Fjármálaráðherra (Geir H. Haarde):
Herra forseti. Ég hafði hugsað mér að segja hér nokkur orð í lokin venju samkvæmt í tilefni af því sem fram hefur komið í máli manna í þessari umræðu. Eins og venjulega er drepið á ýmis atriði í frv. sem er að því leyti til öðruvísi en fjárlagafrv. sem við ræddum fyrir helgina að hér er yfirgnæfandi um að ræða tiltekna einstaka liði sem mönnum gefst kostur á að fjalla um í stað þess að um sé að ræða hinar breiðu línur efnahagsmálanna eins og í fjárlagafrv.
Ég vil geta þess í upphafi að þó svo að um það sé að ræða að beðið sé um 8 milljarða kr. viðbótarfjárheimildir þá jafngildir það ekki því að þeim verði öllum ráðstafað á árinu. Sumpart er um það að ræða að verið er að veita heimildir fyrir flutningi frá fyrri árum en einnig er um að ræða uppgjör í einhverjum tilvikum, eins og ég gat um áðan, eins og t.d. uppgjör á Endurbótasjóði menningarbygginga, en þær greiðslur sem hér er veitt heimild fyrir munu koma til framkvæmda og útborgunar á lengra tímabili en eingöngu á þessu ári.
Varðandi einstök atriði sem hér hefur verið vikið að vildi ég kannski fyrst nefna það sem fram kom í máli hv. þm. Einars Más Sigurðarsonar varðandi tekjur af áfengis- og tóbaksgjaldi. Það er alveg rétt sem hann benti á að þær tekjur virðast ætla að verða minni en við gerðum ráð fyrir í fyrra við afgreiðslu fjárlaga. Þá var tóbaksgjaldið hækkað og áfengisgjald af sterkum drykkjum en ekki af veikum drykkjum. Gert var ráð fyrir að þessi hækkun mundi skila tilteknum tekjuauka en hann skilar sér ekki allur. Þess vegna hefur við endurskoðun þessara áætlana verið gert ráð fyrir að tekjur verði um 400 millj. kr. minni en áður var áætlað.
Hver er skýringin á þessu? Hún er sennilega fyrst og fremst sú að tóbaksgjaldshækkunin hefur leitt til minni notkunar á tóbaki. Það er út af fyrir sig mjög jákvætt. Sennilega hefur dregið úr neyslu sterkra áfengisdrykkja þó ætla megi að að einhverju leyti hafi sú neysla flust yfir í hina veikari. En gjald á borðvínum, áfengisgjald á borðvínum og bjór, hefur ekki hækkað frá árinu 1997, að mig minnir. Það hefur því lækkað verulega að raungildi eins og fram kom í þinginu í fyrra þegar um það var sérstaklega spurt og því svarað skriflega.
Varðandi samninginn sem vikið var að varðandi utanrrn. og hv. þm. Einar Már Sigurðarson gerði að umtalsefni þá er ekki verið að fara eftir samningi frá árinu 1996 heldur snýst málið um samkomulag sem gert var á þessu ári. Hluti af samkomulaginu er að miða við umrætt álag allt frá því að nýju lögin um réttindi og skyldur voru samþykkt 1996. Hins vegar hefur kjaranefnd í síðasta úrskurði sínum fellt niður þetta umrædda álag. Ég held að það mál sé þar með úr sögunni en það þurfti að afgreiða í eitt skipti fyrir öll á þessu ári og eðlilegast sé að gera það í þessu fjáraukalagafrv.
Ég vil nefna það hér sem fram kom í máli hv. þm. Jóns Gunnarssonar að handbært fé frá rekstri ríkisins færi í mínus á þessu ári. Það er rétt. En handbært fé í rekstri ríkisins er ekki alveg það sama og í rekstri fyrirtækja eða í rekstri sveitarfélaga eins og við vitum. Í reikningum ríkisins eru allar fjárfestingar þegar í stað færðar til gjalda og þess vegna er ekki um neinar afskriftir af þeim að ræða. Það er ekki um það að ræða að slíkum kostnaði sé dreift yfir nokkur ár heldur er þetta allt gjaldfært sem rekstur á því ári sem fjárfesting á sér stað.
