustofnar ekki verið fluttir yfir, eingöngu fjárveitingar frá ráðuneytinu. Endanlegt mat á árangri þessara tilrauna fer fram þegar verkefnunum lýkur. Hins vegar er full ástæða til að kanna vilja sveitarfélaga fyrir þessari breytingu þegar meiri reynsla er fengin frá núverandi reynslusveitarfélögum.