[prenta uppsett í dálka] 78. fundur, 128. lþ.
Flm. (Ísólfur Gylfi Pálmason):
Herra forseti. Ég mæli fyrir þáltill. um nýtingu innlends trjáviðar en flm. auk mín eru Jónas Hallgrímsson og Magnús Stefánsson. Þáltill. er svohljóðandi:
,,Alþingi ályktar að skora á landbúnaðarráðherra að kanna möguleika á að nýta innlendan trjávið, sem fellur til við grisjun, til framleiðslu listmuna, byggingarefnis, límtrés eða til eldiviðarframleiðslu. Jafnframt verði gerð fagleg úttekt á því hvernig fullnýta megi þau verðmæti er til falla í skógum landsins.``
Ég vil meina að hér sé um vannýtta auðlind að ræða sem ber að gefa gaum.
Með aukinni skógrækt víða um land fellur mikið til af trjáviði við grisjun skóga. Miklu máli skiptir að nýta þann trjávið sem best. Eðlilegt er talið að 30--50 ár líði frá gróðursetningu skógarplantna þar til grisjunarviðurinn verður nýtanlegur. Á næstu árum mun magn hans aukast mikið víða um land. Benda má á eftirtaldar leiðir til að hámarka verðmætasköpun úr grisjunarviði:
Á vegum Skógræktar ríkisins hefur verið komið upp sérstökum viðarlager (viðarmiðlun). Þar geta handverks- og listamenn orðið sér úti um íslenskan við til handverks- og listmunagerðar eða sem byggingarefni. Einnig má nýta viðinn sem efni til handmenntakennslu í skólum landsins. Notkun íslensks viðar hefur uppeldislegt gildi fyrir nemendur og í henni er fólgin kynning á því hvernig nýta má afurðir skógarins.
Til gamans má geta að fundarhamarinn sem er hjá forseta, þessi fallegi fundarhamar, er einmitt búinn til úr hegg úr Alþingisgarðinum en það var Úlfar Sveinbjörnsson tæknimaður hjá okkur hér í þinginu sem renndi þennan fallega hamar. Og undirstaða bjöllunnar er búin til einmitt úr birki úr Hallormsstaðaskógi. (Gripið fram í.) Ég sé að hv. þm. sem kemur af Austurlandi hefur kannski ekki gefið því gaum að hér er um birki að ræða úr Hallormsstaðaskógi.
Límtré er víða talið mjög heppilegt byggingarefni mannvirkja. Benda má á að ending timburs er í mörgum tilfellum margfalt betri en ending steinsteypu. Fram til þessa hefur mestallt hráefni til vinnslunnar verið innflutt.
Fyrir nokkrum árum gekkst límtrésverksmiðjan á Flúðum fyrir tilraunaverkefni þar sem 36 ára íslensk lerkitré af síberískum uppruna voru notuð til framleiðslu límtrésbrúar. Sú tilraun þótti takast mjög vel. Eðlilegt er að allar göngubrýr í íslenskum skógum og þjóðgörðum verði gerðar úr slíku efni. Þetta er í raun táknrænt dæmi um hvað hægt er að gera úr íslenskum viði.
Lerki er ákjósanlegt efni til framleiðslu gluggaviðar, skjólgirðinga, sólpalla o.fl. Afgangsvið og úrgangsvið má einnig nota til framleiðslu á eldiviði til upphitunar heimila og stofnana, svo og sem eldivið í ál- eða járnblendiframleiðslu. Kurl hentar afar vel í göngustíga en það verður þannig til að trjábolir eru settir í sérstaka maskínu sem tætir bolina niður og kurlið er mjög gott í göngustíga t.d. í görðum, skógum og þess háttar.
Alþekkt er að skógur sem ekki er grisjaður liggur undir skemmdum. Víða á landinu má finna þéttan skóg sem brýn þörf er á að grisja. Einnig fellur mikið til af trjáviði í þéttbýli þegar verið er að grisja tré á húsalóðum.
Þess má geta að t.d. á Landeyjasand hefur verið farið með mjög mikið af trjám úr þéttbýli í Rangárvallasýslu, t.d. á sandana við Hallgeirsey en þar hefur Jón Guðjónsson bóndi notað tré til þess að sá síðan melgresi í. Þannig festist í raun melgresfræið í þessum trjáviði og nær að skjóta rótum. Þetta á einnig við um Krossfjöru, Bakkafjöru og reyndar víðar. Hér er um mjög merkilegar tilraunir að ræða sem vert að gefa gaum.
Flutningsmenn leggja til að Alþingi beini þeirri áskorun til landbúnaðarráðherra að hann kanni möguleika á að allur viður sem fellur til við grisjun í skógum landsins og skrúðgörðum verði nýttur þannig að sem mest verðmæti skapist.
Nefna má nokkur dæmi um fyrirtæki á Íslandi sem vinna að tilraunum með vinnslu á íslenskum trjáviði. Límtré hf. á Flúðum hefur kannað notkunarmöguleika lerkis og Byko hf. hefur í hyggju að reyna lerki í gólfefni, sólbekki o.fl. Trésmiðja Fljótsdalshéraðs mun gera tilraunir með smíði glugga úr lerki og hjá nokkrum aðilum er hafin önnur vinnsla, svo sem smíði húsgagna og ýmissa handverksmuna.
Landshlutabundin skógræktarverkefni hafa nú verið sett á laggirnar í öllum landshlutum. Löng hefð er fyrir skógrækt á Héraði, sem og á Suðurlandi, við Eyjafjörð, í Borgarfirði og víðar um land. Þessi verkefni leiða til þess að mjög brýnt er og nauðsynlegt að skoða nýtingu innlends trjáviðar til hlítar og nýta sem best öll þau verðmæti sem skógurinn gefur.
Það er t.d. afar fróðlegt og skemmtilegt að koma í kirkjuna á Djúpavogi en innviðir þeirrar kirkju eru einmitt úr íslenskum viði. Á sama hátt eru innréttingar á skrifstofum Skógræktar ríkisins á Egilsstöðum úr innlendum viði.
Til gamans má einnig geta þess að mér barst í hendur ekki alls fyrir löngu fréttabréf frá trérennismiðum á Íslandi en þeir hafa kappkostað að nýta við sem til fellur hér á landi til listmunagerðar og það má glöggt sjá, ágætir þingmenn, að nýta má þennan við með ýmsum hætti.
Það vill líka þannig til að mér barst í hendur Bændablaðið sem okkur þingmönnum var sent í vikunni. Á forsíðu Bændablaðsins eru myndir af ágætum mönnum sem hafa látið sig þessi mál mjög varða. Það eru þeir Guðmundur Magnússon, handverksmaður á Flúðum, og Ólafur Oddsson sem er starfsmaður Skógræktar ríkisins en þeir hafa gefið út bók sem heitir Lesið í skóginn og tálgað í tré. Það hittist svona skemmtilega á akkúrat þegar ég er að mæla fyrir tillögunni er verið að vekja athygli á svona málum í Bændablaðinu.
Við flutningsmenn tillögunnar hvetjum til þess að hæstv. landbrh. gefi þessum málum gaum. Hér er um vannýtta auðlind að ræða sem skiptir miklu máli fyrir land og þjóð. Við eigum að vera stolt af þeirri framleiðslu sem við höfum og ég hvet bæði ráðherra og reyndar þingmenn alla til að gefa þess máli gaum.
