Ólafur Örn Haraldsson:
Virðulegi forseti. Hér hefur verið lagt fram eitt mikilvægasta frv. á sviði skattamála og fjármála um langa hríð. Ég fagna þessu frv. og eins og vitað er standa báðir ríkisstjórnarflokkarnir einhuga að því.
Með frv. er enn á ný staðfest sú markvissa stefna ríkisstjórnarflokkanna að viðhalda stöðugleika í landinu, efla velmegun, reka ríkissjóð með afgangi og styrkja fjármála- og atvinnulíf landsins þannig að það nái að standa undir öflugu og góðu velferðarkerfi.
Framsfl. kom til leiks í ríkisstjórn á fyrra kjörtímabili 1995 einmitt með þessi markmið í huga, markmið sem byggja á raunsæi þess að án öflugs atvinnulífs og vel rekins ríkissjóðs er ekki hægt að halda úti velferðarkerfi í landinu. Allar aðrar hugmyndir, svo sem að reka velferðarkerfið með lánum, eru óðs manns æði eins og allir hljóta að sjá. Það voru því hin skýru markmið Framsfl. að efla atvinnu, skapa þau störf sem allir þekkja og óþarfi er að telja upp í þúsundum, það þekkja allir vel, efla þannig störfin og velferðarkerfið og ná með heilbrigðu atvinnulífi að auka framlög til velferðarmála.
Hver maður sem hefur fylgst með stjórnmálum veit að við þetta hefur verið staðið, veit að svo mikið hefur verið aukið í framlögum til velferðarmála að stjórnarandstaðan finnur ríkisstjórnarstefnunni það helst til foráttu að of miklu hafi verið eytt. En um leið og ég segi þetta er okkur í ríkisstjórnarflokkunum, og ekkert síður í Framsfl. en öðrum flokkum hér á þingi, ljóst að betur má ef duga skal. Og kröfur okkar til okkar sjálfra sem stöndum að ríkisstjórn og kröfur almennings í landinu eru þær að stöðugt verði þjónusta aukin við þá sem þurfa á velferðarkerfinu að halda, ekki síst þá sem minna mega sín, og það er þá fyllilega í samræmi við það að þetta frv. kemur hér fram til þess að styrkja og efla atvinnulífið í landinu.
En það er ekki aðeins velferðarkerfið sem við erum að hugsa um og að skapa næg störf í landinu með því að efla fyrirtækin, heldur viljum við skapa öryggi og stöðugleika. Öryggi er ekki aðeins atvinnuöryggi, öryggið er líka öryggi fjölskyldnanna um að fyrirvinnurnar hafi næga vinnu ekki aðeins í dag heldur til lengri framtíðar. Og með slíku öryggi vinnum við einmitt að velferð í landinu, öryggi sem heimilin þurfa á að halda, bæði ungum og gömlum til hagsbóta.
Ríkisstjórnarflokkarnir hafa einnig lagt áherslu á hagvöxtinn og er því ástæða til að leggja enn frekar áherslu á slíkt núna þegar horft yrði til þess að vegna hagsveiflunnar má búast við hægari hagvexti en áður.
Það er einmitt í ljósi þessa samspils atvinnulífs og heilbrigðs reksturs á ríkissjóði og þar með öruggum stoðum undir velferðarkerfið að þetta frv. er lagt fram.
Ég tel að frv. og samþykkt þess þegar að því kemur muni efla fjármálakerfið og atvinnulífið í landinu og sést það best á þeim viðbrögðum sem strax hafa orðið við frv. Segja má að það sé gleðilegt að í fyrsta skipti á Íslandi hafi einmitt mælst, eins og kom fram hjá hæstv. fjmrh., snögg viðbrögð við aðgerðum ríkisstjórnarinnar vegna þess að menn treysta henni, en það er líka ánægjuefni vegna þess að það sýnir að íslenskt fjármálalíf er komið í takt við það sem við þekkjum í nágrannalöndunum, þ.e. að fjármálalífið er fljótt til svara og viðbragða eins og dæmið sem hér liggur nú fyrir sannar.
