Frsm. heilbr.- og trn. (Jónína Bjartmarz):
Herra forseti. Ég mæli fyrir nál. hv. heilbr.- og trn. við frv. til laga um sjúklingatryggingu og fyrir brtt. nefndarinnar sem er gerð grein fyrir á sérstöku þskj.
Heilbrn. fékk á fund sinn ýmsa gesti sem fjölluðu um þetta mál og eins bárust umsagnir frá mörgum aðilum en ég ætla ekki að tíunda þá aðila, hvorki þá sem skiluðu umsögnum eða komu sem gestir á fund nefndarinnar en með frv. þessu er stefnt að því að færa íslenskar reglur um sjúklingatryggingu nær öðrum norrænum reglum um slíkt efni með það að markmiði að auka bótarétt sjúklinga sem bíða heilsutjón vegna áfalla við læknismeðferð.
Tilgangur fyrirhugaðra breytinga er að tryggja tjónþola víðtækari rétt en hann á samkvæmt almennum skaðabótareglum og jafnframt að auðvelda honum að ná fram rétti sínum. Skaðabótareglur veita ekki nærri alltaf bótarétt vegna heilsutjóns sem hlýst af læknisaðgerð eða annarri meðferð innan heilbrigðiskerfisins. Í frumvarpinu er lagt til að fetað verði í fótspor Svía og Finna og látnar gilda um alla heilbrigðisþjónustu. Þetta þýðir að ef frumvarpið verður að lögum öðlast þeir bótarétt sem verða fyrir líkamlegu eða geðrænu tjóni hér á landi í tengslum við rannsókn eða sjúkdómsmeðferð á sjúkrahúsi, heilsugæslustöð eða annarri heilbrigðisstofnun, í sjúkraflutningum eða hjá sjálfstætt starfandi heilbrigðisstarfsmanni sem hlotið hefur löggildingu heilbr.- og trmrh. Einnig öðlast þeir sjúklingar bótarétt sem vistast á erlendu sjúkrahúsi á vegum Tryggingastofnunar ríkisins vegna svokallaðra siglinganefndarmála að frádregnum bótum sem þeir kunna að eiga rétt á í hinu erlenda ríki. Talið er að sjúklingatrygging verði að ná til fleiri tjónsatvika en þeirra sem leiða til bótaskyldu eftir almennum reglum skaðabótaréttarins um sök. Þá er jafnframt ljóst að yfirleitt er ástæðulaust að trygging af þessu tagi greiði bætur fyrir tjón sem er óhjákvæmileg afleiðing sjúkdómsins sem átti að lækna og meðferðar við honum.
Fram kom í umræðum í nefndinni að þeir sem stunda lyfsölu, þ.e. þeir sem eiga eða reka apótek, beri ábyrgð samkvæmt lögum um skaðsemisábyrgð á sölu og dreifingu lyfja samkvæmt lyfseðli. Litið er svo á að afhending lyfs samkvæmt lyfseðli sé ekki liður í rannsókn og meðferð sjúklings skv. 1. gr. frv. Afhending lyfs samkvæmt lyfseðli fellur því utan gildissviðs frv. Þetta gildir einnig um lyfsölu á sjúkrahúsi eða heilbrigðisstofnun.
Nefndin leggur til að frumvarpið verði samþykkt með breytingum sem gerð er tillaga um í sérstöku þingskjali og ég ætla að fara yfir þær helstu:
1. Lagt er til að 2. mgr. 2. gr. sem fjallar um nánar tilgreindar reglugerðarheimildir ráðherra falli brott þar sem ákvæðið þykir óþarft. Þessar heimildir eiga sér fyrirmynd í dönskum lögum um sjúklingatryggingu sem tóku gildi 1. júlí 1992. Ekki hafa verið settar reglugerðir á grundvelli þessara heimilda í Danmörku og því þykir ekki ástæða heldur til að gera það hér. Tilefni hafa ekki orðið til í Danmörku að setja þær reglugerðarheimildir sem var ætlað að takmarka gildissviðið. Danska heilbrigðisráðuneytið gaf út leiðbeiningar vegna laganna 25. júní 1992. Í þeim eru skýringar á því hvernig m.a. beri að túlka ákvæði 2. gr. laganna, dönsku laganna, sem er sambærileg við 2. gr. frv. sem hér er fjallað um. Í ljósi þessarar reynslu í Danmörku er því lögð til breyting um að fella í burtu 2. mgr. 2. gr.