Það vill þannig til að á þessu ári er fjárfestingin óvenju mikil. Hún er um 21 milljarður kr. sem er mun meira en almennt hefur verið undanfarin ár, sem hefur verið í kringum 15 milljarða kr. á ári. Það stafar ekki síst af því að á fyrri hluta ársins var ákveðið að fara í sérstakt framkvæmdaátak, eins og ég gat um áðan, sem afgreitt var með hinum fyrri fjáraukalögum fyrr á þessu ári.
Hv. þm. Steingrímur J. Sigfússon nefndi nokkur atriði sem ég ætla að reyna að svara. Í fyrsta lagi fær Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri 100 millj. kr. aukafjárveitingu vegna rekstrarvanda. Auðvitað má velta fyrir sér hve mikið af því er vegna fyrri ára og hvað vegna uppsafnaðs halla á þessu ári. Ég held að það skipti ekki öllu máli. Aðalatriðið er að þessi fjárveiting mun hafa mjög mikið að segja fyrir rekstur spítalans á árinu. Það er komið verulega til móts við þær óskir sem bárust frá spítalanum í gegnum heilbr.- og trn. til okkar í fjmrn. Ég segi ekki að orðið sé við öllu sem spítalinn bað um en það er býsna vel komið til móts við hann enda á hann allt gott skilið eins og heilbrigðisstofnanir okkar almennt.
Ég get raunar alveg staðfest að það er mjög vel haldið á málum í sambandi við rekstur Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri. Hins vegar eru þar ókláraðir hlutir eins og við þekkjum. Þar er nýbygging sem ekki er búið að innrétta nema að litlu leyti. Margir telja að farið hafi verið fullgeyst í sakirnar þegar það hús var reist. Þar stendur núna ónýtt fjárfesting sem við erum að borga af ef svo mætti segja. En auðvitað munum við smám saman koma því húsnæði í notkun. Ég veit að heilbrigðisráðherrann er með áform um það, a.m.k. hvað varðar hluta af húsinu. Mig minnir að það sé kallað hæð ,,núll``, ætli það sé ekki jarðhæðin eða eitthvað þess háttar.
Varðandi sláturhúsin þá get ég ítrekað fyrir hv. þm. Steingrím J. Sigfússon og viðurkenni það fúslega að ég er enginn sérstakur sérfræðingur í þeim málefnum, nema að mér finnast góðar afurðirnar sem þaðan koma. Það er rétt. Þarna er byggt á vinnu starfshóps sem þingmenn hafa gert að umtalsefni en hugmyndin er að sjálfsögðu að gera þessa atvinnugrein samkeppnishæfa og hagkvæmari með því að koma til móts við þá sem vilja hætta með opinberri fyrirgreiðslu. Þeir sem eftir eru fá þannig betra svigrúm til að reka starfsemi sína með viðunandi hætti. Ég felli engan dóm um hvaða hús eiga þar hlut að máli, hver eigi að víkja og hver vera áfram. Það verður auðvitað fagráðherrann að gera. Ríkisstjórnin gerir þá tillögu að 170 milljónum verði varið í þetta sérstaka verkefni í eitt skipti. Þar með tekst vonandi að koma þessu á viðunandi grundvöll þannig að ekki þurfi að koma til frekari fjárveitinga.
