Guðmundur Árni Stefánsson:
Herra forseti. Hún var einkar hógvær framsöguræða hv. þm. Jóns Kristjánssonar, formanns fjárln., þegar hann kynnti tillögur meiri hlutans við 3. umr. fjáraukalaga. Ekki þar fyrir að hv. þm. er yfirleitt mjög hógvær í framsetningu og málefnalegur en hógværðin birtist kannski fyrst og síðast í því að hann gerði afskaplega lítið af því að reyna að finna tillögum meiri hluta nefndarinnar heildstæðan grunn til að standa á. Hvað þær þýddu í raun fyrir afkomu ársins í ár og hvaða efnahagsleg áhrif þessi niðurstaða fjáraukalaga hefði á efnahagsumhverfið í núinu og ekki síður í framtíðinni sem er auðvitað hinn stóri þáttur málsins. Öllu merkilegra var þó að fylgjast með framgangi hv. þm. Einar Odds Kristjánssonar sem því miður, herra forseti, hefur vikið sér úr salnum. Ég mun bíða þess að hann komi til fundarins á nýjan leik þar sem ég geri framgang hans að sérstöku umtalsefni því að það er með ólíkindum sú breyting sem hefur orðið á honum á þessu haustþingi og hversu allur vindur er farinn úr þeim hv. þm. sem hafði stór orð um það í upphafi þings að það ætti að taka ríkisfjármálunum tak og hafði uppi heitingar í þá veruna. Hv. þm. er nú í forustu meiri hluta fjárln. Alþingis og kemur hér til þings þann 14. desember, rétt um hálfum mánuði fyrir árslok, með frhnál. til 3. umr. fjáraukalaga og vill að hv. Alþingi samþykki enn frekari útgjöld, upp á 2,6 milljarða kr.
Herra forseti. Það er alveg rétt sem síðasti hv. ræðumaður gerði að umtalsefni, að menn þurfa að glöggva sig á því og fara yfir það með sjálfum sér reglulega til hvers þessi fjáraukalög eru, hvert eðli þeirra er í raun og til hvers eru þau hér og hvaða hagrænt gildi þau hafa. Hér er verið fyrst og síðast að lögfesta skuldbindingar sem framkvæmdarvaldið hefur undirgengist á árinu. Það er vissulega þannig eins og margoft hefur komið fram að stundum er það réttmætt að framkvæmdarvaldið í krafti þingmeirihluta undirgangist slíkar skuldbindingar, ráðstafi fé án þess að lög standi til þess eða fullnægjandi heimildir séu fyrir hendi. Það þurfa menn að meta og vissulega er það þannig að hið háa Alþingi í mörgum tilfellum og allt of mörgum hefur út af fyrir sig ekkert val þegar til kastanna kemur og verður að undirskrifa og færa í lög þær gjörðir sem framkvæmdarvaldið hefur þegar framkvæmt. En þetta hefur hins vegar breyst, það er ekki eingöngu þetta heldur eru fleiri myndbirtingar sem eru alltaf koma fram aftur og aftur í fjáraukalögum. Ég vil gera að umtalsefni rétt á eftir dæmi um það hvernig menn eru í raun að misnota fjáraukalagaferilinn og formið í stað þess að setja þetta í fjárlög eins og venja er til. Ég nefni til dæmis, og kem nánar að því á eftir, að ákvæði um hundruð millj. í Jöfnunarsjóð sveitarfélaga, hið besta mál út af fyrir sig, ákvæði um uppgjör við borgarsjóð upp á annan milljarð kr. er einmitt mál af þeim toga sem eðli máls samkvæmt hefði átt að fara í 3. umr. fjárlaga sem verður til umræðu á morgun en ekki að loka yfirstandandi fjárhagsári hálfum mánuði fyrir áramót með því móti. Þetta eru ekki viðunandi vinnubrögð, herra forseti. Auðvitað kemur upp í hugann hvaða leiki er verið að leika með þessu. Ég spyr formann fjárln., hv. þm. Jón Kristjánsson: Hvernig stendur á því að menn ganga svona frá þessu í stað þess að setja þetta í áætlunargerð komandi árs?
