Steingrímur J. Sigfússon:
Herra forseti. Það er nokkuð merkilegt að þessi auðlindaskýrsla skuli fyrst nú vera að koma hér til umræðu á Alþingi og það er ástæða til að þakka hv. þm. Sverri Hermannssyni fyrir að taka málið upp.
Það er alveg ljóst að það er mikið óunnið í þessu máli. Og þó að skýrsla auðlindanefndar geti kallast ákveðið innlegg eða skref í þetta mál --- og það er rétt hjá hv. málshefjanda að ég var einn af þeim sem lýstu ánægju með hana sem slíka og hef kannski verið of bjartsýnn á það sem í kjölfarið mundi fara --- þá er alveg jafnljóst að mikið verk er óunnið í þessu efni.
Ég hafði frá upphafi kannski fyrst og fremst tvo meginfyrirvara á þessari skýrslu og þeir lúta annars vegar að aðferðinni eða útfærslu þeirra hugmynda sem þar eru um gjaldtöku og þá hvert slíkt gjald skyldi renna því það skiptir líka máli að svo miklu leyti sem það er greitt, og svo að sjálfsögðu á hinu að ég er ekki tilbúinn til þess að skrifa upp á í grundvallaratriðum óbreytt fiskveiðistjórnarkerfi. Það finnst mér vera að sínu leyti megingalli auðlindanefndarskýrslunnar að hún skilar í raun auðu í þeim efnum. Nú, gott og vel. Við getum sagt að það sé hlutverk endurskoðunarnefndarinnar. En það er þá eins gott að það fari að bóla á einhverju af þeim bæ.
Sú meginniðurstaða út af fyrir sig sem menn gerðu að miklu umfjöllunarefni, að einhver samræmd, hófsamleg gjaldtaka á auðlindum til lands og sjávar í sameiginlegri eigu kæmi til sögunnar, fannst mér aldrei vera stór tíðindi í sjálfu sér, kannski eins og 10% af þessu máli. Eftir eru þá 90% og það sem öllu máli skiptir og það er sú grundvallarstefna sem þetta síðan byggir á og er útfært samkvæmt. Og eins og ég segi þá líður tíminn. Kjörtímabilið er senn hálfnað og það er eins gott að menn fari að koma sér til verka ef á að standa við þau loforð og fyrirheit frá því fyrir kosningar að leita sátta um sjávarútvegsstefnuna. Það bólar lítið á því enn þá.
Ég er fyrir mitt leyti orðinn algerlega sannfærður um það að eigi minni sjávarbyggðirnar við strendur landsins að eiga sér framtíð þá verður með einhverjum hætti að tryggja þeim lágmarksaðgang, lágmarksgrunnréttindi í þessum efnum. Það þarf ekki að þýða kollsteypur í útgerðarmunstri eða þróun sjávarútvegsins, síður en svo. Fyrst og fremst þarf að tryggja að menn hafi einhvern lágmarksaðgang og standi ekki uppi allslausir þegar sviptingar verða í sjávarútveginum.
Það er stórkostlegt að heyra þingmenn eins og hv. þm. Tómas Inga Olrich tala um að í vændum sé mikið óréttlæti ef eitthvað slíkt verði gert, það eigi að fara að taka eitthvað af mönnum. En bíðum við. Á einhver þetta í dag? Er verið að tala fyrir þeim sjónarmiðum að nákvæmlega núverandi handhafar kvótans eigi hann og það sé sérstakt ranglæti að Alþingi Íslendinga, á grundvelli þess að um sameiginlega auðlind þjóðarinnar er að ræða, kunni að hrófla við einhverju? Er meira réttlæti fólgið í því ástandi að sum byggðarlög og sumar fiskvinnslur eigi nægar ókeypis veiðiheimildir fyrir sig en önnur byggðarlög og aðrar fiskvinnslur ekki neitt, ekki eitt einasta kíló? Er réttlætanlegt að markaðurinn flytji 4 þús. tonn frá Hrísey en stjórnvöld megi ekki koma með eitt einasta kíló til baka? Það er óréttlæti að mati hv. þm. Tómasar Inga Olrichs og sjálfsagt einnig hæstv. forseta Halldórs Blöndals.
Nei, herra forseti. Ég held að menn verði að horfast í augu við þetta eins og það er. Spurningin snýst um það hvort við viljum tryggja einhverja lágmarksjafnstöðu í þessum efnum hjá þeim sem byggt hafa upp sjávarútveginn á Íslandi og eiga allt sitt undir honum, húsin sín, störfin sín vítt og breitt í byggðum landsins. Eða viljum við láta markaðinn sópa þessu saman í um 4--6 fyrirtæki á jafnmörgum stöðum á landinu? Það er það sem er að gerast, herra forseti.