Ég held að það hafi ekki einungis verið efni frv. sem kom blóðinu til að streyma hraðar í efnahagslífinu, heldur hafi það einnig verið tímasetningin eins og margir hafa minnst hér á, m.a. formaður Samfylkingarinnar. Tímasetningin var góð m.a. vegna þess að hún kom fram í upphafi þings en þó ekki aðeins það, heldur vegna þess að hún var má segja tvíburabróðir eða tvíburasystir eftir því hvernig menn vilja orða það, fjárlagafrv. og kom sterkt til liðs við það.
Og það sjá allir sem vilja gagnrýna ríkisstjórnina fyrir að hafa ekki haft samráð við fulltrúa atvinnulífsins að þar er ekki á ferðinni tilraun til að misbjóða slíkum aðilum. Það vita allir sem fyrirtæki hafa rekið og að fjármálastjórn hafa komið að grundvallaratriði er að með slík mál sé farið þannig að ekki berist út, heldur að hlutirnir komi jafnt til allra og allir sitji þar við sama borð og að enginn spákaupmennska eða hræðsluáróður nái að spilla þeim árangri. Í því felst ekki að ríkisstjórnin ætli ekki að hafa samráð. Nú er komið að slíku samráði, þ.e. frv. hefur verið lagt fram. Nú er þessum aðilum að sjálfsögðu fyrstum allra boðið til samstarfs við þingið til afgreiðslu og farsælla lykta á þessu máli.
Ég fellst fyllilega á þau rök sem hér hafa komið fram og tel að dæmin sanni, þó að hagfræðikenningar muni sennilega vera nokkuð til tveggja átta, að þetta frv. og lög sem verða samþykkt muni leiða til aukinna tekna fyrir ríkissjóð. Ég tel þess vegna að ekki sé hægt að gagnrýna ríkisstjórnina fyrir að leggja þetta fram vegna þess að frv. og lögin verði á kostnað einhverra. Þvert á móti tel ég að það sé mönnum til hagsbóta sem njóta ávaxta af góðu atvinnulífi.
Ég held að menn eigi ekki að reyna í þessum sal að kasta fram efasemdum út í samfélagið, til almennings og til fyrirtækja um að við búum í einangruðu samfélagi á Íslandi. Ég held að allir sem hafa komið nálægt atvinnurekstri og hafa fylgst með örri þróun, og þá þarf ekki að minnast á alþjóðavæðingu, viti að við stöndum ekki aðeins núna í samkeppni um fólkið okkar, unga fólkið, menntaða fólkið, við stöndum í samkeppni um fyrirtækin okkar. Við þurfum að laða hingað fyrirtæki og okkur hefur ekki tekist það eins vel og við hefðum viljað, en kannski þurfum við fyrst og fremst að gæta þess að missa ekki fyrirtækin frá okkur. Það er engin miskunn í slíkri samkeppni og við þurfum ekki að biðjast neinnar vægðar nema við ætlum að hafa atvinnulíf á Íslandi sem á að búa við önnur kjör en þau lönd sem eru að bjóða miklu betri aðstæður.
Eignarskattur verður lækkaður með framlagningu frv. og lagasetningu sem hér er mælt fyrir. Þetta tel ég vera mjög heilbrigt. Eignarskattur er úrelt fyrirkomulag í svo miklum mæli sem verið hefur. Ég held að flestir hljóti að átta sig á því að það hlýtur að vera arðurinn af eigninni sem við eigum að skattleggja en ekki eignirnar. Þegar við horfum frá fyrirtækjunum og til eigna almennings í landinu, við þurfum ekki að vera að tala um eitthvert stóreignafólk heldur hinn almenna borgara, þar sem eignafyrirkomulag á húsum og húseignum á Íslandi er fyrst og fremst það að einstaklingarnir eiga húsin og íbúðir sem fólk býr í, þá sjá allir að það er réttlætismál gagnvart stórum hluta landsmanna að lækka eignarskatta.