2. Lagðar eru til breytingar á 5. gr. Annars vegar er lagt til að orðið lánskjaravísitala komi í stað orðsins neysluverðsvísitala í 3. málsl. 2. mgr. Fjárhæðir samkvæmt skaðabótalögum fylgja lánskjaravísitölu og því er framangreind tillaga gerð, enda byggja lögin á því að við ákvörðun bótafjárhæða samkvæmt lögum um sjúklingatryggingu, ef af verða, skuli farið eftir skaðabótalögunum og því þykir eðlilegt að þarna sé samræmi á milli. Hins vegar er lagt til að 4. málsl. 2. mgr. falli brott. Með því að heimildir til takmarkana sem í þessu felast falla brott er ætlunin að tryggt sé að þeir sem ekki eiga rétt til launa samkvæmt kjarasamningi njóti samkvæmt þessu frv. ef það verður að lögum bóta fyrir tímabundna örorku frá upphafi tekjutaps sökum óvinnufærni. Þegar tjónþoli nýtur launa samkvæmt kjarasamningi eru þau dregin frá bótum samkvæmt skaðabótalögum.
3. Lögð er til breyting á 2. málsl. 11. gr. til frekari skýringar á ákvæðinu, en í 9. gr. er fjallað um þá sem eru bótaskyldir aðilar og það segir í f-lið að þar á meðal séu þeir sem annast sjúkraflutninga og síðan er í 11. gr. talað um hverjir beri tjón í eigin áhættu og þar er talað um Tryggingastofnun og þá sem annast sjúkraflutninga. Þess vegna þykir rétt að skýra þetta nánar og taka fram að þar er einungis átt við sjúkraflutninga sem ríkið annast.
4. Lögð er til breyting á 12. og 15. gr. til samræmis við orðnotkun í lögum um persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga en í þessum tveimur greinum er fjallað um þagmælsku um einkamál en hv. heilbr.- og trn. fannst rétt að tala þar um þagmælsku um allar persónuupplýsingar.
5. Lögð er til sú breyting á 14. gr. að ráðherra skuli setja reglugerð um málsmeðferð en ekki aðeins eins og frv. gerði ráð fyrir um starfsemi sjúklingatryggingar Tryggingastofnunar ríkisins.
6. Lögð er til orðalagsbreyting á 17. gr. þar sem lagt er til að talað verði um málsmeðferð vátryggingafélaga en ekki bara meðferð vátryggingafélaga á þessum málum.
7. Þá er lagt til að við frumvarpið bætist ný grein sem kveður á um upplýsingaskyldu Tryggingastofnunar ríkisins í tilefni laganna. Nefndin leggur áherslu á að staðið verði vel að slíkum kynningarmálum þannig að sjúklingum verði ótvírætt kunnugt um hvaða rétt þeir eiga samkvæmt þessum lagaákvæðum og jafnframt hvert þeir skuli beina bótakröfum sínum eftir því hvort um er að ræða heilbrigðisstofnannir ríkisins sem bera þetta í eigin sök eða vátryggingafélög.
8. Að lokum er lagt til að við 21. gr. bætist nýr málsliður sem kveður á um endurskoðun á lögum þessum innan fjögurra ára frá gildistöku þeirra. Ákvæðið þykir nauðsynlegt þar sem um nýja sérhæfða löggjöf er að ræða og að þessum tíma liðnum ætti að liggja fyrir hvernig til hafi tekist.
Herra forseti. Hv. heilbr.- og trn. leggur til að frv. verði samþykkt með þeim breytingum sem hún leggur til og gerði grein fyrir nánar á sérstöku þingskjali en ég hef hér gert stuttlega gert grein fyrir. Undir þetta nefndarálit rita auk framsögumanns allir hv. nefndarmenn í heilbr.- og trn.