Flm. (Kolbrún Halldórsdóttir):
Frú forseti. Mig langar við lok þessarar umræðu að fá að þakka þá umræðu sem átt hefur sér stað hér. Ég fagna því hversu margir þingmenn hafa látið í ljósi skoðanir sínar og hversu virkur sá stuðningur er og sá meðbyr sem ég hef fundið fyrir hér í þessum sölum.
Ég vil aðeins fara yfir örfá atriði sem hér hafa verið nefnd. Það er satt að umræðan um þessi mál er afskaplega breytt. Umræða sú sem átti sér stað í dag hefði ekki getað farið hér fram fyrir fjórum árum þegar þetta mál var fyrst kynnt og dreift hér á pappír í sölum þingsins. Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þessum fjórum árum. Meðal annars hafa þingmenn fengið tækifæri til að sjá þá bíómynd sem nokkrir hv. þm. viku að í ræðum sínum, þ.e. Lilya 4-ever. Ég get tekið undir orð þeirra þingmanna sem hér hafa lýst tilfinningum sínum í garð þeirrar myndar og fagna því að Norðurlandaráð skuli nú hafa samþykkt að hún skuli gerð að fræðsluefni í framhaldsskólum á Norðurlöndunum. Það er afar mikilvægt að umræðan verði áfram á málefnalegum nótum og mynd af því tagi sem Lilya 4-ever er hjálpar upp á það að menn geti haldið hástemmdum yfirlýsingum til hliðar en einbeitt sér að þeim málefnalegu rökum sem styðja við það sem hér er um rætt.
Er vændi starfsgrein eða ekki? Eðli starfsgreina er að menn geti farið út meðal fólks og unnið sér fyrir salti í grautinn, fyrir launum sem geta staðið síðan undir framfærslu fjölskyldu viðkomandi einstaklinga. Starf er í eðli sínu þess eðlis að við stundum það af reisn. Enginn stundar vændi með mannlegri reisn. Allir sem hafa lent í klóm harmleiks vændisins geta vitnað um að þar stendur maður ekki með mikilli mannlegri reisn. Þess vegna tel ég mjög mikilvægt að við þingmenn í þessum sal sameinumst um að forða fólki frá því að grípa til þeirra örþrifaráða sem vændið er. Þess vegna tek ég mjög undir orð þeirra þingmanna sem hér hafa talað um mikilvægi þess að gera fleira en frv. eitt og sér leggur til. Allir sem standa að baki frv. eru sér meðvitaðir um það að þetta vinnur engin sérstök kraftaverk. Þetta er fyrsta skrefið á langri leið í átt til þess að útrýma vændi úr samfélagi okkar.
Af hverju viljum við útrýma vændi? Jú, vegna þess að það er til þess fallið að niðurlægja fólk. Það gerir fólki ekki kleift að lifa með reisn. Reynsla þeirra sem hafa lent í vændi segir okkur það. Ég hef sjálf fengið að hlusta á fyrrverandi vændiskonur segja frá reynslu sinni og fáar ræður hef ég heyrt jafnáhrifamiklar og ræður kvenna sem hafa þurft af eigin rammleik að koma sér út úr hringiðu vændisins og þeim ömurlegu aðstæðum sem vændiskonum eru búnar.
Varðandi það sem hér hefur verið sagt um rökin fyrir því að kúnnanum eigi að refsa fyrir að kaupa vændið en ekki einstaklingnum sem stundar vændið þá vil ég segja að reynsla fólks af því að hafa vændi ekki refsivert samkvæmt lögum er sú sama og þjóða sem hafa lögleitt vændi, má segja. Alls staðar þar sem vændi hefur verið lögleitt hefur hinn ólöglegi markaður stækkað. Hann virðist blómstra sem aldrei fyrr í skjóli hins löglega.
Nýverið fór fram umræða, og fer fram enn, um ástandið í Grikklandi. Það hefur verið gert að umtalsefni að yfirvöld í Aþenu hafa ákveðið að fjölga vændishúsum í borginni vegna þess að fyrir dyrum eru Ólympíuleikar. Í Aþenu einni saman eru nú um 200 svokölluð lögleg vændishús og hugmyndin er að fjölga þeim um 30 til þess að anna aukinni eftirspurn á Ólympíuleikum. Norrænir ráðherrar og norræn kvennasamtök hafa mótmælt þessu harðlega og við Íslendingar getum verið stoltir af því að þau mótmæli áttu upptök sín hér á Íslandi á ráðstefnu Stígamóta sem haldin var í júní í sumar.
Í Grikklandi er gífurlega stór markaður fyrir ólöglegt vændi. Þúsundir vændiskvenna dvelja ólöglega í landinu og sá litli hópur sem starfar í löglegum vændishúsum er bara eins og dropi í hafið. Því hefur verið mótmælt harðlega og hástöfum að Grikkir geti náð einhverjum tökum á vændisiðnaðinum og kynlífsiðnaðinum með því að rýmka til í Aþenu með fjölgun vændishúsa meðan Ólympíuleikarnir standa yfir því það eina sem þetta muni leiða af sér sé aukin eymd og aukin hætta fyrir vændiskonur sem fluttar eru ólöglega inn í landið.