Ég vil aðeins víkja nokkrum orðum að áhrifum á afkomu ríkissjóðs og minna fyrst og fremst á eina augljósa staðreynd. Vegna hagsveiflunnar og ýmissa aðstæðna er svigrúm ríkissjóðs ekki jafnmikið og verið hefur. Meðal annars hefur verið brugðið á þau ráð að draga saman í rekstri og hagræða hjá ríkinu, en ekki aðeins það, heldur hefur verið dregið saman í framkvæmdum. Sú kenning er alþekkt að það eigi ríkið ekki að gera heldur þvert á móti að auka opinberar framkvæmdir, en það er því miður ekki svigrúm til slíks. Þess vegna tel ég að skattalækkunin núna sé einmitt á réttum tíma til að koma með vítamínsprautu inn í hagkerfið og verða því til heilla.
Það er sjálfsagt að nefna það einnig, þó að það fari ekki hæst í umræðunni, að með frv. og samþykkt þess verður sköttum létt af húsaleigubótum.
Ég vil að menn minnist þess að það gerist ekki oft að skattar séu lækkaðir á tekjur. Stefna ríkisstjórna undanfarinna ára, ég segi ekki áratuga en um mjög langan tíma, hefur verið sú að halda skattlagningu af öllum tekjum til haga, en koma fyrst og fremst til móts við þá sem á því þurfa að halda með því að koma inn tekjumegin eða með einhverjum öðrum aðgerðum í stað skattalækkana. Ég tel þess vegna að hér hafi verið tekið sérstakt skref og menn hafi lagt sérstaka lykkju á leið sína með því að létta sköttum af húsaleigubótum af þeim sem þær fá.
Eitt vil ég nefna nú við 1. umr., sérstaklega með tilliti til þess sem fram kom hjá hv. þm. Ögmundi Jónassyni þar sem hann gerði stórgróðafyrirtækin að umtalsefni. Það eru ekki einungis stórgróðafyrirtæki sem munu njóta þessa. Það eru fyrirtæki á borð við meðalstór og smærri fyrirtæki sem líka munu njóta ávaxtanna af skattalækkuninni.
Mönnum hefur verið tíðrætt um hækkun skattleysismarka. Ég finn það sömuleiðis í viðtölum við fólk, bæði nú og fyrr að menn óska eftir hækkun skattleysismarka og telja að það sé einhver mesta kjarabótin. Auðvitað væri það kjarabót ef við gætum hækkað skattleysismörkin. En menn skulu hafa tvennt í huga. Ávinningurinn er ótrúlega lítill miðað við þær fjárhæðir sem ríkissjóður þyrfti að greiða við hækkun skattleysismarka. Þannig mun svo vera að þúsund króna hækkun í skattleysismörkum, sem mörgum þykir nú ekki mikið, þúsund krónurnar eru léttar í vasa þó að ég viti að marga munar um þúsund krónur, þær kosta ríkissjóð milljarð og kemur þó ekki allt til ávinnings fyrir þann sem nýtur þess stuðnings.
Ef við hefðum einn milljarð, ég tala nú ekki um tvo, þrjá, sem við værum að ná vegna hækkunar á skattleysismörkum og hefðum það til hagsbóta fyrir þá sem minna mega sín, vildum við þá ekki e.t.v. eyða þeim peningum og því svigrúmi ríkissjóðs? Gætum við þá ekki ráðstafað því á annan hátt? Við skulum því minnast þess að hækkun skattleysismarka kemur ekki aðeins þeim eignaminni og tekjuminni til hjálpar, heldur öllum og er því ekki með neinum hætti tekjujöfnunarverkfæri.
Virðulegi forseti. Ég tel að frv. sem hér liggur fyrir um skattamál sé stórt skref fram á við til þess að efla atvinnulífið og standa undir þeim meginmarkmiðum sem fyrir liggja að treysta atvinnu og auka þar með tekjur velferðarkerfisins til að standa undir þeirri velmegun og því lífi sem Íslendingar vilja lifa.