[prenta uppsett í dálka] 106. fundur, 125. lþ.
Frsm. meiri hluta samgn. (Árni Johnsen):
Herra forseti. Ég mæli fyrir frv. til laga um breytingu á fjarskiptalögum, nr. 107/1999.
Ekki eru þau gömul og ljótt er að þurfa að gera breytingar á svo glóðvolgum lögum, varla laus við bleyjuna. En svona er það nú samt. Þegar eitthvað fer úrskeiðis verður að viðurkenna það og þá er um að gera að spúla dekkið.
Skömmu fyrir jólahlé þingsins voru samþykkt ný fjarskiptalög. Í þeim voru fjölmörg nýmæli og var eitt þeirra að sá aðila að símtali sem vildi hljóðrita símtalið skyldi í upphafi þess tilkynna viðmælanda sínum um þá fyrirætlan.
Fljótlega eftir að lögin voru samþykkt kom fram gagnrýni á þetta ákvæði laganna og ákvað nefndin því að taka það til skoðunar, sérstaklega með tilliti til tilskipunar 97/66/EB, um vernd persónuupplýsinga í fjarskiptum, sem vísað hefur verið í til stuðnings umræddu ákvæði.
Ákvæðið fór inn með hliðsjón af því sem menn töldu vera í samræmi við þá tilskipun EB.
Fékk nefndin við þá umfjöllun á sinn fund Gústav Arnar frá Póst- og fjarskiptastofnun, Hjálmar Jónsson og Þór Jónsson frá Blaðamannafélagi Íslands, Sigurð Líndal lagaprófessor, Pál Hreinsson og Sigrúnu Jóhannesdóttir frá tölvunefnd og Jón Kalmansson og Salvöru Nordal frá Siðfræðistofnun Háskóla Íslands.
Við umfjöllun nefndarinnar um málið og grandskoðun á umræddri tilskipun EB kom fram að ekki er tekið fram berum orðum í tilskipun 97/66/EB að regla sú sem nú er í 3. mgr. 44. gr. sé nauðsynleg. Telur meiri hluti samgöngunefndar að taka verði til skoðunar markmið tilskipunarinnar eins og þau birtast í inngangi hennar og henni sjálfri. Í 16. tölul. inngangs hennar segir að nauðsynlegt sé að grípa til aðgerða til að koma í veg fyrir heimildarlausan aðgang að tjáskiptum í því skyni að tryggja trúnað tjáskipta í gegnum síma eða aðra fjarskiptaþjónustu. Í 1. mgr. 5. gr. tilskipunarinnar sjálfrar er lagt fyrir aðildarríkin að tryggja að landsrétti trúnað tjáskipta í gegnum síma og aðra fjarskiptaþjónustu fyrir almenning. Er aðildarríkjunum sérstaklega falið að banna hlustun, hlerun (tapping), geymslu og aðrar tegundir inngrips (interception) eða eftirlits (surveillance) með tjáskiptum af hálfu annarra en notenda og án þeirra samþykkis. Tilskipuninni er því beint fyrst og fremst gegn því að þriðji aðili, sem ekki er þátttakandi í símtali, hafi aðgang að símtali eða hljóðriti það. Í tilskipuninni er hins vegar ekkert fjallað um hugsanlega hljóðritun aðila að símtali. Notkun orðanna ,,listening`` ,,tapping`` ,,interception`` og ,,surveillance`` í inngangi tilskipunarinnar bendir hins vegar ótvírætt til þess að einungis sé átt við þriðja aðila, þ.e. aðila sem ekki er þátttakandi í símtali.
Með vísan til framangreinds telur meiri hluti nefndarinnar að eðilegt sé að fella umrætt ákvæði brott. Ákvæði annarra laga um vernd persónubundinna réttinda fela að mati hans í sér nægilega vernd þeirra. Má í því sambandi nefna 229. gr. almennra hegningarlaga, en samkvæmt henni skal sá sem skýrir opinberlega frá einkamálefnum annars manns, án þess að nægar ástæður séu fyrir hendi er réttlæti verknaðinn, sæta sektum eða fangelsi allt að einu ári.
Á sínum tíma kom fram í máli Sigurðar Líndals lagaprófessors að hann teldi að hér væri um ofregling að ræða þar sem það væri í raun almenn siðfræði og almenn kurteisi að kynna upptöku á samtölum milli manna. En tilskipun EB snertir ekki þetta atriði í tali tveggja manna heldur þriðja aðila eins og fyrr getur. Það er a.m.k. mat þess sem hér stendur að við eigum að gæta þess að verða ekki kaþólskari en páfinn í þessum efnum frekar en öðrum þó gott sé að hafa reglur. Því leggur meiri hluti nefndarinnar til að þessi breyting verði gerð.
