Samgönguráðherra (Sturla Böðvarsson):
Herra forseti. Ég þakka fyrir þær umræður sem hér hafa farið fram um þetta frv. Eins og við var að búast blönduðust inn í umræðuna umræður um væntanlegt frv. um siglingavernd og svo aftur umræður um frv. sem er þegar orðið að lögum, þ.e. um eftirlit með skipum sem lagði grundvöllinn að þeim breytingum sem hv. þm. Jóhann Ársælsson vakti athygli á og felur það í sér að heimild er til þess að fela einkaaðilum eftirlit með skipum.
Það sem hér hefur komið fram og ég vil sérstaklega hafa orð á er í fyrsta lagi að það er hárrétt hjá hv. þm. Jóhanni Ársælssyni að fram undan er að tryggja framkvæmd siglinga og hafnaverndar, en þetta frv. sem hér er til umræðu er aðdragandi þess þar sem verið er að fela Siglingastofnun Íslands að fara með málefni sem lúta að siglingaverndinni og hafnaverndinni.
Hins vegar er alveg ljóst, eins og fram kom hjá hv. þm. Jóhanni Ársælssyni, að væntanlega verða gerðar miklar kröfur vegna ákvarðana Alþjóðasiglingamálastofnunarinnar sem fela það í sér að teknar skuli upp mjög strangar reglur um aðgang að höfnum og aðgang að skipum sem eru í millilandasiglingum. Ég mun ekki fara nákvæmlega út í það vegna þess að ég mun fá tækifæri síðar til þess að fara ofan í þau mál. En ég dreg enga dul á að þar er verið að tala um heilmikinn kostnað sem hafnirnar og útgerðirnar sem stunda millilandasiglingar verða fyrir og við þurfum að sjálfsögðu að reyna að aðlaga þær aðgerðir okkar aðstæðum.
Ég vil segja það samt að ég tel að það sé algerlega óhjákvæmilegt fyrir okkur að standa þannig að þeim aðgerðum í höfnunum og gagnvart skipunum að þar skapist ekki einhverjar áhyggjur eða ótti annarra þjóða, svo sem eins og þeirra sem við siglum til, að hér séu hlutirnir ekki í lagi vegna þess að stjórnvöld hafi sett svo slakar reglur og það geti leitt til þess að skip sem sigla héðan fái ekki að koma í höfn hjá öðrum þjóðum. Sú hætta er fyrir hendi ef við stöndum ekki með sannfærandi hætti að þessum málum, setjum ekki reglur sem eru trúverðugar, setjum ekki reglur sem eru í samræmi við þessar alþjóðlegu kröfur.
Ég lít svo á að við þurfum að vanda þetta mjög mikið. Þingið fær, og þá væntanlega samgn., gott tækifæri til þess að fara ofan í þau mál þegar þar að kemur.
En ég legg á það mikla áherslu að það hefur mikla þýðingu fyrir okkur að Siglingastofnun fái tækifæri til þess að undirbúa þetta vel. Hún er nú þegar búin að vinna mjög hart að því. Sérstakur stýrihópur hefur starfað í þessu fyrir ráðuneytið og er að leggja upp regluverkið. Og Siglingastofnun er að vinna að handbók vegna þessa alls.
Allt er þetta á fleygiferð og vonandi tekst okkur að afgreiða þetta frv. sem allra fyrst og síðan að afgreiða frv. um siglingaverndina.
Ég bara tek undir það hins vegar sem hefur komið hér fram að við þurfum að gæta okkar á því að leggja ekki of mikinn kostnað á án þess þó að við drögum úr þessu öryggi.
