Dómsmálaráðherra (Björn Bjarnason):
Herra forseti. Ég þakka ágætar umræður um málið þótt ekkert komi í sjálfu sér á óvart í þeim því að öll eru þessi mál þaulrædd og hafa verið rædd oft á Alþingi, bæði það sem hv. þm. Guðmundur Hallvarðsson nefndi og einnig hinir tveir síðari ræðumenn. Ég tók vissulega þátt í umræðum um þetta sem menntmrh. á sínum tíma þegar mest var talað um spilakassana svonefndu og tekjuöflun Háskóla Íslands vegna þeirra. Ég minnist þess að hér voru lagðar fram og opinberlega lagðar fram greinargerðir frá siðfræðingum og öðrum um það mál. Ég leyfi mér að vísa hv. þingmönnum til þeirra greinargerða. Ég ætla ekki að endursegja þær hér. Þar voru sérfróðari menn en ég sem fjölluðu um málið og komust að sinni niðurstöðu eins og við vitum. En að sjálfsögðu er það mat þeirra. Þingmenn kunna að hafa aðrar skoðanir en þessir ágætu sérfræðingar. Þetta er álitaefni sem við þurfum að líta til og velta fyrir okkur þegar við fjöllum um þessi mál og sjálfsagt og eðlilegt er að gera það.
Ég vil hins vegar vekja athygli á því að á þessu sviði eins og öðrum hefur alþjóðavæðingin breytt ýmsu og hnattvæðingin leitt til þess m.a. að ríki og þjóðir hafa sett sér þau markmið að ná undirtökunum á alþjóðamarkaði varðandi happdrættismál, spilamál, lottó og aðra slíka starfsemi. Spilafíknin getur fengið útrás á mörgum sviðum. Ég tel að ekki sé nú rétt af okkur Íslendingum að verða svo heilagir í þessum málum að við hættum að reka slíka starfsemi og afla fjár með þessum hætti til þess m.a. að standa við bakið á Háskóla Íslands. Ég er þeirrar skoðunar að við eigum að líta til þess hvaða stöðu við höfum að þessu leyti varðandi samkeppni á alþjóðavettvangi. Við getum ekki sagt sem svo að leggjum við niður þessa starfsemi hér þá muni hún hverfa í landi okkar. Ég held að enginn þingmaður ætli t.d. að banna mönnum að nota internetið í þessu skyni ef þeir kjósa að gera það. Hins vegar finnst mér að við eigum að hafa þá kosti í okkar landi sem gefa færi á því að menn geti tekið þátt í þessu eins og öðru. Við stöndum þar að því leyti jafnfætis öðrum þjóðum þegar litið er á samkeppni á milli ríkja. Það er ekki hægt að líta á þá alþjóðlegu samkeppni í hólfum heldur verður að líta á hana í heild og m.a. að þessu leyti. Siðferðileg umræða á vissulega rétt á sér og er nauðsynleg. En við verðum líka að líta á þann veruleika sem við búum við og þær staðreyndir sem við blasa í umhverfi okkar.
Varðandi aðrar leiðir fyrir Háskóla Íslands til að afla sér þessara tekna þá er það að sjálfsögðu ávallt álitamál og hve langt á að ganga til þess að heimila Háskóla Íslands að afla sér sértekna. Ég man það sem menntmrh. að þegar ég kom hér með tillögur um að hækka innritunargjald í Háskóla Íslands þá risu þeir þingmenn upp sem hér gagnrýna þetta og töldu að það væri of langt gengið við innheimtu á innritunargjöldum í Háskóla Íslands og ekki mætti gefa honum heimild til þess að afla sér sértekna með þeim hætti. Ég veit því ekki hvaða tillögur ég get flutt hér á þinginu og þessir þingmenn munu samþykkja ef um það er að ræða á annað borð að gefa Háskóla Íslands heimild til að afla sér sértekna. Ég vildi gjarnan spyrja þá þingmenn frekar um það hvaða leiðir þeir sjá til þess að heimila Háskóla Íslands að afla sér sértekna, ef þeir eru bæði á móti þessari leið og einnig á móti því að háskólinn hafi leyfi til þess að afla sér sértekna með innritunargjöldum. Ég ætla ekki að tala um skólagjöldin til þess að setja hér ekki allt í uppnám á þessari morgunstund því að ef um þau er rætt þá veit ég að hv. þm. munu verða enn þá æstari jafnvel en þegar þessi mál ber á góma.
Ég vil vekja máls á því að tekjur Háskóla Íslands af þessum rekstri voru 508 millj. árið 2001 og 495 millj. árið 2002. Það munar um minna fyrir allar stofnanir, hvort sem það er Háskóli Íslands eða aðrar stofnanir. Við erum því að tala um ríka hagsmuni háskólans og að líta verði til þeirra hluta líka þegar við fjöllum um þetta.
Ég skil vel þau sjónarmið sem komu fram í máli hv. þm. Guðmundar Hallvarðssonar og fagna því að hann muni leggja sín gögn fyrir allshn. þingsins. Ég tel að ganga þurfi til þess verks að setja almenna löggjöf um happdrættisstarfsemi í landinu. Dómsmrh. skipaði árið 1998 nefnd til að fjalla um mótun framtíðarstefnu í happdrættismálum. Hún skilaði áliti í febrúar árið 1999 og nefndi þrjár leiðir, þ.e. að öll happdrætti yrðu ríkisrekin, að öll happdrætti yrðu einkarekin og að öll happdrætti yrðu annaðhvort ríkis- eða einkarekin. Þetta er ekki flókin staða í raun og veru þannig að það eru ekki margir kostir í þessu. Við þingmenn þurfum því að gera þetta upp við okkur og er ágætt að allshn. fjallaði um þessa þrjá kosti þannig að menn sæju þar og við fengjum kannski vísbendingar um það frá þingmönnum hvaða leiðir af þessum þremur þeir kysu helst að fara.
Ég vil minna á að Happdrætti Háskóla Íslands greiðir einkaleyfisgjald fyrir þessa starfsemi sína og 20% af tekjum happdrættisins renna í ríkissjóð sem einkaleyfisgjald. Það voru 110 millj. kr. á síðasta ári. Ef við afnemum einkaleyfi Happdrættis Háskóla Íslands og heimilum öllum happdrættum að reka peningahappdrætti þá tel ég að sjálfsögðu að þetta einkaleyfisgjald mundi hverfa frá háskólanum eða happdrætti hans. Hins vegar er spurning hvort ríkissjóður væri tilbúinn til þess að afsala sér þessum tekjum. Þá yrði væntanlega til þess litið að öll happdrætti legðu í það púkk þannig að ekki yrði gengið á hagsmuni ríkissjóðs með tilliti til þeirra tekna sem hann hefur af þessu einkaleyfisgjaldi.
Herra forseti. Ég tel mig hafa svarað þeim sjónarmiðum sem komu fram í ræðum þingmanna.