Ferill 650. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: Word Perfect.
126. löggjafarþing 2000–2001.
Þskj. 1028 — 650. mál.
Frumvarp til laga
um Iðntæknistofnun Íslands.
(Lagt fyrir Alþingi á 126. löggjafarþingi 2000–2001.)
1. gr.
Stofnunin hefur aðalaðsetur í Reykjavík, en heimilt er að setja á stofn útibú annars staðar.
2. gr.
Hlutverki sínu skal stofnunin gegna meðal annars með því að vinna að ráðgjöf og fræðslu, öflun og dreifingu upplýsinga, hagnýtum rannsóknum, tilraunum og prófunum, tæknilegu eftirliti og leiðsögn. Stofnunin annast samskipti við hliðstæðar erlendar stofnanir.
3. gr.
Ráðherra skipar formann stjórnarinnar úr hópi stjórnarmanna og ákveður stjórnarlaun. Stjórnarmenn skulu skipaðir til tveggja ára í senn.
4. gr.
5. gr.
Forstjóri sér um daglega stjórn stofnunarinnar. Hann gerir tillögur til stjórnar um starfs- og fjárhagsáætlun stofnunarinnar og ber ábyrgð á fjárreiðum hennar.
Forstjóra og forstöðumönnum deilda ber að leggja áherslu á samstarf við aðrar stofnanir og fyrirtæki eftir því sem tilefni gefst til.
6. gr.
a. Framlag í fjárlögum.
b. Tekjur fyrir selda þjónustu, samkvæmt gjaldskrá.
c. Greiðslur frá aðilum vegna stórra verkefna, samkvæmt samningi hverju sinni.
d. Framlög til sérstakra verkefna og aðrar tekjur.
7. gr.
8. gr.
9. gr.
Starfslið stofnunarinnar skal ýmist ráðið ótímabundið með gagnkvæmum uppsagnarfresti eða til ákveðins tíma, t.d. til ákveðinna verkefna.
Um launakjör starfsfólks fer samkvæmt kjarasamningum ríkisstarfsmanna á hverjum tíma.
10. gr.
11. gr.
12. gr.
13. gr.
Athugasemdir við lagafrumvarp þetta.
Lögin hafa staðist tímans tönn nokkuð vel, en þeim hefur engu að síður verið breytt tvisvar. Fyrra skiptið var árið 1986 þegar stofnuninni var veitt heimild til að eiga minnihlutaaðild að rannsókna- og þróunarfyrirtækjum. Síðari breytingarnar voru gerðar 1997 og fjölluðu um hlutverk forstjóra við ráðningu starfsmanna.
Það frumvarp sem hér er lagt fram er byggt á núverandi lögum um Iðntæknistofnun Íslands, nr. 41/1978. Heiti laganna er haldið óbreyttu sem er til marks um að núverandi löggjöf er látin halda sér í meginatriðum. Aðallega er um að ræða breytingar sem auðvelda stofnuninni að taka með virkari hætti þátt í frumstigum nýsköpunar atvinnulífsins og veita frumkvöðlum og sprotafyrirtækjum þá nauðsynlegu þjónustu sem krafa er gerð um í tæknisamfélagi nútímans.
Iðntæknistofnun Íslands vinnur að þróun, nýsköpun og aukinni framleiðni í íslensku atvinnulífi. Stofnunin vinnur að markmiðum sínum í samstarfi við fyrirtæki, félög og einstaklinga, vísinda- og rannsóknastofnanir og stjórnvöld. Áhersla er lögð á frumkvæði og sveigjanleika til að mæta þörfum viðskiptavina á hverjum tíma.
Starfsemi Iðntæknistofnunar Íslands greinist í þrjú meginsvið. Á tækniþróunar- og fræðslusviði eru stundaðar rannsóknir, tækniyfirfærsla, fræðsla og ráðgjöf. Upplýsinga- og þjónustusvið veitir frumkvöðlum og litlum og meðalstórum fyrirtækjum almennar upplýsingar og leiðsögn. Rekstrar- og stjórnunarsvið er stoðeining við alla starfsemi stofnunarinnar.