Herra forseti. Það er út af fyrir sig kannski ekki ástæða til að vera að skamma Albaníu heldur snúa sér beint að Kína, því að því miður eru langsamlega flestar þær skuldbindingar sem Alþingi þarf að fást við og meiri hluti fjárln. færir í tillögubúning er eins og ég gat um áðan vegna þegar orðinnar gjörðar ríkisstjórnarinnar eða beinnar samþykktar af hennar hálfu. Stundum er út af fyrir sig ekkert við því að segja. Ég vænti þess að nú sem fyrr sé tiltölulega gott samband milli meiri hluta fjárln. og ríkisstjórnarinnar þó manni renni í grun að það sé í vaxandi mæli með þeim hætti að um sé að ræða boðvald og ríkisstjórnin hafi ákveðið þetta og ríkisstjórnin hafi ákveðið hitt og meiri hluti fjárln. og síðan þingsins hafi ekkert val annað en að láta það yfir sig ganga og samþykkja það á hinu háa Alþingi. Það er full ástæða til þess enn og aftur að undirstrika nauðsyn þess að fjárlagavaldið er hjá Alþingi en ekki ríkisstjórninni. Við búum við það kerfi sem engan greinir á um að Alþingi skapar þann ramma og gerir hann út og framkvæmdarvaldinu ber að fara eftir honum. Það er ekki með öfugum formerkjum. Því miður er það svo í tíð núverandi ríkisstjórnar, bæði á liðnu kjörtímabili og því sem er að byrja, að þessi þróun virðist öll vera á hinn verri veg og í öfuga átt við það sem mikil nauðsyn er á. Ég hvet, herra forseti, þingmenn til að kynna sér það hvernig þróunin hefur einmitt verið í þveröfuga átt í ýmsum nágrannaríkjum. Kannski væri okkur hollt í því samhengi að skoða örlítið hvernig frændur vorir Norðmenn fara með þessi mál. Það helgast af ýmsum ástæðum öðrum, en þar er þingið hinn raunverulegi aflvaki þeirra hluta sem gera skal. Þar er að vísu minnihlutastjórn og þær eru þekktar þar í landi en bæði af þeim orsökum og öðrum og af undirliggjandi og viðvarandi virðingu fyrir þinginu er það þingið sem er upphafsaðili og stendur að þeim hlutum sem máli skipta, það er ekki stimpilpúði framkvæmdarvaldsins eins og við þekkjum í allt of ríkum mæli.
Herra forseti. Hæstv. fjmrh. hefur haft um það mörg orð á sínum annars stutta valdaferli að helsti árangur hans í ríkisfjármálunum sé sá að hann hafi tekist á hendur herför gegn skuldum Íslendinga í útlöndum og honum hafi orðið vel ágengt í þeim efnum, honum hafi tekist að greiða niður skuldir. (Fjmrh.: Þetta er ekki rétt.) Þetta er ekki rétt, segir hæstv. fjmrh. Hæstv. fjmrh. segir að það sé ekki rétt --- honum hafi ekki tekist að greiða niður skuldir, (Gripið fram í.) þá eru það alveg nýjar upplýsingar í mín eyru. (Fjmrh.: Skuldir ríkisins.) Skuldir ríkisins? Rétt skal vera rétt. Og hann hefur viljað koma því mjög skýrt á framfæri að aðrir Íslendingar skyldu fara að fordæmi hans og ríkissjóðs og reyna að ná niður viðvarandi skuldum og þá helst í útlöndum. Nú bregður svo við að í brtt. meiri hlutans við frv. til fjáraukalaga, að vísu samkvæmt tillögu fjmrh., er þarna snúið við blaði. Í stað þess að lækka umtalsvert skuldir eins og fjárlög hafa staðið til, þá á að auka þær og þær verða auknar um 18,3 milljarða kr. og ekki verða greidd niður lán fyrir nema 14,2 í stað 23,8 áður. Með öðrum orðum, greidd verða niður erlend lán um 10 milljörðum kr. minna en ráð var fyrir gert. Maður veltir fyrir sér hvort þarna er um stefnubreytingu af hálfu hæstv. ráðherra að ræða. Telur hann þessa ógn sem erlendu lánin eru ekki jafnalvarlega og hann hafði orð uppi um í upphafi valdaferils síns, er eitthvað annað sem býr að baki? Jú, ég held að hæstv. ráðherra hafi jafnmiklar áhyggjur af skuldastöðu Íslendinga í útlöndum og við öll og að hann sé jafn áfram um það eins og í upphafi valdaferilsins að reyna að taka á þeim málum. En nú er svo komið að aðrar efnahagsstærðir og önnur efnahagsþróun mála gerir það að verkum að hann á óhægt með að ráðast að hinum erlendu lánum þrátt fyrir