Hvað varðar það sem síðan blandaðist inn í þessa umræðu um gjaldtöku vegna eftirlits með skipum og þær fullyrðingar að verið sé að setja upp tvöfalt kerfi og draga úr öryggi vil ég segja eftirfarandi:
Í fyrsta lagi vísa ég því algerlega á bug að við séum að gera breytingar á framkvæmd eftirlits með skipum sem dregur úr öryggi. Það er ekki þannig. Við Íslendingar gerum miklar kröfur til þeirra sem reka útgerð og það er töluvert eftirlit í gangi. Við þurfum hins vegar auðvitað að gæta okkar á því að hafa eftirlitið ekki of flókið, og umræður á bryggjunum í dag og svona á almannafæri eru oft á þann veg að við séum með allt of flókið eftirlitskerfi. Þær breytingar sem ég hef staðið fyrir hvað varðar eftirlit með skipum lúta að því að einfalda þetta kerfi, skapa skilyrði til þess að þau fyrirtæki sem sinna margs konar eftirliti í dag geti líka tekið að sér eftirlit með skipum þannig að útgerðarfyrirtækin geti samið við skoðunarstofur um allt það eftirlit sem viðkomandi skoðunarstofur sjá um á margs konar sviði og ná þar af leiðandi hagstæðari samningum en ella, lægri kostnaði og minni fyrirhöfn, án þess að gengið sé á öryggið.
Þá kem ég að því sem hv. þm. Jóhann Ársælsson sagði hér. Ég tók alveg sérstaklega eftir því og það veldur mér nokkrum áhyggjum að þingmaðurinn skuli taka þannig til orða að Siglingastofnun hafi aldrei staðið undir nafni. Ég kannast ekki við það. Og það er ranglega ályktað hjá hv. þingmanni að með því að leyfa einkaaðilum að sinna eftirliti með skipum á vegum skoðunarstofa sé verið að draga úr kröfum. Samkvæmt reglunum er gert ráð fyrir því að skoðunarstofur sem fá leyfi hjá Siglingastofnun til þess að sinna eftirliti með skipum verði að hafa í þjónustu sinni tæknimenntaða menn sem uppfylla tiltekin skilyrði um menntun til þess að geta borið ábyrgð á eftirliti með skipum. Ef eitthvað er erum við frekar að auka þessar kröfur. Sem betur fer hefur það nú verið þannig í gegnum tíðina, eins og kom fram hjá hv. þm. Guðjóni Arnari Kristjánssyni hér, að við höfum haft á að skipa ágætu fólki hjá Siglingastofnun, vel menntuðu fólki sem hefur sinnt þessu eftirliti. En skoðunarstofunum verður gert skylt að hafa í þjónustu sinni menntaða starfsmenn til þess að fylgjast með og hafa á hendi það eftirlit sem um er að ræða. Það er auðvitað grundvallaratriði.
Það er ekki verið að koma á neinu tvöföldu kerfi eins og hér var nefnt. Hins vegar er verið að færa þetta eftirlit með skipum til einkaaðila eða skoðunarstofa. Eftir sem áður, eins og eðlilegt er, mun Siglingastofnunin hafa eftirlit með skoðunarstofunum og veita þeim leyfi til starfs. Það er óhjákvæmilegt, það er ekki hægt að hleypa þessu algerlega út á guð og gaddinn.
Ég met það svo að þó að nokkur hækkun hafi orðið á kostnaði við þetta eftirlit hjá útgerðarmönnum nú um áramótin hafi það verið óhjákvæmilegt vegna þess að það hafði ekki verið hækkað í eðlilegu samhengi við verðlagsþróun. Það er ekkert eðlilegt að ríkissjóður, skattgreiðendur, standi straum af kostnaði fyrir útvegsmenn vegna þess eftirlits sem alþjóðareglur segja fyrir um að eigi að viðhafa. Það er bara þannig. Þess vegna var nauðsynlegt að þetta eftirlitsgjald hækkaði nú um síðustu áramót, það var óhjákvæmilegt.
Virðulegi forseti. Ég ætla ekki að hafa þessi orð miklu fleiri. Ég bjóst við þessari umræðu. Hún á eftir að halda áfram, held ég, um siglingaverndina og hafnaverndina og það er af hinu góða. Við þurfum að fara mjög vandlega yfir þessi mál og tryggja að við sjáum svo um að skip okkar Íslendinga sem siglingaþjóðar eigi greiðan aðgang að höfnum annarra landa og að við förum vandlega eftir þeim reglum sem eru settar af Alþjóðasiglingamálastofnuninni án þess að við leggjum í óþarfan kostnað.