Umhverfisráðherra (Siv Friðleifsdóttir):
Hæstv. forseti. Með frv. því sem ég mæli hér fyrir, um breyting á lögum um landmælingar og kortagerð, nr. 95/1997, með síðari breytingum, eru lagðar til nokkrar breytingar á lögum um landmælingar og kortagerð og mun ég gera grein fyrir þeim hér.
Lagt er til að stjórn Landmælinga Íslands verði lögð niður og forstjóra stofnunarinnar verði falin þau verkefni sem stjórn stofnunarinnar hefur haft samkvæmt gildandi lögum, en þau eru að móta stefnu stofnunarinnar og hafa eftirlit með því að hún gegni hlutverki sínu í samræmi við markmið laganna. Eru breytingarnar í samræmi við mótaða stefnu í lögum um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, nr. 70/1996, um ábyrgð forstjóra í rekstri ríkisstofnana.
Af hálfu umhvrn. hefur verið unnið markvisst eftir þessari stefnu þannig að forstjórum stofnana sem heyra undir ráðuneytið er falin sú ábyrgð sem stjórnir þeirra höfðu áður. Sem dæmi má nefna að með lögum nr. 7/1998, um hollustuhætti og mengunarvarnir, var stjórn Hollustuverndar ríkisins lögð niður og forstjóra falið það vald sem stjórnin hafði haft og með lögum nr. 169/1998, um breytingu á lögum nr. 60/1992, um Náttúrufræðistofnun Íslands og náttúrustofur, var stjórn Náttúrufræðistofnunar Íslands lögð niður og forstjóra fengin þau verkefni sem henni höfðu verið falin.
Þá er í frv. kveðið á um ný verkefni Landmælinga Íslands. Lagt er til að eitt af verkefnum Landmælinga Íslands verði fjarkönnun, en í því verkefni felst öflun, úrvinnsla og miðlun gagna á sviði loft- og gervitunglamynda af landinu. Í fjárlögum fyrir árið 2000 var samþykkt að veita 4,5 millj. til Landmælinga Íslands vegna fjarkönnunar og hefur nú þegar verið ráðið í eitt stöðugildi hjá stofnuninni til að sinna þessu verkefni.
Landmælingum Íslands ber í tengslum við fjarkönnun að hafa samráð við hlutaðeigandi aðila sem að þessum málum koma, svo sem Veðurstofu Íslands, Háskóla Íslands, Orkustofnun og sveitarfélögin. Stofnunin mundi því sinna því hlutverki fyrst og fremst að vera sameiginlegur vettvangur ríkisstofnana og sveitarfélaga sem nota eða hyggjast nota fjarkönnunargögn og skal stofnunin hafa að leiðarljósi að stuðla að umhverfisvöktun með reglubundinni loftmyndatöku og notkun gervitunglagagna.
Landmælingum Íslands er einnig falið það hlutverk að miðla upplýsingum um örnefni í samráði við Örnefnastofnun Íslands, auk þess að annast kortlagningu örnefna eins og stofnuninni ber að gera samkvæmt gildandi lögum. Þá ber Landmælingum Íslands að annast skráningu og miðlun upplýsinga um landfræðileg gagnasöfn af Íslandi sem eru í eigu íslenska ríkisins. Hér er fyrst og fremst átt við mælingar, punktlýsingar, prentuð kort, stafræn kort, hæðarlíkön, loftmyndir og gervitunglamyndir. Mikilvægt er að skráning og miðlun þessara upplýsinga séu á einni hendi svo þær séu aðgengilegar fyrir notendur og er eðlilegt að Landmælingum Íslands verði falið það hlutverk.
Ekki er með þessu verið að leggja til að stofnunin geymi þessar upplýsingar, heldur viti hvar þær er að finna til þess að hægt sé að fá upplýsingar á einum stað. Þau gögn sem hér er um að ræða er að finna hjá mörgum stofnunum í dag og hafa Landmælingar Íslands í samvinnu við LÍSU-samtökin, sem eru samtök um landfræðileg upplýsingakerfi á Íslandi, þegar hafið skráningu og miðlun upplýsinga á vefnum.
Verkefni sem tengjast fyrirhugaðri Landskrá fasteigna hafa verið til umfjöllunar hjá hlutaðeigandi ráðuneytum en henni er ætlað að vera samhæft gagna- og upplýsingakerfi um fasteignir og réttindi sem þeim tengjast. Með endurskoðun á þinglýsingalögum, nr. 39/1978, lögum um skráningu og mat fasteigna, nr. 94/1976, og lögum um brunatryggingar, nr. 48/1994, sem nú stendur yfir er lagður grunnur að Landskrá fasteigna.
Í tengslum við að komin verði á Landskrá fasteigna er lagt til að starfandi verði sérstakir mælingamenn sem fá þá vottun til starfa sem slíkir. Landmælingamenn skulu hnitasetja eignamörk landa og lóða en fyrirhugað er að allt landið verði hnitasett. Þegar hefur verið sett reglugerð um landshnitakerfi og viðmiðun allra mælingakerfa í landinu og nokkur sveitarfélög hafa þegar hafist handa við hnitasetningar lóða og eignarlanda, t.d. í Reykjavík. Hér er um mjög mikilvægt hlutverk að ræða sem á að tryggja að þær upplýsingar sem skráðar verða í Landskrá fasteigna séu réttar hvað varðar eignarmörk landa og lóða.
Lagt er til að mælingarmenn uppfylli ákveðnar hæfniskröfur, enda er þeim falið mikilvægt hlutverk eins og hér hefur verið lýst. Komið hefur fram að nauðsynlegt sé að fagaðili hafi umsjón með vottun mælingamanna og störfum þeirra og er í frv. gert ráð fyrir að Landmælingar Íslands hafi það verkefni með höndum, enda verður að telja að stofnunin sé best til þess fallin að sinna því hlutverki.
Að lokum er lagt til í frv. að heimild Landmælinga Íslands til gjaldtöku verði gerð skýrari, þannig að ótvírætt sé fyrir hvaða efni og þjónustu stofnunin hafi heimild til að taka gjöld. Lagt er til að Landmælingar Íslands setji sér sjálf gjaldskrá vegna þeirrar starfsemi sem er í samkeppnisrekstri. Ekki er gerð krafa um staðfestingu ráðherra, heldur mundi stofnunin sjálf gefa gjaldskrána út. Telja verður óeðlilegt að samþykki ráðherra þurfi fyrir slíkum gjaldskrám, enda mundi slík krafa vera beinlínis samkeppnishamlandi. Þær gjaldskrár sem hér um ræðir lúta eftirliti samkvæmt samkeppnislögum.
Hæstv. forseti. Ég hef rakið meginefni frv. og ég legg til að frv. verði að lokinni 1. umr. vísað til hv. umhvn.