verulegan tekjuafgang af fjárlögum, þrátt fyrir það að fjármunir renni í stríðum straumi í ríkissjóð. Hverjar eru ástæður þess? Jú, ástæðurnar eru þessi viðvarandi viðskiptahalli sem hefur verið raunar allan valdaferil núverandi ríkisstjórnar undanfarin fimm, sex ár. Viðvarandi viðskiptahalli sem gerir ekkert annað en að galdeyrir rennur úr landi í stríðum straumum. Varkárir menn hafa bent hæstv. ráðherra á að ríkissjóður verði að standa vörð um gjaldeyrisforðann, standa vörð um gengið og geti því ekki skvett olíu á þennan eld viðskiptahalla með því að láta gjaldeyri renna enn frekar úr landi. Þess vegna geti ríkissjóður, án þess að það hafi mjög alvarlegar efnahagslegar afleiðingar, greitt niður hin erlendu lán eins og vilji stóð til. Þess vegna verði að verja þessum fjármunum með öðrum hætti eins og gert er grein fyrir hér, m.a. hluta af þeim í frystingu í Seðlabanka Íslands. Það er út af fyrir sig ein leið til að taka á þessu vandamáli en þessi litla myndbirting sýnir okkur hvers konar pattstaða er í raun komin upp í íslensku efnahagskerfi á tímum mesta góðæris Íslandssögunnar. Það telst óskynsamlegt af hálfu meiri hluta fjárln., af hálfu hæstv. fjmrh., af hálfu ríkisstjórnarinnar, að greiða niður erlendar skuldir því það geti haft slík áhrif á íslenska gengið, á gjaldeyrisforðann, að í óefni stefni. Þetta er efnahagsleg sjálfhelda, gerð af mannanna höndum, sem núverandi og fyrrverandi ríkisstjórn er fullkomlega ábyrg fyrir. Ég spyr, herra forseti, hvort hæstv. fjmrh. geri í raun nokkrar athugasemdir við skilgreiningu mína, hvort þessar orsakir og afleiðingar séu ekki réttar í grófum dráttum. Við fórum aðeins yfir þetta á fundi fjárln. með ekki ómerkari manni en þjóðhagsstofustjóra og ég skildi hann a.m.k. ekki öðruvísi en þannig að svona væri þessi mynd í grófum dráttum. Ef þetta eru ekki viðvörunarbjöllur sem ber að taka mark á, þá veit ég ekki hvað.
Það er annað merkilegt í þessu samhengi þegar maður horfir á hinar breiðari stærðir hvernig á því stendur þegar margar sérfræðistofnanir bundu vonir við framlagningu fjárlaga á haustdögum með afgangi upp á 15 milljarða, einnig með tiltölulega hóflegum fjáraukalögum upp á 4 eða 5 milljarða útgjaldaauka, í ljósi þess að tekjur eins og venjulega yrðu sennilega vanáætlaðar þá yrði afkoma ríkissjóðs mjög góð, af hverju markaðurinn og almenningur í landinu taki ekki mið af því og skynjaði að það væri að vilja stjórnvalda og ríkisstjórnarinnar að búa efnahagsumhverfinu þannig ramma að aukinn sparnaður kæmi í kjölfarið. Úr innflutningi og neyslu drægi og að fólk fengi á ný trú að fast og örugglega væri haldið utan um ríkisfjármál. En hvað kemur á daginn? Jú, á daginn kemur, herra forseti, að á þessum tveimur mánuðum frá því að fjárlagafrv. með þeim stóru og miklu væntingum var lagt fram með þessum afgangi, þegar fjárln. og meiri hluti hennar hefur ítrekað komið við 2. umr., við 2. umr. fjáraukalaga og núna við 3. umr. fjáraukalaga, æ ofan í æ með nýjar stærðir, þá hefur trúverðugleikinn dofnað að sama skapi. Afleiðingar eru auðvitað þær eins og okkur birtast með skelfilegum hætti, að viðskiptahallinn verður ekki 28 milljarðar kr. á yfirstandandi ári eins og Þjóðhagsstofnun gerði ráð fyrir í byrjun október, fyrir rétt rúmum tveimur mánuðum, nei, það verða 38 milljarðar kr. Mat sérfræðinga á þessari öfugþróun miðað við væntingar og vonir er einfaldlega það að almenningur og markaðurinn hefur ekki trú á að ríkisstjórninni sé alvara þegar hún ætlar að taka ríkisfjármálin fastari tökum. Er að undra þó að markaðurinn og almenningur í þessu landi taki ekki mark á ríkisstjórninni? Er að undra þegar menn horfa á þennan veruleika birtast enn og aftur við 3. umr. fjáraukalaga, þegar enn og aftur renna út fjármunir úr annars digrum sjóðum ríkissjóðs, nánast óhindrað?
