gerð jarðganga milli Álftafjarðar og Skutulsfjarðar.
Frú forseti. Ég mæli hér fyrir þingsályktunartillögu um gerð jarðganga milli Álftafjarðar og Skutulsfjarðar. Að málinu standa, auk þeirrar sem hér stendur, hv. þingmenn Logi Einarsson, Oddný G. Harðardóttir, Þórunn Sveinbjarnardóttir, Jóhann Páll Jóhannsson, Kristrún Frostadóttir, Bjarni Jónsson, Ásthildur Lóa Þórsdóttir, Eyjólfur Ármannsson, Guðmundur Ingi Kristinsson, Inga Sæland, Jakob Frímann Magnússon og Tómas A. Tómasson.
Þingsályktunartillagan er einföld:
„Alþingi ályktar að fela innviðaráðherra að skapa svigrúm fyrir gerð Súðavíkurganga á milli Álftafjarðar og Skutulsfjarðar í Ísafjarðardjúpi í núgildandi samgönguáætlun 2020–2034. Ráðherra skili Alþingi skýrslu um framvinduna fyrir árslok 2023.“
Frú forseti. Þingsályktunartillaga sama efnis var lögð fram á 152. löggjafarþingi. Þá var þingsályktunartillaga um snjóflóðavarnir á Kirkjubóls- og Súðavíkurhlíð og jarðgöng milli Álftafjarðar og Skutulsfjarðar lögð fram af þáverandi þingmanni Samfylkingarinnar, Ólínu Þorvarðardóttur, á 141. löggjafarþingi og endurflutt á 145. löggjafarþingi. Þingsályktunartillaga um gerð jarðganga milli Álftafjarðar og Skutulsfjarðar var síðan lögð fram af Örnu Láru Jónsdóttur, varaþingmanni Samfylkingarinnar, á 150. löggjafarþingi og endurflutt af Guðjóni S. Brjánssyni, þáverandi þingmanni Samfylkingarinnar, lítið breytt á 151. löggjafarþingi. Með öðrum orðum þá hafa þingmenn Samfylkingarinnar barist fyrir þessu máli býsna oft og þurfa líklega að komast í ríkisstjórn til að þetta nái fram að ganga, þ.e. að gerð verði nauðsynleg og löngu tímabær göng milli Álftafjarðar og Skutulsfjarðar, en við leggjum það til hér sem sagt með þingsályktunartillögu að hafinn verði undirbúningur að þeim og gert ráð fyrir þeim í samgönguáætlun.
Með tillögu þessari er lagt til að innviðaráðherra skapi svigrúm til þess að Súðavíkurgöng verði skilgreind sem verkleg framkvæmd á samgönguáætlun sem er í gildi núna og að þegar verði hafnar ítarlegar rannsóknir og undirbúningur að gerð jarðganganna. Í fimm ára samgönguáætlun, samanber þingsályktun nr. 40/150 og 27/151, er ekki að finna neina heildstæða áætlun um jarðgangagerð á Íslandi og því ekki gert ráð fyrir Súðavíkurgöngum. Önnur brýn jarðgangaverkefni bíða úrvinnslu bæði á norðanverðum og sunnanverðum Vestfjörðum.
Alþingi samþykkti í október 2016 þingsályktun um fjögurra ára samgönguáætlun fyrir árin 2015–2018 þess efnis að veita skyldi fjármagn til að hefja undirbúning og rannsóknir á Súðavíkurgöngum en ekkert hefur gerst enn sem komið er.
Það er öllum ljóst að gerð Súðavíkurganga er afar brýn út frá byggðasjónarmiðum en ekki síður út frá öryggissjónarmiðum allra íbúa á norðanverðum Vestfjörðum. Á Súðavíkurhlíð eru skilgreindir 22 snjóflóðafarvegir og eru fjölmörg dæmi, ekki síst núna í vetur, um snjóflóð og grjóthrun í hlíðinni. Vegagerðin og Snjóflóðasetur Veðurstofunnar fylgjast vel með öllum hættumerkjum og hafa gefið út viðvaranir og lokað hlíðinni ef svo ber undir. Árið 2018 féllu sem dæmi ríflega 60 flóð niður á veg samkvæmt talningu Vegagerðarinnar en bent skal á að fjölmargar viðvaranir og lokanir eru gefnar út á hverjum vetri til að hindra slys á fólki. Íbúar á svæðinu eru stöðugt uggandi um öryggi sitt og hafa bundist samtökunum „Dauðans alvara, Súðavíkurhlíð–Kirkjubólshlíð“ þar sem skipst er á skoðunum og leiðbeiningar og varúðartilkynningar sendar til meðlima.
