Menntamálaráðherra (Þorgerður K. Gunnarsdóttir):
Virðulegi forseti. Hér varpar hv. þm. Björgvin G. Sigurðsson til mín fyrirspurn sem hljóðar svo, með leyfi forseta:
,,Er til athugunar í ráðuneytinu að taka upp frekari skólagjöld í Háskóla Íslands eða að taka upp strangari inntökupróf eða frekari fjöldatakmarkanir í skólanum til að mæta fjárþörf hans?``
Ég hef margítrekað lýst því yfir og m.a. í samræðum okkar hv. fyrirspyrjanda hér undir liðnum Störf þingsins benti ég strax á það, og hef alla tíð gert, að ég fagna allri umræðu um nýbreytni í skólastarfi, líka nýjungum í fjárveitingum. Öll umræða er af hinu góða ef við sjáum að til verða önnur úrræði sem skerða ekki þau grundvallarsjónarmið sem íslensk menntastefna hefur alla tíð byggt á og m.a. íslensk heilbrigðisþjónusta, þ.e. að fólk hafi jöfn tækifæri til heilbrigðisþjónustu og fólk hafi jöfn tækifæri til menntunar.
Engu að síður tel ég í ljósi þessarar gríðarlega miklu útgjaldaaukningar sem hefur orðið til háskólastigsins, bæði rannsókna og kennslu, og líka ef við reynum að líta aðeins heildstæðara yfir sviðið, reynum að vera á málefnalegum nótum og sjáum til að mynda í hvaða hremmingum Englendingar hafa lent með sína háskóla og hvaða ákvarðanir á þeim bænum hin mikla fyrirmynd, m.a. hv. þm. Björgvins G. Sigurðssonar, hefur þurft að taka og þær breytingar sem hann hefur staðið fyrir, þ.e. Tony Blair. --- Hann beitti sér fyrir því að þar voru tekin upp skólagjöld. Hann var sannfærður um að sú leið sem þeir færu væri ekki ógnun við tækifæri fólks til þess að stunda nám við háskóla. Markmiðið hjá þeim var líka það að gera enska háskóla enn öflugri en þeir eru í dag, m.a. með tilliti til þess, að mér skilst, að til eru tölur um það að á meðal 100 bestu háskóla í heimi séu einungis tveir í Evrópu, þ.e. Oxford og Cambridge.
Það er enginn að segja að beint samhengi sé milli útgjalda ríkisins til m.a. háskólamála eða menntunar almennt og gæða kennslu. Af hverju segi ég það? Jú, m.a. vísa ég til þeirrar aðstöðu sem Þjóðverjar eru í í dag. Þjóðverjar lenda í því að vera í PISA-könnun sem við hér þekkjum ágætlega. Þar lenda Þjóðverjar frekar neðarlega og mun neðar en þeir gerðu sér vonir og væntingar um. Ég held að þeir hafi lent í 24. eða 26. sæti varðandi stærðfræði svo dæmi sé nefnt. Þeir urðu alveg undrandi á því því þeir hafa hæstlaunuðu kennarana innan Evrópusambandsins og þeir setja hvað mest í menntakerfið. Samt er árangurinn ekki meiri. Því er sjálfsagt og eðlilegt að maður hugsi hvaða leiða og aðferða við getum leitað til að háskólinn skili okkur enn betri nemendum og verði enn betri fyrir framtíðina.
,,Er til athugunar í ráðuneytinu að taka upp frekari skólagjöld í Háskóla Íslands eða að taka upp strangari inntökupróf eða frekari fjöldatakmarkanir í skólanum til að mæta fjárþörf hans?``
Þetta var spurning hv. fyrirspyrjanda og er nú best að reyna að koma sér í að svara henni.
Ég vil strax segja það enn og aftur að ég ítrekaði að við búum hér við lög um háskóla og háskólar hér eru mjög sjálfstæðir. Hvaða leiðir þeir fara til að meta hvernig þeir vilja standa undir því að vera með háskólakennslu og háskólanám innan þess ramma sem þeim er markaður hverju sinni er í rauninni á þeirra vettvangi og er ekkert öðruvísi farið að hér heldur en annars staðar, heldur en á Norðurlöndum.
Í ráðuneytinu er ekki formleg athugun á því hvort við ætlum að taka upp skólagjöld. Ég hef margítrekað það að ég fagna þeirri umræðu sem m.a. hv. fyrirspyrjandi hefur tekið þátt í, t.d. á síðum Morgunblaðsins. Mér finnst hann hafa verið nokkuð málefnalegur. Slíkri umræðu fagna ég ef við getum saman farið í að draga þann vagn að efla enn betur Háskóla Íslands, hvort heldur í gegnum skólagjöld eða annað. Við eigum eftir að komast að niðurstöðu um það. Umræðan er af hinu góða. En formleg athugun er ekki í gangi í ráðuneytinu. Engu að síður vil ég benda á að ég hef sett af stað ítarlega úttekt á stjórnsýslu- og fjárhagsmálum Háskólans annars vegar og hins vegar á vísindamálum. Þær úttektir koma til með að verða ákveðinn leiðarvísir í frekari umræðu og þær eru nauðsynlegar fyrir okkur, enda hafa háskólamenn bent á að þær séu grundvallargögn fyrir frekari umræðu um framtíðarþróun Háskóla Íslands.