Herra forseti. Í kjölfarið á þessu öllu saman birtist hið ógnvekjandi orð verðbólga, óðaverðbólga. Það er ekkert gamanmál að horfast í augu við þann veruleika að verðbólgan síðustu tólf mánuði þessa árs er upp á 5,6%. Viðvörunarbjöllur í öllum nágrannalöndum okkar væru farnar að klingja allt í hring og það hátt ef svo væri í þjóðríkjum þeirra. Ég minnist þess að við hældum okkur af því þegar við vorum að ná niður verðbólgunni í upphafi þessa áratugar að þá var verðbólgan hér lengi vel lægri en í nánustu viðskiptalöndum okkar. Markmiðið hefur þó ævinlega verið að vera á svipuðu róli til þess að tryggja jafnvægi í viðskiptum við okkar nágrannaríki og einnig til þess að vera marktæk og samanburðarhæf við erlend þjóðríki. Nú erum við að verða tvöfalt hærri í neysluvísitölu en um ræðir í nágrannalöndum okkar.
Við þekkjum allt of vel, herra forseti, hvað gerist í íslensku þjóðarsálinni þegar fólk hefur það á tilfinningunni að verðbólgan sé að fara í gang á nýjan leik. Við þekkjum það allt of vel frá gömlum tíma því að þá birtast þessi svakalegu dómínó-áhrif. Þá fer fólk að hætta að trúa því að það sé eitthvað varanlegt og að festa þurfi peningana í steinsteypu, í bíl, í einhverju sem verður eftir þegar peningaseðlarnir verða æ verðminni. Það er fullkomin ástæða til að taka þetta alvarlega. Þótt mönnum finnist það í dag ekkert stórar tölur að verðbólgan fari úr 3% í 4%, jafnvel í 5% og upp undir 6%, er þetta helmingshækkun á tiltölulega skömmum tíma. Ég veit að ég deili skoðunum mínum með hv. þm. Jóni Kristjánssyni þegar ég segi að þetta er verulegt áhyggjuefni og þessi margfeldisáhrif verður að stöðva, þessa keðjuverkun sem sú gífurleg þensla veldur sem á sér stað alls staðar í samfélaginu.
Ég dreg ekkert undan með það, herra forseti, að því eru takmörk sett hvað opinberir aðilar geta komið beint inn í og stýrt neysluþróun og öðru slíku. Það sem við ræðum hér, þ.e. ríkisfjárlögin og fjáraukalögin er bara einn liður í stórum vef. En hann er þó symbólskur fyrir utan það að vera veigaþungur í efnahagslegu tilliti. Þess vegna er sorglegra en tárum taki að horfa á að það virðist því miður engin viðspyrna vera hjá stjórnarmeirihlutanum þegar kemur að því að hafa hömlur á útgjöldum.
Ég get ekki ímyndað mér að hv. þm. Jón Kristjánsson, svo ég tali nú ekki um hv. þm. Einar Odd Kristjánsson, séu mjög stoltir af því, þrátt fyrir sína miklu vinnu og yfirlegu og samviskusamlega nálgun, að niðurstaðan af meðferð þeirra í fjáraukalögum er útgjaldaauki upp á 10,3 milljarða og í 2. umr. í fjárlögum komi þar til viðbótar kannski 5 milljarðar. Að meðferð þeirra og fingraför á fjármálum ríkisins á yfirstandandi hausti séu viðbótarútgjöld upp á 15 milljarða kr.
Ég segi því enn og aftur að ég hef fulla samúð með þessum hv. þm. og öðrum stjórnarliðum sem hafa gengist undir það ok að láta þessa ríkisstjórn segja sér fyrir verkum. En svona er þetta því miður, herra forseti, svona eru tölurnar og undan þeim verður ekki vikist.
