Þuríður Backman:
Herra forseti. Ég vil taka undir þessa till. til þál. um áfangaskýrslu frá verkefnastjórn rammaáætlunar um nýtingu vatnsafls og jarðvarma, sem hér hefur verið gerð grein fyrir.
Það er alveg ljóst varðandi þá ákvörðun ríkisstjórnarinnar að leggja í það vinnu að forgangsraða hugsanlegum virkjanakostum vatnsafls og jarðvarma á Íslandi, að verkefni þessarar nefndar er mikið og það tekur tíma að vinna rammaáætlun. Ég efa ekki að þeir fulltrúar sem vinna rammaáætlunina leggi sig fram og vilji skila góðu verki. Því miður hefur verkefnið annaðhvort verið viðameira en menn töldu í upphafi eða umfangið aukist með vinnunni, enda efa ég ekki að þetta sé verkefni sem þurfi nokkurn tíma til þess að koma frá sér ef það á að ná þeim tilgangi að ná sáttum um nýtingu vatnsafls og jarðvarma.
Ég segi að því miður sé þessi skýrsla ekki komin fram því að fyrir liggur að áætlað er að ráðast í stórfelldar virkjunarframkvæmdir. Það má nefna tvær. Önnur hefur þegar farið í gegnum mat á umhverfisáhrifum og hefur eiginlega, má segja, verið tekin út af borðinu, þ.e. Kárahnjúkavirkjun, þar sem umhverfisrask þeirrar virkjunar er óásættanlegt. En við eigum eftir að fá niðurstöðu hæstv. umhvrh., úrskurð varðandi þá virkjun. Ég ætla ekki að fara í neinar umræður um það, en að mínu mati er sú vinna komin út fyrir það sem lög um mat á umhverfisáhrifum segja til um. Önnur virkjun er í undirbúningi, þ.e. Norðlingaölduvirkjun. Um hana eru líka þegar miklar deilur. Heimamenn hafa mótmælt nær einróma skerðingu Þjórsárvera sem er óumflýjanleg afleiðing þeirrar virkjunar.
Þegar við erum að tala um nýtanlegt vatnsafl, er ekki nægilegt að líta á allt rennandi vatn í landinu. Við getum þegar tekið út stór vatnsföll, stórar ár eins og Jökulsá á Fjöllum og Hvítá. Ég held að þjóðin muni örugglega um nokkuð langa framtíð sameinast um að skerða hvorki Dettifoss né hrófla við Gullfossi. Ef við höldum svona áfram og teljum til fossa og flúðir sem okkur þykir mikið yndi og fegurð af og geta laðað bæði Íslendinga og erlenda ferðamenn að til að skoða, þá minnkar nú vatnsaflið sem við höfum til nýtanlegrar orku.
Ég tel að það hafi verið til fyrirmyndar hjá hæstv. ríkisstjórn að setja upp rammaáætlunina Maður -- nýting -- náttúra, og fara þar að dæmi Norðmanna sem eru þegar búnir að ganga að þeirra eigin mati of langt hvað varðar virkjunarkosti. Við eigum þess vegna að læra af reynslu þeirra.
Það er miklu erfiðara að takast á um einstakar framkvæmdir þegar þrýst er á virkjanakosti vegna umsókna ákveðinna fyrirtækja eins og nú, erlendrar stóriðju sem sækist eftir að komast til Íslands í vatnsaflið sem hér er. Ég tel alveg fráleitt, þrátt fyrir lög um raforkuver, að verða að fara í einu og öllu eftir eftirspurninni, að það sé nóg að hingað komi sendinefndir frá erlendri stóriðju, geri fyrirspurnir og óski eftir að setja hér upp stóriðju, að þar með sé eftirspurnin komin og þar með verði Landsvirkjun að sjá til þess að hugsanlega geti þetta fyrirtæki fengið raforku í hugsanlega þá virkjun sem það er að sækja um.
Í fyrsta lagi er virkjunarleyfið nú gefið héðan. Ég tel því að það hljóti að vera á valdi ríkisstjórnarinnar að fresta ákvörðunum um undirbúning og byggingu raforkuvera vegna beiðni erlendra fyrirtækja. Ekkert segir að þetta þurfi að afgreiða á stundinni. Okkur ber að uppfylla eftirspurn um raforku, þ.e. væntanlegri nýtingu, en þar sem verkáætlun, ef svo má segja, stendur þannig af sér með rammaáætlunina, tel ég algjörlega óásættanlegt að ekki sé hægt að fresta ákvörðunum þar til rammaáætlun liggur fyrir. Þá er ég ekki að tala um að allt eigi að slá út af borðinu og við séum á móti öllu. Það er bara miklu betra að ná sáttum um rammaáætlunina, ná sáttum um hugsanlega virkjunarkosti, en um einstaka framkvæmd eins og Kárahnjúkavirkjun og Norðlingaölduvirkjun.
Herra forseti. Ef undanþáguákvæði Kyoto-bókunarinnar sem við Íslendingar erum að sækja um verður samþykkt, þ.e. íslenska ákvæðið þar sem við verðum undanþegin mengunarkvótanum að meiri hluta en við höfum þegar fengið, þá mun áhugi erlendrar stóriðju á að koma upp verksmiðjum hér á landi aukast að mun. Nýlega fréttist af rússneskri sendinefnd. Hún var stödd norður í Eyjafirði að gá að landrými fyrir stóriðju. Fleiri munu koma í kjölfarið. Eigum við að uppfylla þarfir þeirra stóriðjufyrirtækja sem koma núna á næstunni alveg skilyrðislaust? Ég dreg það stórlega í efa og ég fagna þessari þáltill.