Varðandi Lýðheilsustofnunina þá er verið að vinna að því að koma henni á laggirnar, koma þeirri starfsemi af stað. Þar urðu nokkrar sviptingar á þessu ári eins og kunnugt er. Tvisvar þurfti að auglýsa eftir forstöðumanni en ég held að grunnhugmyndin þar á bak við sé óbreytt, þ.e. að sameina á einn stað ýmis verkefni, starfsemi sem áður var í mörgum hlutum en greidd af hinu opinbera. Þetta á allt að setja undir einn hatt með það fyrir augum að reyna að fá meira fyrir peningana og veita betri þjónustu, gera meira fyrir það fé sem er til ráðstöfunar. Mér er ekki kunnugt um að sérstaklega verkefnamerkt fjármagn hafi verið tekið og sett í almennan rekstur. Ég býst ekki við því að það hafi verið ætlunin, að draga úr tilteknum verkefnum sem verið er að vinna hjá hinum ýmsu ráðum sem áður störfuðu sjálfstætt en vinna núna undir hatti Lýðheilsustofnunar.
Ýmsir þingmenn hafa nefnt ríkislögreglustjóraembættið, þar á meðal hv. þm. Steingrímur J. Sigfússon. Skýringar á þeim fjárveitingum sem óskað er eftir vegna þess embættis eru í frv. Ég ætla nú ekki að endurtaka þær. Það eru engir sérstaklega merktir fjármunir vegna tiltekinna mála hér eins og um var spurt. Ég sé ekki ástæðu til þess að hafa fleiri orð um það.
Við höfum ákveðinn farveg fyrir aukafjárveitingabeiðnir: frá stofnun til fagráðuneytis, til fjármálaráðuneytis, til Alþingis. Þeir sem hyggjast sækja um aukafjárveitingar koma málum sínum inn í þann farveg. Ef það er ekki gert þá fá menn enga afgreiðslu eða skoðun á þeim hugmyndum sem þeir kunna að hafa.
Varðandi framhaldsskólana, sem hv. þm. Steingrímur J. Sigfússon nefndi, þá er tekið myndarlega á vanda þeirra stofnana. Í þessu frv. eru fjárveitingar sem munu skipta miklu máli í þeirri viðleitni að koma rekstri þessara stofnana á réttan kjöl. Hér eru ýmis framlög sem miða að því en það verður samt að hafa í huga að framhaldsskólar eru mjög misjafnlega á vegi staddir.
Ég hygg að það megi segja að um helmingur framhaldsskóla sé með rekstur sinn nokkurn veginn í jafnvægi. Rekstur annarra er því miður með halla en ég hygg að sú fjárveiting sem hér er lögð til varðandi það málefni, varðandi hinn uppsafnaða rekstrarhalla, muni fara býsna langt með að greiða úr þeim vanda þegar við bætast 70 millj. kr. viðbótarfjárveitingar vegna kostnaðar af veikindaorlofi framhaldsskólakennara o.s.frv.
Þegar allt er saman tekið í þessu efni þá hygg ég að það sé býsna vel gert við þessar stofnanir í þessu frv. enda fá þær samkvæmt frv. aukafjárveitingar sem nema samtals 553 millj. kr.
Hv. þm. Guðjón A. Kristjánsson nefndi vandann í heilbrigðisþjónustunni og hann er auðvitað ærinn eins og við höfum oft rætt í þingsalnum. Það er ekki vegna þess að menn vilji ekki standa sig vel. Þvert á móti er það ekki síst vegna þess að það eru svo miklar framfarir í læknavísindum að það er kostnaðarsamt að halda í við þær allar, fyrir utan lýðfræðilegar staðreyndir sem við verðum að horfast í augu við, hve þjóðin eldist hratt o.s.frv. Ég ætla ekki að fara nánar út í þá sálma.
Ég vil að lokum segja út af fyrirspurn þingmannsins vegna óbyggðanefndar að þessi kostnaður er orðinn býsna mikill. Ég gerði mér ekki grein fyrir því að hann yrði þetta mikill í upphafi. En ég held að úr því sem komið er sé ekki um annað að ræða en að greiða þá reikninga og reyna að klára þau mál með viðunandi hætti.