Herra forseti. Við getum þess réttilega og það er alveg nauðsynlegt að stinga í samband, þ.e. þessi almenna umræða um efnahagsmál og viðskiptahalla lýtur ekki bara að því hvernig þessi kaup gerast á eyrinni á Verðbréfaþingi eða í mælikvörðum Þjóðhagsstofnunar eða OECD eða hvað allir þessi sérfræðingar heita. Hún mælist beint í buddum fólksins í landinu. 5,6% verðbólga hefur veruleg áhrif á skuldara --- og af því ég tala nú um skuldara, herra forseti, þá er það ekki bara ríkissjóður sem er að gefast upp á að borga skuldir sínar í útlöndum heldur er það því miður þannig að hið efnahagslega umhverfi hefur hvatt Íslendinga alla til þess að taka meiri peninga að láni en efni standa til. Ég trúi ekki öðru en að þingmeirihlutinn og ríkisstjórnin hafi áhyggjur af því að í mesta góðæri Íslandssögunnar skuli skuldaaukning heimilanna vera með þeim hætti sem hér um ræðir, að þær skuli nú vera komnar sem hlutfall af ráðstöfunartekjum á ári hverju í 144%, voru 130% sem hlutfall af ráðstöfunarfé heimilanna í upphafi þessa góðæris í ársbyrjun 1995. Ekki geta menn verið ákaflega stoltir af þessum árangri eða hvað?
Nei, herra forseti, það er ástæða til þess að hafa áhyggjur. Ég ætla nú að víkja nokkrum orðum að innihaldi hinna beinu tillagna sem komið hafa frá meiri hluta fjárln. Ég drap á tvö atriði sem ég vil spyrja sérstaklega um. Annars vegar 700 millj. kr. framlag í Jöfnunarsjóð sveitarfélaga, sem ég undirstrika að ég skil vel hugmyndina að baki en spyr samt og skil ekki, hvers vegna þessum stuðningi við jöfnunarsjóðinn og hinar dreifðari byggðir skuli fundinn staður í fjáraukalögum hálfum mánuði fyrir árslok. Hefði ekki verið eðlilegra að þessum fjármunum hefði verið fundinn staður í fjárlögum komandi árs þannig að menn hefðu haft ráðrúm og tök á því að ræða það hér hvernig þeim væri best fyrir komið til þess að styrkja byggðir í landinu? Ég veit ekki út af fyrir sig samkvæmt hvaða vísindum er skipt upp í tvennt, annars vegar í hið hefðbundna þjónustuframlag og hins vegar er það sérstaklega eyrnamerkt þeim sveitarfélögum þar sem fækkun hefur orðið. Nú væri fróðlegt að vita það hjá hv. þm. Jóni Kristjánssyni hve mörg sveitarfélög það eru hringinn í kringum landið sem teljast þannig gjaldgeng í þeim hópi, í hve mörgum sveitarfélögum hefur orðið fækkun. Fróðlegt væri að vita það. Ég hugsa að það sé því miður í stórum meiri hluta sveitarfélaga í landinu. Ég vil líka spyrja hvort þar sé um höfðatöludreifingu að ræða þannig að þau stærri fái meira í samræmi við hausatölu og þau fámennari minna. Eða verður framlagið e.t.v. reiknað þannig að þau fái mest sem misst hafa flest fólk? Það er kannski önnur nálgun líka. Eða fá jafnfjölmenn sveitarfélög þar sem annað hefur misst einn íbúa suður og hitt, sem hefur misst hundrað, jafnháa upphæð? Það rétt svona nálgast það því það er mjög mikilvægt að þessir fjármunir komi að einhverju gagni. Nóg hefur verið gert samt í einhverjum vanhugsuðum upphlaupum undir forskriftinni ,,styrkjum byggðir í landinu`` sem hafa ekki komið að neinu gagni.
Ég verð að segja það, herra forseti, að mér finnst þær upphæðir sem hér er að finna dálítið því marki brenndar að menn séu að laga og lappa upp á samviskuna núna rétt fyrir jólin gagnvart hinum dreifðari byggðum þannig að stjórnarþingmenn dreifbýlisins geti farið vítt og breitt um landið og sagt: Ja, það var nú þarna smávegis í fjáraukalögum og það kemur strax, jafnvel inn í reikninga sveitarfélaga á yfirstandandi ári. Ég spyr hvort það er kannski hugmyndin þannig að efnahagsreikningur sveitarfélaga á yfirstandandi ári geti lagast sem nemur þessum 700 milljónum. Er það þess vegna sem þetta kemur á fjáraukalögum í stað þess að fara hina eðlilegu leið fjárlaganna?
