Kolbrún Halldórsdóttir:
Virðulegi forseti. Ég fæ ekki betur séð en hér sé á ferðinni hið þarfasta mál, sérstaklega kannski í ljósi atburða síðustu daga, þar sem það er að verða nánast daglegur viðburður að hv. þm. hér í þessum sal skuli þurf kveðja sér hljóðs vegna þess hvernig ríkjandi stjórnvöld fara með upplýsingar og kjósa að halda þeim leyndum eða skjóta þeim þannig fram hjá þingmönnum að skömm er að.
Það er alveg ljóst að tilhneiging þeirrar ríkisstjórnar sem nú er við völd hefur á undanförnum árum gengið í þá átt eða verið þess eðlis að ríkisstjórnin virðist frekar vilja loka að sér og loka inni upplýsingar heldur en opna og færa þær út í dagsljósið. Við höfum auðvitað fjöldamörg dæmi um það, ekki einungis það dæmi af Landssímanum sem okkur hefur orðið tíðrætt um síðustu daga þar sem menn eru að hlaupa í skjól hlutafélagalaganna og fela sig á bak við þau til þess að losna við að gefa þingheimi upplýsingar.
Segja má að þetta sé tilhneiging margra ára þessarar ríkisstjórnar þar sem ofurkapp hefur verið lagt á að breyta ríkisfyrirtækjum í hlutafélög og þá læðist auðvitað að manni sú hugsun að einhvers staðar hafi þessi ríkjandi stjórnvöld talið sig vera í betra skjóli með ríkisfyrirtækin sem hlutafélög heldur en sem opinberar stofnanir eins og tíðkaðist. Það er auðvitað ekkert skrýtið að menn hugleiði þetta í alvöru og setji fram hugmyndir eða hugleiðingar á þessum nótum þar sem það liggur nú fyrir að 25 ríkisfyrirtæki og stofnanir hafa verið einkavæddar á síðustu tíu árum. Og hvað ef hluti af ætlunarverki stjórnvalda með þessari einkavæðingu allri saman hafi einmitt verið sá að geta skotið sér í skjól á bak við hlutafélagalögin þannig að þau þurfi ekki að gefa almenningi eða þingmönnum upplýsingar sem okkur sem nú tölum hér í þessari umræðu finnst sjálfsagt að liggi á lausu?
Nefna má annað dæmi af þessari tilhneigingu ríkisstjórnarinnar sem nú situr. Það er tregðan við að lögfesta og staðfesta Árósayfirlýsinguna. Ég átti orðaskipti við hæstv. utanrrh. núna fyrir skemmstu þar sem ég spurði hverju sætti. Hvers vegna er ekki Árósayfirlýsingin staðfest? Hvers vegna er ekkert mál hér á okkar borðum sem gefur okkur vísbendingu um það að slíkt skuli verða? Það er vegna þess að einhverjar lagatæknilegar ástæður eru fyrir því að ríkisstjórnin sér sér ekki fært að leggja slíkt mál fram. Hvað er það sem Árósayfirlýsingin leggur á herðar stjórnvalda? Að hafa opinn aðgang almennings að upplýsingum og réttlátri málsmeðferð á vettvangi umhverfismála. Og þar er ásteytingarsteinninn fyrst og fremst sá að þetta er samningur og sáttmáli sem gerir ráð fyrir því að einstaklingar, almenningur og félagasamtök geti verið taldir málsaðilar fyrir lögum, jafnvel þó þeir eigi ekki beina lögvarða hagsmuni af þeim málum sem stjórnsýslan er að sýsla með. Auðvitað er það þetta sem fer fyrir brjóstið á hæstv. ríkisstjórn. Öll tengjast þessi mál.
Það er alveg augljóst að tilhneiging ríkjandi stjórnvalda til þess að halda upplýsingum leyndum er gífurleg. Hver minnist ekki orða hæstv. forsrh. á opinberum vettvangi um það að upplýsingalöggjöfin hafi gert það að verkum að stjórnsýslan sé farin að bóka minna hjá sér t.d. í fundargerðir? Allar þær upplýsingar sem við höfum um þessi mál ber að sama brunni. Það er eðlilegt að stjórnarandstaðan á Alþingi beiti afli í að reyna að koma málum af þessu tagi í gegn, því eins og hv. þm. Rannveig Guðmundsdóttir benti á er það ekki ríkisstjórnin sem ætlar að reka pólitík af þessu tagi hér. Það er auðvitað sorglegt til þess að vita að það skuli þurfa að vera stjórnarandstaðan sem er einlægt að potast í því að mál af þessu tagi séu lögð fram. Þetta ætti að vera í verkahring hvers einasta réttkjörins stjórnvalds í lýðræðisríki á borð við Ísland. Það er bara ekki þannig.
Ég lýsi því yfir, herra forseti, að mér finnst þetta virkilega vera orð í tíma töluð og mál af þessu tagi þurfa náttúrlega að komast í gegnum nefndir þingsins og það er nauðsynlegt að þingmenn fái að greiða atkvæði um mál af þessu tagi. Nauðsynlegt er að sýna stjórnvöldum, sérstaklega kannski þeim sem nú eru við völd, aðhald svo ekki verði frekari ásakanir um það að menn séu að misbrúka vald sitt eða misbeita því á einhvern hátt.
Fara mætti mörgum orðum um það sem hv. þm. Rannveig Guðmundsdóttir vakti máls á í ræðu sinni varðandi fjölmiðla og lýðræði því það er sannarlega angi þessa máls og þess vegna er þörf á því fyrir þingmenn að standa vörð um opinber fyrirtæki eins og Ríkisútvarpið. Stofnun á borð við það hefur þá lagalegu skyldu að stunda og standa vörð um lýðræðislega umræðu. Við höfum öll sem hér sitjum í þessum sal og þjóðin öll orðið vör við þá tilhneigingu ríkjandi stjórnvalda að gera Ríkisútvarpið að ríkisstjórnarútvarpi. Það auðvitað má ekki gerast. Það má ekki gerast að stjórnvöld landsins komist upp með að misbeita valdi sínu á þann hátt sem manni finnst þau vera að reyna að gera og tilhneigingin virðist stefna í eina átt hvað þetta varðar.
Einnig má segja mörg orð um það sem hv. þm. Bryndís Hlöðversdóttir sagði í máli sínu varðandi stjórnfestu. Ég hef kynnt mér þá grein sem hún vitnaði til eftir Guðmund Alfreðsson þjóðréttarfræðing og Herdísi Þorgeirsdóttur, sem er hin merkasta grein og væri í sjálfu sér þess virði að birta í einhverju þingskjali eða setjast bara með ríkisstjórninni einhvers staðar á góðum stað og lesa þá grein yfir hausamótunum á hæstv. ríkisstjórn, það veitti sannarlega ekki af.
Og síðan að lokum, herra forseti, er náttúrlega alveg rétt að undirstrika það sem hv. þm. Ögmundur Jónasson sagði í ræðu fyrr í dag: ,,Í skjóli leyndarinnar þróast spillingin ...``