Ögmundur Jónasson:
Herra forseti. Það var mjög til góðs á sínum tíma þegar stofnað var til embættis umboðsmanns Alþingis. Með tilkomu þessa embættis var borgurunum skapað tækifæri til að leita réttar síns gagnvart stjórnsýslunni og á hitt ber einnig að líta að það er mjög mikilvægt fyrir stjórnsýsluna að búa við kröftugt og málefnalegt aðhald frá embættinu. Þó ég sé hlynntur embætti umboðsmanns Alþingis og telji það hafa verið mjög til góðs er ekki þar með sagt að ég hafi alltaf og ævinlega verið sammála öllum úrskurðum umboðsmanns, en yfirleitt eru þeir mjög vandaðir og til mikillar fyrirmyndar.
Ég er ekki í nokkrum vafa um að embætti umboðsmanns Alþingis hefur orðið til að bæta stjórnsýsluna í landinu. En það þarf að bæta stjórnsýsluna enn betur. Til að auðvelda umboðsmanni Alþingis störfin er mjög mikilvægt að stjórnsýslan bregðist við óskum embættisins á jákvæðan hátt.
Í skýrslu umboðsmanns, sem nú liggur fyrir Alþingi, segir að stefnt verði að því á komandi mánuðum og missirum að stytta afgreiðslutíma á þeim erindum sem embættinu berast. Sú skýring er m.a. gefin á þeim drætti sem orðið hefur á afgreiðslu mála á liðnum árum að stjórnsýslan veiti ekki greið svör. Í niðurlagi inngangs segir, með leyfi forseta:
,,Hafa verður í huga að afgreiðslutími mála hjá umboðsmanni Alþingis markast að verulegu leyti af því hvernig stjórnvöld sem í hlut eiga hverju sinni bregðast við fyrirspurnum mínum og beiðnum um skýringar í tilefni af tilteknum málum, sbr. 7. og 9. gr. laga nr. 85/1997. Mun ég því í samræmi við ofangreint markmið um styttingu afgreiðslutíma leggja á það aukna áherslu í störfum mínum að hlutaðeigandi stjórnvöld svari fyrirspurnarbréfum mínum og beiðnum um afhendingu gagna eins fljótt og kostur er.``
Herra forseti. Ég held að það sé mjög mikilvægt að stjórnsýslan almennt bregðist við þessum eðlilegu tilmælum umboðsmanns Alþingis. Til marks um hve vel hefur tekist með embætti umboðsmanns Alþingis má nefna að fljótlega risu kröfur um að stofnuð yrðu samsvarandi embætti til að reka erindi tiltekinna hópa í landinu, t.d. umboðsmaður fatlaðra, umboðsmaður aldraðra var nefndur og á laggirnar var sett embætti sem heitir umboðsmaður barna. Ég tel reyndar að það hafi verið mjög misráðið að nota það heiti um það tiltekna embætti sem sinnir gerólíkum verkefnum þeim sem umboðsmaður Alþingis sinnir. Þótt ég sé hlynntur því að ná þeim markmiðum sem menn vilja setja með því að setja fót embætti á borð við umboðsmann fatlaðra og aldraðra o.s.frv. þá held ég að við eigum ekki að nota þetta heiti á slík embætti, verði þau á annað borð sett á fót.
Það er mjög mikið atriði að tryggja góða stjórnsýslu í landinu og tryggja opna stjórnsýslu í landinu. Það er grundvallaratriði að réttur Alþingis verði tryggður í þeim efnum. Þess vegna var embætti umboðsmanns Alþingis sett á fót.
Nú er það að gerast, við urðum vitni að því síðast í dag, að Alþingi er neitað um upplýsingar sem óskað hefur verið eftir. Svo langt er gengið að forsrn. neitar fjárln. Alþingis, neitar fjárveitingavaldinu um umbeðnar upplýsingar um hvernig skattpeningum landsmanna er ráðstafað. Um er að ræða 300 millj. kr. sem verja á í tengslum við einkavæðingarstefnu ríkisstjórnarinnar.
Nú er það svo að til þess að framfylgja þeirri stefnu eru ekki valdir óvinir ríkisstjórnarinnar. Öllu heldur eru til þess valdir vinir ríkisstjórnarinnar, meira að segja einkavinir ríkisstjórnarinnar. Stundum hefur verið talað um einkavinavæðingu í því sambandi. Ég spyr: Út á hvaða braut erum við komin þegar Alþingi Íslendinga, fjárveitingavaldið, fær ekki umbeðnar upplýsingar um hvernig þessir einkavinir ráðstafa peningum landsmanna? Út á hvaða braut erum við komin? Við fáum ekki að vita hvernig þessum fjármunum er varið. Alþingi Íslendinga er neitað um þessar upplýsingar.
Mér finnst ástæða til að á þessu sé vakin athygli hér við umræðu um skýrslu umboðsmanns Alþingis.