Við skulum því hafa það í huga þegar við ræðum um þessi mál, af því að þetta er nú ekki einfalt, að hér er allt undir og það er hættulegt að ætla sér að gera einhvern greinarmun á vændi, mansali og klámiðnaðinum sjálfum. Við skulum hafa það í huga að klám, sem er myndefni á spólum, í blöðum eða á geisladiskum eða hvar svo sem það er, er ekkert annað en kvikmyndað eða ljósmyndað vændi. Við getum því ekki aðgreint þessa þætti á þann hátt sem sumir kannski mundu vilja óska því að þetta er allt saman einn og sami hluturinn. Mansalið er stundað til þess að koma konum og börnum í vændi og ekki er hægt að gera greinarmun á vændiskonum sem hafa komið inn í kynlífsiðnaðinn í gegnum mansal og hinum sem hafa komið inn í vændisiðnaðinn eftir öðrum leiðum.
Ég held að mjög mikilvægt sé að við höfum það ævinlega í huga að það er gildismatið okkar fyrst og fremst sem skiptir máli þegar við setjum þjóðinni lög. Í þessu tilfelli er um að ræða mál þar sem gildismat kemur sannarlega við sögu. Ég held að gildismat þeirra sem hér hafa talað í umræðunni sé svipað að þessu leyti. Við teljum að í samfélagi okkar, ríku, norrænu samfélagi, eigi ekki að þurfa að vera til sú eymd sem tilheyrir kynlífsiðnaði eða vændismarkaði. Við teljum að við getum staðið þannig við bakið á því fólki sem á erfitt um framfærslu að það geti treyst á samfélagið, á félagslegt öryggisnet samfélagsins, en þurfi ekki að grípa til þeirra óyndisúrræða sem vændiskonur eru reknar út í.
Ég get ekki látið hjá líða að segja örfá orð í viðbót um málflutning hv. þm. Ástu Möller sem vitnaði í frétt í Fréttablaðinu í dag um það að þingmenn þeirra flokka sem standa að baki frv. hafi verið að koma höggi á sjálfstæðiskonur, og hún vitnaði til Fréttablaðsins án þess að nefna nokkuð hvaða frétt þar var um að ræða. Nú hef ég lesið þá frétt, virðulegi forseti, og það kemur í ljós að um er að ræða lesendabréf til Fréttablaðsins sem ber yfirskriftina: Ósjálfstæðar sjálfstæðiskonur. Bréfið er skrifað af Úrsúlu Jünemann kennara, og ég sé ekki að hv. þm. Ásta Möller hafi haft ástæðu til að halda því fram að þær þingkonur sem eru á frv. hafi á meðvitaðan hátt verið að reyna að koma höggi á sjálfstæðiskonurnar sem ekki eru á frv. Þetta bréf í Fréttablaðinu gefur ekki tilefni til þeirra ummæla að mínu mati sem hv. þm. lét falla. Ég vil því ítreka að það var sannarlega ekki ætlun nokkurs sem að þessu máli stóð að koma höggi á einn eða annan í því. Til þess er málið okkur allt of dýrmætt.
Umræðan sem hér hefur farið fram er líka dýrmæt og við eigum eftir að varðveita hana inn í vinnuna sem vonandi á eftir að fara fram í hv. allshn. því að að lokinni þessari umræðu geri ég ráð fyrir að málinu verði vísað til hv. allshn. og 2. umr. Mikilvægt er að hafa það í huga eins og hv. þm. Ögmundur Jónasson gat um í ræðu sinni að við þurfum að fylgjast með því hvernig málum af þessu tagi reiðir af í þinginu og þetta er mál sem nýtur það mikils stuðnings og hefur fengið það mikla umfjöllun hér að ég tel einsýnt að þingið eigi þann rétt að fá að greiða um það atkvæði.
Að svo mæltu, virðulegi forseti, vil ég eingöngu þakka þann stuðning sem hér hefur komið fram og ekki hvað síst stuðninginn sem hefur komið í ljós í samfélaginu frá 14 kvennasamtökum sem hafa sent þingmönnum áskorun um að leiða þetta mál til lykta hér í eitt skipti fyrir öll. Þau kvennasamtök eru Bríet -- félag ungra feminista, Femínistafélag Íslands, Kvenfélagasamband Íslands, Kvennakirkjan, Kvennaráðgjöfin, Kvenréttindafélag Íslands, Neyðarmóttaka vegna nauðgunar, Samtök um kvennaathvarf, Stígamót, Tímaritið Vera, UNIFEM á Íslandi, Félag kvenna í læknastétt á Íslandi, Landssamband framsóknarkvenna og V-dagssamtökin. Ég læt það verða mín lokorð, virðulegi forseti, að segja að það er auðvitað afar dýrmætt þegar þingmenn sem flytja mál af því tagi sem hér er flutt fá stuðning af því tagi sem hér hefur verið látinn í té.