Herra forseti. Vandi sveitarfélaganna er slíkur auðvitað og staða þeirra að það þarf alveg sérstaka umræðu um það og hana tökum við auðvitað á réttum tíma á réttum vettvangi. Hana ætla ég ekki að taka hér. En ég minni á að í nefnd af hálfu félmrh. er verið að ræða þau mál og þar er vandinn mikill og mikið undir. En því miður held ég að svona smáskammtalækningar dugi skammt til að snúa við þeirri öfugþróun sem hefur átt sér stað allt þetta kjörtímabil og allt hið síðasta og því miður raunar allar götur frá því að Sjálfstfl. tók við forsrn. og fór með byggðamálin. Ég vænti þess hins vegar að hv. þm. Jón Kristjánsson svari mér þessu, bæði hvernig þessum fjármunum verði dreift út, þ.e. fólksfækkunarframlögunum, er það samkvæmt gildandi reglum? Hann hefur sérstaklega talað um það sem fækkað hafi á árunum 1997--1999. Skiptir þá engu máli hve mikil fækkun hefur orðið eða verður þetta einhvern veginn hlutfall af því í réttu samhengi?
Í annan stað undirstrika ég, herra forseti, að út af fyrir sig geri ég enga grein fyrir hinni efnislegu nálgun málsins. Ég er fyrir löngu meðvitaður um að vandi sveitarfélaganna er mikill og vandi landsbyggðarinnar enn þá meiri. Því miður er það kannski svo að þrátt fyrir að sveitarstjóðirnir verði styrktir beint eins og hér er gert ráð fyrir er ég hræddur um að það komi ekki endilega til með --- þó að efnahagsstaða þeirra breytist eitthvað og skuldastaða --- þá er ég ekki endilega viss um að það komi þráðbeint til björgunar byggðunum og þráðbeint til þess að fólkinu í viðkomandi byggðarlagi líði miklu betur. En gott og vel.
Í annan stað frá hinum fámennari sveitarfélögum til hinna stærri, þ.e. beint hingað í höfuðborgina. Hvers vegna er beðið með það til 14. des. 1999 að ganga til verka við framkvæmd samkomulags sem gert var, ef ég man rétt á svipuðum tíma fyrir ári? Ég held ég muni það rétt, herra forseti, að fyrir réttu ári var gert samkomulag milli borgaryfirvalda og ríkisstjórnarinnar um uppkaup þess síðarnefnda á Sjúkrahúsi Reykjavíkur og ýmsum sjúkrastofnunum því tengdum. Jú, það er rétt, 17. des. 1998, það er ár síðan. Hvers vegna er beðið með það til 14. des. 1999 og tekið þá inn í fjáraukalög, án greiðsluskuldbindinga, herra forseti, að ganga frá þessum hlutum og fá nauðsynlegar heimildir frá Alþingi? Er þetta ekki líka algjört eindæmi að sé fjárlagamál næsta árs? Af hverju var þetta ekki tekið þar inn í með venjubundnum hætti? Af hverju þessi skuggaverk og myrkraverk þegar sól er hvað lægst á lofti?
Það eru slík nálgun hluta sem gerir það að verkum, herra forseti, að tortryggni skapast, ekki eingöngu af hálfu okkar minnihlutamanna heldur fær fólkið í landinu þá tilfinningu að verið sé að skáskjóta hlutum inn í formi fjáraukalaga í stað þess að koma með málin eðlilega fram á sjónarsviðið. Af hverju þetta óðagot núna allt í einu? Eins og ég segi er ekki gert ráð fyrir því að neinir peningar fari út á yfirstandandi ári. Ég vænti þess að annaðhvort hæstv. ráðherra eða formaður nefndarinnar svari mér þessu.
Ég held hins vegar, herra forseti, og það er ekki oft sem ég geri það því að ég hef eiginlega ævinlega litið þannig til að við 2. umr. máls og 3. umr. máls séu þau á forræði þingsins og hafi út af fyrir sig ekkert með framkvæmdarvaldið að gera og hæstv. ráðherra, með fullri virðingu fyrir þeim. En í þessu tilfelli er það bara þannig að ég er hér með bréf frá ráðherranum sjálfum til formanns fjárln., sem dreift var í fjárln., þar sem uppleggið er frá a til ö af hans hálfu þannig að ég held að það sé eðlilegt að hann standi til svara fyrir þetta.
