Guðjón A. Kristjánsson:
Herra forseti. Það er auðvitað mikil þörf á því að gera tillögur um aðgerðir til þess að bæta samkeppnisskilyrði skipaiðnaðarins hér á landi og í raun eins og segir í greinargerð, að bjarga því sem bjargað verður og snúa vörn í sókn. Það er ekki seinna vænna ef ætlunin er yfirleitt að hér sé til fólk sem hefur þekkingu til þess að vinna þau verk sem þarf til að viðhalda hér á landi skipum af öllum stærðum.
Það er sorgarsaga hvernig skipasmíðaiðnaður okkar hefur þróast á undanförnum árum og í raun nánast lagst niður. Þar er, held ég, að stærstum hluta um að kenna stefnu íslenskra stjórnvalda. Ég held að þá þróun atvinnugreinarinnar megi að stærstum hluta skrifa á stefnu eða réttara sagt stefnu- og aðgerðaleysi sem stjórnvöld hafa sýnt þessum iðnaði.
Illa er komið fyrir fiskveiðiþjóð eins og Íslendingum þegar þeir eru þannig í stakk búnir að þar er hvorki mannskapur né þekking til þess að takast á við endurnýjun og viðhald stærri verkefna hér á landi. Svo er ekki komið enn. Þó að umsvif undanfarinna ára gætu bent til þess að svo væri er þó enn ekki svo komið. Þessi þekking er enn til staðar og enn finnst hæft fólk. En ef svo heldur fram sem horfir og verið hefur á undanförnum árum endar það náttúrlega með því að fólk starfar ekki í þessari grein og það sem verra er, ungt fólk mun ekki mennta sig í þessi störf og ekki hafa á þeim mikla trú.
Það er auðvitað rétt sem fram hefur komið að harðnandi samkeppni frá láglaunalöndunum, bæði í nýsmíðum og viðhaldi skipa, má mæta með ýmsum hætti. Henni hefur verið mætt af öðrum þjóðum með því að kaupa skipsskrokkana, kaupa stálvinnuna, frá láglaunalöndum þar sem hægt er að vinna þau verk fyrir minni fjármuni en kannski hér á landi. Þó er ég ekki viss um að þetta sé í öllum tilfellum svona, þ.e. að stálsmíðavinna við smíði skipsskrokka hér sé mörgum sinnum dýrari fyrir útgerðarmann ef hann á annað borð ætlar sér að kaupa nýtt skip. Þar er auðvitað að mörgu að hyggja, t.d. flutningi á aðföngum til þess staðar þar sem skipið er smíðað, ferðum aðila til og frá og ýmsu öðru, löngum siglingartíma til Íslands, eins og núna síðast frá Kína.
Ég held ég muni það rétt að forsvarsmenn þess fyrirtækis sem hefur verið að smíða minni stálfiskiskip hér á landi, Óseyjar í Hafnarfirði, hafi haldið því fram og sýnt fram á með dæmum að þeir gætu vissulega verið samkeppnisfærir, m.a. við fjöldatilboð frá Kína í smíði minni fiskiskipa eins og þeirra seríuskipa sem flutt voru inn hér með einu flutningaskipi frá Kína, níu stykki í einu að ég held, og talið að þeir væru fullkomlega samkeppnisfærir í verði að teknu tilliti til flutningskostnaðar og heimsiglingartíma. Ég hygg að það sé rétt þegar upp er staðið með þetta Kínadæmi í minni skipunum. Ef allt er þar talið, allur kostnaður, hallar ekki mikið á í samanburði milli þess sem bestu fyrirtæki hér á landi geta gert í smíði minni stálfiskiskipa og þess sem varð niðurstaðan af kostnaðardæminu við hin minni Kínaskip.
Kröfur sem við gerum til smíði fiskiskipa eru miklar. Íslendingar gera miklar kröfur til hönnunar, smíði og afkastagetu svona skipa. Það er örugglega þannig varðandi það sem við höfum verið að semja um austur í Kína, t.d. eftirlit sem þar hefur verið haft með skipasmíðastöðvunum, að það hefur kennt Kínverjum margt um hvernig þjóðir á norðurhveli jarðar vilja hafa fiskiskip. Kínverjar hafa örugglega lært mikið af þeim kröfum sem Íslendingar hafa gert til smíði fiskiskipa. Það gerir þá auðvitað samkeppnisfærari. Við getum því líka litið svo á að með því að hafa farið þessa leið séum við í raun að veikja samkeppnisstöðu okkar til framtíðar með því að ýta undir þekkingaröflun í öðrum löndum. Ég veit ekki hvort það eigi að kalla þetta þróunaraðstoð eða eitthvað slíkt. Vel getur verið að einhverjir kalli það það.
Við eigum sem þjóð að þora að hafa þann metnað að vernda atvinnutækifæri okkar og þurfum ekki að vera neitt niðurlút yfir því að nota sömu tækifæri og sömu möguleika og aðrar þjóðir hafa notað. Norðmenn hafa m.a. flutt inn skrokka til skipasmíðastöðva sinna, jafnvel í skip sem við Íslendingar höfum svo keypt, frá þjóðum sem smíða þá með lægri kostnaði en við treystum okkur til hér, eða þeir í sínu landi.
Vissulega er því ýmislegt hægt að gera, en til þess þurfa stjórnvöld að vera jákvæð í þessu máli. Ég held að sú till. til þál. sem hér er til umræðu, um að endurreisa skipaiðnaðinn á Íslandi, eins og það er orðað, sé afar þörf. Þó að hér komi fram í greinargerð að nefnd sé að störfum eða starfshópur að skoða þessi mál þá tel ég að tillagan sem hér er lagt upp með geti eingöngu orðið til góðs. Ég styð hana heils hugar.
Ég held að við séum hér að tala um mál sem ekki er seinna vænna að taka á ef við ætlum á annað borð að tryggja það að eiga möguleika á að þjónusta skipaflota okkar. Það væri illa komið fyrir þjóð eins og Íslendingum sem byggir á sjósókn og fiskveiðum ef við værum þess ekki umkomnir að viðhalda okkar eigin skipum. Vissulega væri betra ef við treystum okkur í framtíðinni til að smíða okkar eigin skip, þó ekki væri nema að hluta til.