Íslenskt atvinnulíf hefur breyst mikið á undanförnum árum og hefur Iðntæknistofnun Íslands leitast við að laga starfsemi sína að breyttu umhverfi til að þjónusta sem best nýsköpun atvinnulífsins og auka framleiðni í samfélaginu. Stofnunin aðstoðar fyrirtæki við að hagnýta nýja tækni og þekkingu í starfsemi sinni. Að þessu er m.a. unnið í umfangsmiklum alþjóðlegum þróunarverkefnum.
Í byrjun árs 1999 var komið á nýrri þjónustu fyrir frumkvöðla og fyrirtæki undir heitinu „Impra“. Meginástæður þess voru: Í fyrsta lagi var þjónusta við frumkvöðla og lítil og meðalstór fyrirtæki ófullnægjandi hér á landi. Iðntæknistofnun hafði í takmörkuðum mæli sinnt slíkri þjónustu, en aðallega í tengslum við framleiðslugreinarnar. Nauðsynlegt var að efla og útvíkka þjónustuna og leggja jafnframt áherslu á að fleiri atvinnugreinar nytu hennar. Í öðru lagi kveða samkeppnislög á um að þjónusta opinberra aðila megi ekki skekkja samkeppni á almennum markaði. Því var sú starfsemi stofnunarinnar sem kostuð var af ríkisfé fjárhagslega og stjórnunarlega aðskilin frá þeirri starfsemi sem gæti verið í samkeppni við sambærilega starfsemi á almennum markaði.
Starfræksla frumkvöðlaseturs er hluti af starfsemi Impru. Þar fá frumkvöðlar aðstoð við úrlausn daglegra viðfangsefna við að fullþróa hugmyndir að nýjum vörum og þjónustu. Eftir 18 mánaða rekstur hefur starfsemin skapað um 70 ný störf og veltu sem er rúmar 200 millj. kr.
Unnið er að stofnsetningu frumkvöðlagarðs fyrir fyrirtæki á sviði efna- og líftækni. Til þess verður nýtt sérhæft húsnæði þar sem áður var rekin líftæknistarfsemi stofnunarinnar. Iðntæknistofnun er aðili að Frumkvöðlasetri Norðurlands sem er sniðið að þessari fyrirmynd.
Athugasemdir við einstakar greinar frumvarpsins.
Um 1. gr.
Um 2. gr.
Aukið vægi Iðntæknistofnunar í þekkingarmiðlun og leiðsögn á sviði nýsköpunar byggist á því að mörkin á milli hinna hefðbundnu atvinnugreina hafa riðlast og orðið iðnaður hefur fengið nýja og víðtækari merkingu í hugum flestra en áður var. Komnar eru fram nýjar atvinnugreinar sem fyrir einum til tveimur áratugum voru ekki til, eða flestum ókunnar. Upplýsingatækniiðnaður og líftækniiðnaður eru dæmi um nýjar atvinnugreinar sem ekki fylgja hefðbundinni afmörkun atvinnugreinanna en eru þess í stað þverfaglegar. Iðntæknistofnun hefur látið sig hin nýju fræðasvið máli skipta og hefur m.a. gegnt lykilhlutverki í framvindu líftækniiðnaðar hér á landi.
Nýsköpunin er sérstakt áhersluatriði vegna þess að nýsköpun atvinnulífsins er undirstaða efnahagslegra og félagslegra framfara í þjóðfélaginu. Hin síðari ár hefur stofnunin aðlagað starfsemi sína mjög að því að sinna þörfum frumkvöðla og sprotafyrirtækja, eflt tækniyfirfærslu og erlent samstarf. Með frumvarpi þessu er hinar nýju áherslur festar í sessi.
Um 3. gr.
Þessi breyting markast af því mikilvæga hlutverki Iðntæknistofnunar að brúa bilið á milli uppruna hinnar vísindalegu og tæknilegu þekkingar sem til verður í háskólum og rannsóknastofnunum og hinna fullgerðu markaðshæfu afurða sem eru þróaðar hjá fyrirtækjunum. Þetta hlutverk þekkingarmiðlunar og leiðsagnar stofnunarinnar mun fá stöðugt aukið vægi á komandi árum og byggist það umfram annað á traustu samstarfi allra þeirra aðila sem gert er ráð fyrir að skipi stjórn Iðntæknistofnunar Íslands.
Um 4. gr.
