Utanríkisráðherra (Halldór Ásgrímsson):
Herra forseti. Það er trúlega að verða staðreynd að Evrópusambandið mun stækka um 20% að fólksfjölda, landsvæðið sem það nær yfir 23% og þjóðarframleiðsla þessarar heildar um 4%. Hér er um svæði að ræða sem mun þá telja um 500 millj. íbúa. Hér er því um mikið hagsmunamál að ræða fyrir alla Evrópu og jafnframt fyrir Íslendinga. Það er mjög mikilvægt fyrir okkur að hafa óhindraðan aðgang að þessum markaði með allar okkar afurðir og á það leggjum við áherslu.
Við höfum lagt á það áherslu undanfarið að ræða við aðildarþjóðirnar um það samningsumboð sem hefur verið í vinnslu og okkur hefur tekist að hafa nokkur áhrif á það en samningaviðræður eru ekki hafnar. Því er allt of snemmt að spá fyrir um það. Við erum að sjálfsögðu að undirbúa okkur undir þessar samningaviðræður og ég hef látið í ljósi þá skoðun mína að það sé augljóst að þessir samningar verða erfiðir. Þeir munu væntanlega hefjast fljótlega á komandi ári og það er vilji Evrópusambandsins að þeim verði lokið fyrir miðjan apríl.
Ég vil láta það í ljósi sem mína skoðun að ég er ekki bjartsýnn á að það geti tekist. Ég tel að þetta mál fari tiltölulega illa af stað af hálfu Evrópusambandsins. Það hefur verið sett fram mikil kröfugerð og það má segja að framkvæmdastjórnin hefur haldið áfram að tala í þeim anda. Hitt er svo annað mál að auðvitað höfum við Íslendingar ákveðnar skyldur vegna þróunar mála í Evrópu. Það er okkur mikilvægt að vel takist til í sambandi við stækkunina. Við höfum verið stuðningsmenn þessarar stækkunar og lagt á það áherslu að það geti tekist. Við höfum verið stuðningsmenn þess í þeim anda að við erum aðilar að Evrópska efnahagssvæðinu og með þessari stækkun mun Evrópska efnahagssvæðið stækka jafnframt. Við höfum lagt á það áherslu að þetta geti gerst samhliða.
Að því er varðar framlög til sjóða er afstaða okkar skýr. Við viljum byggja á þeim samningi sem við gerðum við Evrópusambandið á sínum tíma sem byggir á því að við greiðum lítillega inn í svokallaða styrktarsjóði, ekki inn í uppbyggingarsjóðina. Það átti hins vegar að vera aðeins um nokkurra ára skeið en við féllumst á að framlengja það á sínum tíma. Evrópusambandið hefur lagt á það áherslu að nú séu breyttar aðstæður og því þurfi að taka málið upp og þar með er verið að taka upp að mínu mati ákveðnar forsendur fyrir samningnum um Evrópska efnahagssvæðið á sínum tíma. Þetta mun Evrópusambandið gera. Þetta er eitt af þeim erfiðu samningsatriðum sem við stöndum frammi fyrir.
Að því er varðar aðgang okkar að mörkuðum leggjum við að sjálfsögðu áherslu á að viðhalda því frelsi í viðskiptum sem við höfum haft við þau lönd sem þarna eiga hlut að máli. Það er ekki rétt að meta þessa hagsmuni út frá fortíðinni heldur ber að meta þá út frá framtíðinni. Tölur sem hér var farið með skipta tiltölulega litlu máli að mínu mati. Það eru þessir framtíðarmarkaðir sem munu skipta Íslendinga eins og aðra mjög miklu máli.
Að því er varðar fjárfestingar í sjávarútvegi er það mál sem var gengið frá í samningnum um Evrópska efnahagssvæðið á sínum tima. Það er hins vegar rétt að halda því til haga að við höfum breytt þeim lögum síðan sá samningur var gerður, þ.e. 1995. Við höfum líka fellt niður álag að því er varðar útflutning á ferskum fiski þannig að við höfum gert ýmsar breytingar frá því að samningurinn um Evrópska efnahagssvæðið var gerður og á það munum við að sjálfsögðu leggja áherslu en ég vonast eftir því að við náum nokkrum árangri í þessum erfiðu samningaviðræðum sem munu hefjast í byrjun næsta árs. Að sjálfsögðu munum við hafa nauðsynlegt samráð við hv. utanrmn. um það þegar þar að kemur.