Frú forseti. Yfir vetrarmánuðina er vegurinn um Kirkjubólshlíð og Súðavíkurhlíð inn djúp helsta samgönguæð íbúa á norðanverðum Vestfjörðum. Nokkrar úttektir hafa verið gerðar á síðustu árum um mögulegar úrbætur á leiðinni um Súðavíkurhlíð. Hér er einkum vísað í greinargerð vinnuhóps um öryggismál Djúpvegar milli Súðavíkur og Bolungarvíkur frá nóvember 2002 auk greinargerðar um mat á hættu vegna snjóflóða og grjóthruns á vegum milli Súðavíkur og Bolungarvíkur, frá 2006. Í niðurlagi síðarnefndu greinargerðarinnar kemur eftirfarandi fram, með leyfi forseta:
„Niðurstaða þessarar skýrslu er því sú að fyrir þá sem ferðast daglega um Óshlíð“ — sem blessunarlega er aflagður vegur og nú hafa verið þar lögð göng — „eða Súðavíkurhlíð“ — sem enn er óvarin — „er snjóflóða- og grjóthrunshættan nálægt því að tvöfalda árlegar dánarlíkur í umferðinni (miðað við meðal dánarlíkur Íslendinga í umferðinni). Það verður að teljast óviðunandi miðað við forsendurnar sem lýst er í kafla 1.5 um ásættanlega áhættu vegna ofanflóða og grjóthruns á vegi.“
Það er því óhætt að fullyrða að vegurinn um Súðavíkurhlíð er enn í dag, öllum þessum árum síðar, einn af hættulegustu þjóðvegum landsins, ef ekki sá hættulegasti.
Frú forseti. Norðanverðir Vestfirðir eru eitt atvinnu- og búsetusvæði. Samkvæmt vinnusóknarkönnun sem Byggðastofnun lét gera árið 2017 sækja tæp 30% vinnandi fólks í Súðavík vinnu til Ísafjarðar og þetta hlutfall fer stöðugt vaxandi. Þónokkur fyrirtæki eru með starfsemi í Súðavík og á öðrum þéttbýliskjörnum á norðanverðum Vestfjörðum. Íbúar Súðavíkur sækja flesta sína grunnþjónustu, til að mynda heilbrigðisþjónustu, til Ísafjarðar, enda ekki um heilbrigðisstofnun að ræða í Súðavík. Það má geta þess að sveitarstjórnir Súðavíkurhrepps og Ísafjarðarbæjar hafa sent stjórnvöldum ítrekað álitsgerðir og ákall þar sem niðurstaðan er sú að þessi framkvæmd eigi að vera forgangsverkefni á svæðinu hvað varðar samgöngubætur.
Já, frú forseti, líkt og farið hefur verið yfir hér að framan munu Súðavíkurgöng, jarðgöng á milli Álftafjarðar og Skutulsfjarðar, fela í sér brýna samgöngubót fyrir alla íbúa á norðanverðum Vestfjörðum, bæði auðvitað íbúa Súðavíkur og aðra íbúa sem þurfa að aka þarna í gegn á leið sinni til annarra staða landsins, t.d. á leið sinni suður til höfuðborgarsvæðisins. Það á ekki síst við yfir vetrartímann þegar vegurinn um Kirkjubólshlíð og Súðavíkurhlíð inn djúp er ein helsta samgönguleið vegfarenda.
Frú forseti. Ég hef lokið kynningu á þessari tillögu til þingsályktunar og legg til að málið verði sent hv. umhverfis- og samgöngunefnd að þessari umræðu lokinni.
