Pétur H. Blöndal:
Herra forseti. Við ræðum frv. til laga um breytingu á lögum um stjórn fiskveiða. Hér er verið að gera enn eina breytingu á þeim lögum. Ég ætla að sleppa því að ræða almennt um fiskveiðistjórnina, vísindalegar forsendur hennar, aflamark, sóknarmark o.s.frv. en vil geta þess að ég er farinn að setja mikil spurningarmerki við störf Hafrannsóknastofnunar sem eftir 17 ára rannsóknir og starf og skerðingar hefur ekki miðað þjóðinni neitt áfram í því að stækka fiskstofna okkar.
Hins vegar er mér þannig farið að þegar gleraugun sem ég horfi á lífríkið með, þ.e. Hafró, eru léleg og ég hætti að treysta þeim, þá hægi ég ganginn en eyk hann ekki. Ég fer ekki að hlaupa, því ég sé ekki neitt. Og það finnst mér að menn eigi að gera. Þeir eiga ekki að koma með hugmyndir um að fara út í óheftar veiðar eins og sumir hafa verið með þegar við vitum ekki neitt.
Við búum við afskaplega flókið lagaumhverfi fyrir sjávarútveg. Það er svo flókið að það liggur við að útgerðarmenn, sjómenn og skipstjórnarmenn þurfi frekar að læra lögfræði heldur en gera út og vita hvaða veiðarfæri eigi að nota. Þannig er staðan.
Herra forseti. Í 1. gr. er tekið á því að eingöngu eigi að vera til þrjár tegundir veiðileyfa og það er til bóta. Það er hið almenna aflamark, veiðileyfi með krókaaflamarki og svo eru handfæraveiðar með dagatakmörkunum. Reyndar eru þarna undirtegundir því að frystitogarar njóta sérstöðu innan aflamarksins og eflaust eru til fleiri frávik en þetta er til bóta. Reyndar hef ég margoft sagt að ekki fer saman aflamark og sóknarmark samtímis vegna hættu á því að menn misnoti kerfin og landi á milli skipa úti á miðum.
Herra forseti. Í 3. gr. er byggðakvóti enn einu sinni og nú á að veita sérstakan kvóta, 2,3 millj. kg á sjávarbyggðir sem eru að verulegu leyti háðar krókaaflamarksbátum. Þarna vakna ýmsar spurningar. Hvað er sjávarbyggð? Er Ísafjarðarbær ein sjávarbyggð eða er Flateyri sérstök sjávarbyggð? Hvað gerist ef maður sem á trillu kaupir aflóga bóndabæ við sjóinn og gerir trilluna þaðan út? Er sú sjávarbyggð ekki verulega háð þessum veiðum? Menn geta örugglega farið að finna fínar smugur í þessu kerfi.
Svo kemur upp sá vandi ef veita á þennan byggðakvóta til sveitarfélaga eða hvernig sem menn fara að því, það er reyndar ekkert um það talað, og þá er spurningin: Ef menn landa aflanum á staðnum, er hann þá ekki keyrður burt? Ef menn landa aflanum, geta þeir ekki skipt á einhverjum öðrum afla sem þá er keyrður í burtu? Hefur það eitthvað upp á sig yfirleitt að skikka menn til að veiða á einum stað þegar allt landið er orðið einn fiskmarkaður? Ég hef miklar efasemdir um þennan byggðakvóta. Ég tel að við ættum fyrir löngu að vera búin að læra það að byggðakvóti er ekki góð regla.
Herra forseti. Í 4. gr. er nýmæli um brottkast og ég er mjög ánægður með það þó að skrefin séu ekki stór. Þar er gert ráð fyrir að 5% afla í hverri veiðiferð megi teljast eign Hafró og menn fá 10 kr. fyrir kg. Ég hef tvisvar sinnum flutt þáltill. og einu sinni lagafrv. einmitt í þessa veru þar sem ég lagði til að það mætti koma með hvaða afla sem er að landi en menn fengju greitt fyrir það hlutfallslega 7--15%, sem ég held að sé miklu skynsamlegra en að borga mönnum fast verð fyrir kílóið því að þá er ekki lengur hvati fyrir áhöfnina til að fara vel með þennan fisk og selja hann háu verði. Ég legg því til að hv. nefnd sem fær þetta mál til umfjöllunar skoði það hvort ekki sé skynsamlegra að hafa prósentur í staðinn fyrir fast verð fyrir kíló.
Herra forseti. Í 7. gr. eru tveir nýir pottar og maður þarf að lesa hana mjög vel til að skilja hvað þar er að gerast eins og alla þessa lagabálka sem fjalla um útgerð á Íslandi. Þar á að veita í fyrsta lagi 3.600 tonn sem á að skerða aflamark annarra skipa í landinu, þ.e. þarna er tekið frá venjulegum aflamarksskipum og sett yfir til krókaaflamarksbáta og þar er um að ræða ýsu, steinbít og ufsa. Þetta eru 3.600 tonn og það á að miða við veiðireynslu frá 1. júní 2000 til 31. maí 2001. Þarna er sem sagt enn verið að nema land. Þarna er enn verið að veita kvóta, þarna er enn verið að búa til sægreifa og hélt ég nú að menn væru komnir með nóg af því.
Svo á að veita til viðbótar 200 tonn af ýsu og 600 tonn af steinbít og það skerðir engan. Það er sem sagt tekið frá guði almáttugum eins og oft og tíðum og virðist vera hægt að finna þennan fisk í sjónum og spurning hvort ekki sé hægt að finna hann nokkrum sinnum þannig að allir geti fengið sitt. En þetta er náttúrlega spurningin um hvort menn treysti því að það sé ótakmarkaður fiskur í sjónum og hvort ýsan sem veidd er þarna geti verið veidd af öðrum. Ég hef miklar efasemdir um þessa nýju úthlutun, þetta nýja landnám.
Herra forseti. Þetta mikla flækjustig útgerðar á Íslandi er með ólíkindum. Ég held að engri atvinnugrein í heiminum sé eins mikið stýrt, ekki með reglum eða stjórnvaldsaðgerðum heldur með lögum sem er stýrt beint frá hinu háa Alþingi. Öll þessi stýring, öll þessi kerfi kosta sitt. Menn eru að breyta skipum, menn eru að aðlaga sig kerfinu, menn eru að vinna upp á nýtt, menn eru að henda fiski o.s.frv. Einn spurði mig hvað gerðist ef einhver kaupir fisk á 150 kr., veiðiheimildina á 150 kall kílóið, hvað þarf hann að selja hann á? Hann þarf að selja hann á 270 kall. Hvernig fer hann að því? Hann fer þannig að því að allur fiskurinn er ekki undir 5 kg. Og hvernig skyldi hann fara að því að veiða bara 5 kg þorsk úti á miðunum? Spyr sá sem ekki veit. En það merkilega gerist. Menn veiða bara 5 kg þorsk. Það er eins og litli fiskurinn sé horfinn. Auðvitað er honum hent.
Herra forseti. Þessi mikla, þunga og flókna lagasetning kostar þjóðfélagið geysimikið en það dugar ekki til. Arðsemin er svo mikil af veiðunum, arðsemin er svo mikil af þessari auðlind okkar að útgerðin skilar samt hagnaði þrátt fyrir allt sem gert er til að reyna að ná hagnaðinum niður.