Guðjón A. Kristjánsson:
Herra forseti. Ég vil byrja á því að þakka félögum okkar, hv. þm. í Vinstri hreyfingunni -- grænu framboði, í fyrsta lagi fyrir að hafa lagt þetta mál fram og í öðru lagi fyrir að hafa staðið fyrir þeirri byggðaumræðu sem hér hefur farið fram í dag. Þar er ekki vanþörf á og færi betur á því að slík umræða færi oftar fram í sölum Alþingis. Ég fagna því að þessi umræða skuli eiga sér stað hér í dag og að menn ræði byggðamál frá ýmsum sjónarhornum. Mér finnst hins vegar dálítið hafa borið á því að menn hafi hnýtt í þau sjónarmið að það beri að efla atvinnulíf á landsbyggðinni. Í þessu tilfelli er verið að tala um önnur tækifæri og aðra sýn til framtíðar fyrir Austfirði en eingöngu þá sem tengist álveri eða virkjunarkostum á Austfjörðum. Ég er ekki andvígur þeirri hugsun að virkja og byggja upp atvinnulíf á Austfjörðum með álveri, ef sýnt er að vel takist til. Ég kem að því síðar í málflutningi mínum en ætla ekki að gera það mál eitt og sér að einhverju sérstöku umræðuefni.
Ég tel að umræðan sem hér hefur farið fram um byggðamál hafi verið góð. Menn hafa auðvitað skipst á skoðunum um þau sjónarmið sem þar hafa verið sett fram. Ég get tekið undir það, sem mér finnst koma skýrt fram í þessari þáltill. þeirra hv. þm. Vinstri grænna, að hér verði tekin upp það sem kannski mætti kalla skilgreinda svæðisbundna byggðastefnu. Ég held að það sé af hinu góða að reyna að hugsa málin á þá vegu vegna þess að hagsmunir fólks eru ekki alveg þeir sömu hvar sem er á landinu.
Svo ég taki eitt örlítið dæmi til þess að skýra mál mitt þá má kannski segja að umræðan, t.d. um fiskveiðistjórnarmálin, hefur borið mikinn skaða af því að þeir sem harðast hafa talað fyrir kvótakerfi hafa talað fyrir sams konar kvótakerfi á tveggja tonna trillu og 2.000 tonna skuttogara. Hvers konar umræða er það? Hvaða vit er í þeirri umræðu yfirleitt? Ef menn halda að íslenska kvótakerfið mundi batna við samþykkt Sjálfstfl. um að taka upp sérstakt auðlindagjald ofan á óbreytt kerfi þá er það alger misskilningur. Það er slík reginfirra að það er furðulegt að 700 manna hópur skuli hafa getað komist að þeirri niðurstöðu. Nóg um það í bili.
Við erum einfaldlega í vörn hér á landi þegar kemur að landsbyggðinni, atvinnu fólks þar, búsetu fólksins, högum þess, menntunarstigi þess, atvinnumöguleikum þess og framtíðarsýn. Við höfum mátt horfa upp á það meðan vegið hefur verið að byggðunum. Sérstaklega hefur verið vegið að sjávarbyggðunum á undanförnum árum. Stefnumörkunin nú er beinlínis að vega enn frekar að þeim, taka frá sjávarbyggðunum atvinnumöguleikana. Fólki í sjávarbyggðunum og bændum hefur verið fækka. Landbúnaður hefur átt undir högg að sækja. Sláturhúsum hefur fækkað og þannig mætti lengi telja. Ýmis atvinna sem hefur tengst hinum gömlu frumvinnslugreinum hefur átt undir högg að sækja og fólki í úrvinnsluiðnaði í kringum þær hefur fækkað. Því verður samt ekki á móti mælt að fiskveiðarnar eru víðast hvar stóriðja, ef hægt er að orða það svo, margra byggðarlaga. Þau eru kannski lítil í sjálfu sér, byggðarlögin sem slík, en það fer ekki á milli mála að fiskveiðarnar eru þar undirstaða og tryggja að viðkomandi byggðir geti haldið velli.
Ég kem frá Vestfjörðum þar sem fiskurinn hefur verið okkar stóriðja og við þurfum ekkert að rífast á Vestfjörðum sérstaklega um það að þar eigi að rísa eitthvert álver. Við höfum átt möguleika okkar og undirstöðu í því að geta stundað þessar fiskveiðar. Við höfum litið svo á að fiskveiðar væru undirstaða okkar og ættu að geta verið okkar stóriðja og við viljum fá að byggja á þeim áfram. Við erum hins vegar ekki, tel ég, að leggjast gegn því ef menn í öðrum landshlutum sjá önnur tækifæri.
Það er oft og tíðum talað um að fiskveiðar og vinnsla þeim samfara sé einhæft atvinnulíf. Er bara ekki allt í lagi með að atvinnulífið sé einhæft ef fólkið sem lifir í þeirri byggð er sátt við það? Ef það vill lifa af fiskveiðum og vinnslu, sættir sig við það, vill stunda þann atvinnuveg, er það þá ekki bara allt í góðu lagi? Er ekki allt í fína lagi með það að Grímseyingar stundi fiskveiðar og veiði fisk? Hver fjandinn er að því? Af hverju eru menn að tætast í umræðunni um að það skuli taka grunnatvinnuvegina frá landsbyggðinni, frá sjávarþorpunum sem hafa byggt á þeim?
Vera kann að sumum mönnum sem eru komnir langt frá uppruna sínum finnist að ekki megi byggja á svona einhæfu atvinnulífi. Ég segi hins vegar að það eigi að byggja á einhæfu atvinnulífi ef fólkið í viðkomandi byggðum vill byggja á því. Það er þá sú undirstaða sem má vera til þess að önnur atvinnustarfsemi fái blómstrað því það er ekki gæfulegt spor að rífa fyrst undan byggðunum það sem þær geta byggt á til þess að fara svo að reisa við eitthvað annað. Það er ekki gæfuspor.
Auðvitað er fjölmargt sem kemur upp í hugann þegar við erum almennt að ræða um byggðamál og ég þakka enn og aftur fyrir það að hér skyldi hafa spunnist almenn umræða um þau. Ýmis gjöld leggjast auðvitað þyngra á landsbyggðina, á fyrirtæki og fólk á landsbyggðinni, heldur en t.d. á Stór-Reykjavíkursvæðið. Það er hægt að nefna þungaskatt sem hér hefur verið nefndur í dag, virðisaukaskattinn, flutningsgjöld út á land, allt leggst þetta þyngra á fólk úti á landsbyggðinni í gegnum vöruverð og þjónustu en t.d. hér á Stór-Reykjavíkursvæðinu.
Þá mætti spyrja á móti: Væri þá ekki eðlilegt að menn skoðuðu það hvort ekki mætti með virkri skattastefnu gera það að verkum að fólk á landsbyggðinni nyti í einhverju betri kjara til móts við það sem það er að leggja fram í dýrari lífskjörum, dýrari aðföngum og dýrari þjónustu? Ég segi jú. Það á alveg hiklaust að skoða hvað það er sem getur komið landsbyggðinni til góða til að jafna þessi lífskjör, koma á móti þeirri skattlagningu sem hvílir á landsbyggðinni.
Því miður hefur stefna ríkisstjórnarinnar verið sú að öll hennar verk hafa hlaðið undir það að byggðin efldist og þjappaðist saman á suðvesturhorninu miklu frekar en að styrkja landsbyggðina. --- Ég sé að ég er búinn með tímann minn og hef þó ekki lokið máli mínu.