Ég spyr líka: Finnst mönnum þetta eðlileg gjörð í fjáraukalögum við 3. umr.? Ég hef efasemdir um það. Ég árétta hins vegar að ég gerði engar athugasemdir við samninginn milli ríkisins og Reykjavíkurborgar fyrir ári og geri það ekki í dag. Sé það vilji beggja að gera þetta með þessum hætti þá er það þá gott og vel. En af hverju að bíða í heilt ár og stinga þessu inn með þeim hætti sem hér er gert?
Örlítið atriði í annars hinum stóru stærðum sem ég hef einkanlega staldrað við, og það er að gefnu tilefni. Í kaflanum Forsætisráðuneyti er gert ráð fyrir að 64 millj. kr. fari til þess að standa undir kostnaði við sölu á 15% hlut ríkissjóðs í Landsbanka Íslands og Búnaðarbanka Íslands nú í desember. Þar sem forsrh. er, vænti ég, ekki við umræðuna eða hvað?
(Forseti (HBl): Hæstv. forsrh. er í húsi. Ég skal óska eftir að það sé í hann náð.)
Já. Ég vænti þess að hæstv. fjmrh. geti svarað mér varðandi útboð á einkavæðingarverkefni, 64 milljónir, eða er ástæða til þess að kalla hæstv. forsrh. til? Ég læt mér nægja ...
(Forseti (HBl): Ég hygg að hæstv. fjmrh. ... )
Já, ég trúi því líka, þannig að við getum orðið sammála um það.
Ég spyr að gefnu tilefni --- af því að salan hófst í dag, eða er það á morgun? --- hvernig verður staðið að henni í þetta skipti? Menn hafa farið ýmsar leiðir í því. Eru margir sem ætla að selja? Fá þeir bónus eða söluþóknun af söluandvirði? Er um fastagreiðslur að ræða? Fór fram útboð vegna þess arna eða hvernig fundu menn töluna 64%? Er það bara deilitala í heildarhluta seldra bréfa? --- Kemur nú hæstv. forsrh. í salinn og fagna ég því alveg sérstaklega.
Ég held að nauðsynlegt sé í ljósi reynslunnar, sérstaklega frá því fyrir réttu ári þegar kennitölusöfnunin var í gangi og allt í kringum það. Þá voru ýmsir ankannalegir hlutir á ferð. Það hefur að vísu orðið trúnaðarbrestur á milli forsrh. og tiltekinna aðila á þessum markaði eins og þjóðin hefur fylgst með. Maður spyr sig sérstaklega hvort þau fyrirtæki verði með í þessu eða látin sitja hjá í ljósi slæmrar reynslu ríkisstjórnarinnar að þessu leyti. Það væri fróðlegt að fá að vita þetta. Hér er í sjálfu sér ekki um stórar upphæðir að ræða og í fljótu bragði sé ég ekkert óeðlilegt við þær í hlutfalli við hið selda. En um þetta væri fróðlegt að fá upplýsingar út af ýmsum grundvallaratriðum.
Rétt er að nefna það í framhjáhlaupi, þó menn hafi komið inn á það mörgum sinnum áður, hve athyglisvert er að í fjáraukalögum finna menn allt í einu matarholuna, vaxtabætur. Þær lækka um 70 millj. kr. Menn hafa séð þetta í öllum plöggum ríkisstjórnarinnar, fjárlögum og fjáraukalögum. Hvort sem það eru vaxtabætur eða barnabætur þá fara þær lækkandi en annað hækkandi. Þetta segir auðvitað mikið um áherslur ríkisstjórnarinnar og ekki orð meir um það.
Að öðru leyti, herra forseti, held ég að ástæðulaust sé að orðlengja þetta. Ég held að plaggið tali fyrir sig sjálft. Ég sakna þess hins vegar mjög að hv. þm. Einar Oddur Kristjánsson hafi ekki verið við umræðuna. Ég hafði sérstaklega ætlað honum nokkrar mínútur af ræðu minni en verð þá að eiga orðastað við hann á annarri stund og undir öðrum kringumstæðum og vænti þess að ég finni tíma til þess.