Stjórninni er ætlað að gegna mikilvægu hlutverki við að tengja starfsemi Iðntæknistofnunar við nánasta starfsumhverfi sitt í þeim tilgangi að ná fram samlegðaráhrifum við t.d. starfsemi vísindamanna, atvinnulífs og fjárfesta. Þá er og mikilvægt að stjórnin geti átt þátt í ráðgjöf stofnunarinnar við iðnaðarráðuneytið um málefni vísinda, atvinnuþróunar og nýsköpunar og geti haft áhrif á stjórnvaldsákvarðanir ráðuneytisins í málefnum er snerta stofnunina.
Um 5. gr.
Forstjóra er ætlað að bera ábyrgð á daglegum rekstri stofnunarinnar og fjárreiðum hennar.
Stjórnin er fyrst og fremst ráðgefandi eins og fram kemur í umfjöllun um 4. gr. en engu að síður er til þess ætlast að hún samþykki starfsáætlanir og fjárhagsáætlanir, bæði ársáætlanir og langtímaáætlanir.
Í þriðju málsgrein er sérstaklega lögð áhersla á samstarf við aðrar stofnanir og fyrirtæki sem tengjast starfsemi Iðntæknistofnunar. Þetta ákvæði er til að leggja áherslu á mikilvægi þess að stofnunin hafi frumkvæði að samstarfi við aðra sem vinna að sömu markmiðum og stofnunin, sbr. 2. gr.
Um 6. gr.
Árið 1999 var sá hluti rekstursins sem eingöngu er rekinn af ríkisfé skilinn frá samkeppnisstarfseminni. Ríkið kostar nú hina veigamiklu þekkingarmiðlun og leiðsagnarstarfsemi fyrir frumkvöðla og sprotafyrirtæki og kostar rannsóknir sem nauðsynlegar eru fyrir atvinnuþróunina og er þess eðlis að aðrir telja sér ekki ávinning að því að stunda eða kosta slíkar rannsóknir.
Um 7. gr.
Um 8. gr.
Auk þessa er nauðsynlegt að ríkið komi einstaka sinnum að verkefnum með fjárframlagi til þess að þau nái tilætluðum árangri. Þá hefur ríkið hlutverki að gegna við að skapa tiltrú annarra sem vildu leggja fram fé en gerðu það ekki án frumkvæðis ríkisins og að undangengnu mati sérfræðinga þess á málinu.
Áður var algengara en nú að líta á hin takmörkuðu fjárframlög ríkisins sem óafturkræfa styrki, enda ekki hefð fyrir öðru. Í ljósi breyttra viðhorfa og þess möguleika sem nú hefur skapast til að endurnýta fjárframlög ríkisins er nauðsynlegt að varðveita þessar eignir í sprotafyrirtækjum og verkefnum á frumstigi nýsköpunar á einum stað. Með hlutverk Iðntæknistofnunar í huga er eðlilegt að ætla þeirri stofnun varðveisluna.
Um 9. gr.
Um 10. gr.
Á grundvelli þessa er starfsmönnum gert að leita heimildar forstjóra til að sinna aukastörfum þegar um gæti verið að ræða samkeppni við stofnunina og forstjóra að leita heimildar stjórnar þegar um sams konar aukavinnu hans er að ræða.
Um 11. gr.
Þá er ekki síður mikilvægt að stofnunin geti gætt eigin hagsmuna og hagsmuna ríkisins, t.d. vegna rannsókna sem unnar eru á kostnað stofnunarinnar og ríkisins.
Margar rannsóknir stofnunarinnar eru þó þess eðlis að ekki þarf að fara leynt með framkvæmd eða niðurstöður þeirra. Þegar svo ber við eru rannsóknirnar yfirleitt birtar almenningi í ritum eða á heimasíðu stofnunarinnar. Góð regla er engu að síður að birting og meðferð rannsóknaniðurstaðna sé í samræmi við þarfir verkkaupa hverju sinni eða í samræmi við viðurkennt verklag sem verkkaupum er almennt kunnugt um.
Um 12. og 13. gr.
Fylgiskjal.
Fjármálaráðuneyti,
fjárlagaskrifstofa:
Umsögn um frumvarp til laga um Iðntæknistofnun.
Verði frumvarpið óbreytt að lögum verður ekki séð að það hafi kostnað í för með sér fyrir ríkissjóð.
