Ögmundur Jónasson:
Herra forseti. Ég tek undir málflutning hv. þm. Jóns Bjarnasonar sem er eini fulltrúi í samgn. sem hefur uppi gagnrýni á frv. Hv. þm. Jón Bjarnason er ekki einn á báti. Hann talar sama rómi og Póstmannafélag Íslands. Hann talar sama rómi og samtök starfsfólks í almannaþjónustu. Hann er með uppi sömu varnaðarorð og koma frá fulltrúum dreifbýlisblaða um allt Ísland. Hann er með uppi sömu varnaðarorð og heyrast frá samtökum launafólks, frá Öryrkjabandalaginu og öðrum þeim sem nú þurfa að súpa seyðið af markaðsvæðingu póstþjónustunnar með þeim afleiðingum að þau samtök sem þurfa að dreifa málgögnum sínum til þúsunda félagsmanna rísa vart lengur undir þeim kostnaði. Kostnaðaraukinn hjá fjölmennum samtökum við að koma einu eintaki til allra sinna félagsmanna hleypur á mörg hundruð þúsundum króna. Þarf Öryrkjabandalagið þegar gjaldskráin sem samþykkt var 1. júlí sl. er að fullu komin til framkvæmda að borga um 1 millj. kr. meira til að koma málgagni sínu á framfæri.
Og hver verða viðbrögðin? Viðbrögðin verða að sjálfsögðu þau að dregið verður úr útgáfunni. Fulltrúar einkum landsbyggðarblaða hafa þungar áhyggjur af því að sú útgáfa kunni að leggjast af.
Þess vegna fóru samtök starfsfólks í almannaþjónustu með BSRB í broddi fylkingar þess á leit við samgrh. síðsumars að sest yrði yfir málið af hálfu samtaka launafólks og annarra hagsmunaaðila og reynt að finna lausn á þessu. Allir gera sér grein fyrir að ekki er við Íslandspóst að sakast í þessu efni heldur er það vegna þeirra kerfisbreytinga sem tengjast markaðsvæðingu póstþjónustunnar og ábyrgð ríkisstjórnarinnar þar sem sökin liggur.
Hæstv. samgrh. hefur verið inntur eftir þessu hér á Alþingi. Ég gerði það síðast fyrir viku eða svo, rúmri viku, og þá kom á daginn að frá nefnd sem hæstv. ráðherra hafði skipað, og hafði unnið ötullega, sagði hann, voru engar tillögur komnar.
Allir eru reiðubúnir að setjast yfir málin en menn skortir einfaldlega hugmyndir vegna þess að staðan er mjög þröng, m.a. vegna lagabreytinga sem hér er verið að boða, vegna þess lagaramma sem póstinum er gert að starfa samkvæmt, að markaðsvæðast.
Hvers vegna skyldu menn vera að þessu? Hvernig skyldi standa á því að fulltrúar allra flokka annarra en Vinstri hreyfingarinnar -- græns framboðs í samgn. styðja frv.? Skyldi það vera vegna þess að málið byggist að hluta til á tilskipun frá Evrópusambandinu? Þá gerist það nefnilega sem við höfum allt of mörg dæmi um að hv. íslenskir alþingismenn hætta að hugsa. Þeir líta á þetta sem einhvers konar nauðhyggju, nokkuð sem ekki verði vikist undan.
Við ræddum í kvöld þáltill. sem fjalla um viðauka við EES-samninginn og fela það í sér að Alþingi leggur blessun sína yfir ákveðnar kerfisbreytingar sem síðan verða keyrðar í gegn með lögum. Á sínum tíma afgreiddum við á vorin þáltill. af þessu tagi sem höfðu að geyma tilvísun til margra tuga mála. Eitt þessara mála eitt vorið var raforkutilskipun Evrópusambandsins. Einu þingmennirnir sem eitthvað höfðu um málið að segja voru þingmenn Vinstri hreyfingarinnar -- græns framboðs. Hvað gerist síðar? Jú, það er ekki fyrr en nú að hv. þm. Björn Bjarnason vekur máls á því í fjölmiðlum að hugsanlega kunni það að vera ráð að reyna að leita undanþágu frá þeirri tilskipun. En hvers vegna þessi þögn þegar málið kom fyrir Alþingi á sínum tíma?
Mér fannst það sláandi hér í kvöld þegar við ræddum þáltill. sem byggðust á tilskipunum frá EES að salurinn var tómur og nánast enginn áhugi á málunum. Ég geri mér grein fyrir að málið fær síðan efnislega og málefnalega umfjöllun í utanrmn. þingsins en mér finnst það koma öllu þinginu við að fylgjast með því sem er að gerast á þessum bæjum.
Hvers vegna vík ég að þessu? Jú, hér er ein tilskipunin enn og engin tilraun hefur verið gerð til að meta hvort það væri ráð fyrir Íslendinga að leita undanþágu frá þessari tilskipun. Það hefði vel getað gengið eftir að mínum dómi einfaldlega vegna þess að við stöndum utan þessa stóra markaðar hvað póstþjónustuna snertir að verulegu leyti.
Hvað er það sem þetta frv. boðar? Frumvarpið boðar að þyngdarmörk og verðmörk bréfa sem falla undir einkarétt ríkisins verði lækkuð í tveimur þrepum. 1. jan. 2003 lækki þyngdarmörkin úr 250 g í 100 g og síðan komi frekari breytingar í þá veru síðar. Með öðrum orðum, verið er að minnka umfang póstþjónustunnar sem heyrt hefur undir einkarétt Póstsins, Íslandspósts. Það er smám saman verið að þrengja að póstþjónustunni með þessum hætti.
Mér finnst þetta ekki vera ráðlegt og mér finnst mjög undarlegt að þingmenn skuli vera eins reiðubúnir að ljá þessu máli stuðning og raun ber vitni í ljósi þess að okkur tekst ekki að finna lausn á þeim vanda sem ég lýsti áðan og er að leiða til þess að félagsleg blaðaútgáfa er að leggjast af í landinu. Er ekki kominn tími til að staldra ögn við og spyrja hvort við séum á réttri leið og kanna hvort það kunni að vera ráð að leita undanþágu frá EES-reglum hvað Póstinn snertir? Er ekki rétt að ræða þetta, er ekki rétt að kanna það? Var þetta rætt í samgn. þingsins? Var þessi möguleiki kannaður?
Ég þekki þetta af öðrum vettvangi í EFTA-nefnd þingsins. Við hittum reglulega aðila sem véla um EES-málin í Brussel og Genf og þar bar þetta mál m.a. á góma. Það sem okkar annars ágætu fulltrúar í stjórnsýslukerfi EFTA vöktu athygli okkar á í upphafi voru tímasetningar, hvenær tilskipunin ætti að koma til framkvæmda. En um innihaldið þurfti að þrýsta verulega á að við tækjum málefnalega umræðu um það hvort þetta væri í samræmi við hagsmuni okkar.
Herra forseti. Það er á þeim forsendum sem ég lýsi andstöðu við þetta frv. Ég vísa í álitsgerð Póstmannafélags Íslands, ég vísa í álitsgerð BSRB, ég vísa í varnaðarorð sem komið hafa frá öðrum samtökum launafólks, frá Öryrkjabandalagi Íslands og frá fulltrúum blaða vítt og breitt um landið, að sú stefna sem mörkuð var með markaðsvæðingu Íslandspósts og er rekin hér áfram leiði okkur út í ógöngur.