Frsm. meiri hluta efh.- og viðskn. (Vilhjálmur Egilsson):
Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir nál. um frv. til laga um ráðstafanir í ríkisfjármálum frá meiri hluta efh.- og viðskn.
Þetta mál hefur með einum eða öðrum hætti verið til umræðu við afgreiðslu fjárlaga. Því má segja að helstu þættir þess séu margræddir og ítarlega í þingsölum.
Nefndin tók málið fyrir á fundum á mánudaginn. Máli þessu voru einnig gerð skil í öðrum nefndum þingsins eftir því sem við átti og efh.- og viðskn. vísaði málinu til umsagnar allshn., menntmn., heilbr.- og trn., og til sjútvn. svo tekin séu dæmi. Um málið hefur því verið fjallað í mörgum nefndum auk efh.- og viðskn., einnig til samgn.
Það er skemmst frá því að segja að efh.- og viðskn. leggur til að frv. þetta verði samþykkt óbreytt að öðru leyti en því að lagt er til að fyrirsögnin breytist aðeins. Fyrst og fremst er þar lagt til að setja inn ártalið, árið 2002, þar sem frv. á við um árið 2002 en ekki önnur ár.
Umsagnir frá fagnefndunum liggja frammi sem fylgiskjöl með nefndarálitinu. Þar klofna nefndirnar víða eins og gera mátti ráð fyrir. Meiri hluti fagnefndanna mælir almennt með samþykkt málanna en minni hlutinn hefur efasemdir eins og gengur.
Varðandi umsögn allshn. og umfjöllun um þann þátt málsins sem sneri að sóknargjöldum og kirkjugarðsgjöldum þá var fjallað um þau mál í efh.- og viðskn. auk allshn. Umræður spunnust um samning sem gerður hefur verið milli íslenska ríkisins og þjóðkirkjunnar og það álitamál kom upp hvort íslenska ríkið væri að brjóta einhvern samning við íslensku þjóðkirkjuna með því að fara með sóknargjöld og kirkjugarðsgjöld eins og segir í frv. Samningurinn liggur frammi í fylgiskjölum. Það liggur algerlega fyrir samkvæmt þeim samningi að það er ekki brotið gegn honum og engin lagaleg staða er til málshöfðunar á hendur ríkinu vegna þessara breytinga. Hér er ekki á ferðinni innheimta á gjaldi sem er eins konar félagsgjald til kirkjunnar heldur hefur Alþingi og fjárveitingavaldið fulla heimild til að haga þessum málum eins og ákveðið er í frv. um ráðstafanir í ríkisfjármálum.
Í sjálfu sér er ekki mikið um umsögn meiri hluta heilbr.- og trn. að segja. Sá þáttur er ekki nema að litlu leyti inni í frv. um ráðstafanir í ríkisfjármálum og varðandi afgreiðslu fjárlaganna er einungis gert ráð fyrir um 10 millj. kr. tekjuaukningu fyrir ríkið.
Varðandi menntamálin er fyrst og fremst miðað við að innritunargjöld hækki. Hækkun þeirra á samkvæmt frv. að skila um 100 millj. kr. í ríkissjóð. Nokkur umræða hefur skapast um vísitöluáhrifin af þeirri hækkun og ég hef gert við það miklar athugasemdir að vísitöluáhrif af 100 millj. kr. tilflutningi frá heimilunum til ríkissjóðs eigi að hafa vísitöluáhrif upp á 0,14%. Í slíkum reikningum má almennt gera ráð fyrir að því hærri sem tilflutningur er á fjármunum, þ.e. peningaleg íþynging á heimilunum, þeim mun hærri eiga áhrifin að mælast í vísitölu. Efh.- og viðskn. fékk í hendur plagg þar sem 400 millj. kr. íþynging vegna hækkunar áfengisgjaldi átti að hækka vísitölu um 0,11%. Síðan átti vel á sjötta hundrað millj. kr. íþynging vegna breytinga á gjaldtöku í heilbrigðisþjónustu, þar á meðal hækkun á lyfjum, að hækka vísitölu um 0,09%. Til að kóróna allt átti 100 millj. kr. hækkun á innritunargjöldum að hækka vísitöluna um 0,26%. Það var síðan lækkað niður í 0,14 en rétta talan er einhvers staðar í kringum 0,02%. Heildarhækkunin samkvæmt þessum þremur liðum á því að vera eitthvað í kringum 0,22% í vísitölu.
Það má hafa langt mál um þau fræði sem hér liggja að baki, en að koma hér og halda því fram að 100 millj. kr. íþynging á heimilunum í landinu hækki vísitöluna um 0,14%, meðan 500--600 millj. kr. íþynging hækki vísitölu um 0,09% og 400 millj. kr. íþynging hækki vísitölu um 0,11%, kemur náttúrlega ekki heim og saman. Réttast væri að þær stofnanir sem þarna eiga í hlut leiðrétti slíka hluti þannig að ekki komi til frekari umræðna um það.
Málið snýst um það að ef allt í einu er hægt að finna út að breyting á innritunargjöldum upp á 100 millj. kr. hækki vísitöluna um 0,14% meðan hækkun á áfengisgjaldi eða breyting á heilbrigðisgjöldum um 500--600 millj. kr. hækki vísitöluna ekki um nema 0,09% þá mundi að sjálfsögðu vera ákveðin leið, ef menn vildu fikta við vísitölu í landinu, að lækka innritunargjöldin um 100 millj. og þar með vísitöluna um 0,14% og hækka þá aðeins ríflegar í heilbrigðiskerfinu. Það hefur samkvæmt þessum útreikningum miklu minni vísitöluáhrif. Það sjá allir að þvílíkir útreiningar eru eitthvað skrýtnir og ekki hægt að byggja ríkisfjármál og álit manna á vísitöluhækkunum á slíku.
Hvernig halda menn að því yrði tekið í þingsölum ef beita ætti slíkum fiffum í vísitöluútreikningum og lækka innritunargjöld, hækka heilbrigðisþjónustuna sem mundi þýða mörg hundruð millj. kr. íþyngingu á heimilin í landinu en þrátt fyrir það væri sýnt fram á að vísitalan lækkaði? Menn verða aðeins að hugsa um stærðir og samhengi hlutanna áður en þeir halda hér langar ræður um þessi atriði.
Síðan er umsögn frá samgn. vegna frv. og þeirra atriða sem henni tengjast, um vopnaleitargjald. Einnig er hér umsögn frá sjútvn. vegna hækkunar á veiðieftirlitsgjaldi. Varðandi vopnaleitargjaldið var það metið svo að það mundi hækka vísitölu um 0,02%. Það mun vera nokkuð nærri lagi þannig að heildaráhrifin eru sem sé 0,2% vegna áfengisgjaldsins og þessara hækkana í heilbrigðiskerfinu, 0,02% vegna menntamálapakkans og síðan vopnaleitargjaldið sem á að vera svipað þannig að heildaráhrifin eiga að vera í kringum 0,25%, þ.e. af þeim atriðum sem ég hef rakið.
Virðulegi forseti. Með þessum skýringum leggur meiri hluti efh.- og viðskn. til að þetta frv. verði samþykkt óbreytt að því undanskildu að hnýtt verði við að þetta gildi um ráðstafanir í ríkisfjármálum fyrir árið 2002.