06.04.1979
Efri deild: 79. fundur, 100. löggjafarþing.
Sjá dálk 3986 í B-deild Alþingistíðinda. (3118)
125. mál, Framleiðsluráð landbúnaðarins
Frsm. meiri hl. (Helgi F. Seljan):
Herra forseti. Það eru fáeinar aths. út af því sem hér hefur fram komið. Orðhagur maður eins og hv. þm. Þorv. Garðar er vitanlega ekki í vandræðum með að setja saman á skemmtilegan hátt og heldur neikvæðan fyrir okkur, sem erum í meiri hl. landbn., ýmis þau orð sem ég notaði hér áðan, þ. á m. þau sem ég notaði um vettlingatökin og komu frá flokkshróður hans í landbn. í morgun, en ég útskýrði kannske ekki nægilega vel hér úr ræðustólnum. Með vettlingatökunum átti þessi hv. þm. nefnilega við það, að sér sýndust þessar heimildir vera of rúmar og of óljósar og Alþ. tæki ekki nógu skýrt á þeim. Það voru þau vettlingatök sem hann var að kvarta undan. Og ég tók undir það, að ég hefði gjarnan viljað hafa þessar heimildir þrengri, en samkomulag hefði hins vegar orðið um að þrengja þær ekki meira en núverandi mynd frv. sýnir.
Um frv. í þeirri mynd sem það er nú má vitanlega hafa ýmis orð. Út af þeim vonbrigðum, sem við höfum ýmsir orðið fyrir varðandi meðferð þessa máls í heild og kannske ekki síður meðferð þessara mála á undangengnum árum, má sannarlega kalla þetta frv. hrófatildur og hrákasmíði. En sannleikurinn er sá, að ein aðalástæðan fyrir því, að hægt er e. t. v. að nota þessi orð, er sú, að í landbn. hefur verið reynt að ná eins mikilli samstöðu og mögulegt hefur verið. Ein aðalástæðan er þá kannske sú, ef menn vilja nota orð eins og hrófatildur og hrákasmíði í sambandi við þetta, að í landbn. hefur verið reynt að samræma sjónarmið stjórnarliðsins og sjálfstæðismanna og teygja sig eins mikið í átt til sjálfstæðismanna og mögulegt er til þess að ná um þetta samkomulagi. Það má vel orða þetta svona, ef menn vilja, því að það hefur sannarlega verið reynt rækilega.
Ég tók eftir því, að hv. þm. Þorv. Garðar talaði mikið um „okkur sjálfstæðismenn“ í ræðu sinni, sem mér fannst ekkert óeðlilegt. En þá held ég að hann hljóti að vera að tala um sjálfstæðismenn í þessari hv. d., því að brtt., sem hann er hér með, fara ekki í öllu saman, síður en svo, við brtt. flokksbræðra hans í Nd., alveg sérstaklega varðandi b-liðinn. Án þess að ég ætli að gera aths. við það, þá er ég hræddur um að hann tali í takmörkuðu umboði fyrir sjálfstæðismenn í þessu tilfelli.
Hins vegar tók ég það glöggt fram, að þessi sérstaða hv. þm. kom okkur ekkert á óvart, varðandi þetta t. d. Hann hefur í sambandi við b-liðinn t. d. gert þessar aths. alla tíð. Nú hefur hann formað það beint í tillöguformi, og ég segi það alveg eins og er, — ég er þar sammála hv. þm. Braga Níelssyni, — að mér sýnist það fyrirkomulag, sem hann leggur þarna til, ekki geðfellt fyrir okkur sem höfum verið t. d. alveg sérstaklega að ræða vandamál hinna smærri aðila í þessu efni. Auðvitað verða menn, þegar þarf að taka tillit til margra sjónarmiða, að teygja sig eftir hinum mismunandi sjónarmiðum eins og mögulegt er. Þá auðvitað leiðir það af sjálfu sér að um sumt verða ákvæði ekki eins skýr og þar sem t. d. einn aðili aðeins má ráða. Það má þess vegna e. t. v. deila á okkur í stjórnarliðinu fyrir að hafa viljað teygja okkur eins mikið og við höfum gert í áttina til þeirra till. sem komu fram frá þeim hv. þm. Pálma Jónssyni og Eggert Haukdal í Nd. En ég sé ekkert eftir því og þó að á okkur verði deilt fyrir það, þá hef ég enga eftirþanka í sambandi við það atriði.
Varðandi ákvæði til bráðabirgða, sem er nú komið þarna inn, þá er það alveg hárrétt að við fylgjum því í trausti þess að þetta verði ekki frambúðarlausn, heldur verði um endurgreiðslu að ræða. Ég hygg að hæstv. landbrh. hafi gefið fulla tryggingu fyrir því, þannig að það fyrirkomulag, sem var upphaflega í frv., verði ekki hið fasta fyrirkomulag, heldur sé þetta vitanlega aðeins til bráðabirgða, þó ég væri með vissan ugg í því sambandi. Ég leyni honum hvergi.
Ég fagna auðvitað stuðningi þeirra sjálfstæðismanna við hverja góða tilraun til þess að ná fram fjármagni til þess að létta bændum þær byrðar sem annars kynnu á þá að verða lagðar ef samfélagið kæmi þar ekki á móti. Og ég efa ekki að þegar vandamál, sem að vísu var ekki eins risavaxið, kom upp í fyrra í sambandi við innvigtunargjaldið og öll þau mál, þá hafi hv. þm. Þorvaldur Garðar barist hart fyrir því í sínum þingflokki, vegna þess að hann er mikill stuðningsmaður bænda. Hann hefur barist hart fyrir því að einhver leiðrétting fengist á þessu. En þannig fór, að Sjálfstfl. fór svo frá völdum að hann hafði enga leiðréttingu gefið bændum á þessu vandamáli þeirra og það varð hlutskipti þessarar ríkisstj. að leiðrétta það og láta samfélagið koma þar á móti. Ég er ekki með neinar ásakanir í garð hv. þm., vegna þess að ég veit að um þetta voru skiptar skoðanir í hans flokki, en greinilega hefur orðið þar ofan á meiri hl. sem vildi ekki leysa þetta vandamál bænda með þessum hætti. Ég fagna þess vegna þeirri hugarfarsbreytingu, ef hv. þm. talar þá fyrir hönd alls flokksins í þessu efni, en ekki bara fyrir hönd þeirra sem hafa áhyggjur af íslenskri bændastétt. En það er mjög takmarkaður hópur í Sjálfstfl.
Út af orðum hv. síðasta ræðumanns varðandi misskilning minn í sambandi við þau gjöld sem bændur taka nú á sig, þá tekjuskerðingu sem þeir gera með því að leggja á sig gjöld, þá er enginn misskilningur þar á ferðinni. Ég hef kannske orðað þetta of óskýrt. Aðalatriðið er auðvitað það, að með þessu móti leggja bændur á sig viss gjöld, vissa útgjaldaaukningu, sem þýðir auðvitað tekjuskerðingu þeim til handa. Auðvitað er nákvæmlega rétt hjá hv. þm. hvernig á því stendur. En aðalatriðið er auðvitað það, að þetta gera menn yfirleitt ekki í dag. Ég ásakaði ekki forustumenn bændasamtakanna í þessum efnum að öðru leyti en því; að mér hefur alltaf þótt forusta bændasamtakanna vera of stéttarlega lin í sinni kröfugerð á hendur samfélaginu. Mér hefur alltaf þótt það, það verð ég rétt að segja. Ég fagna því einmitt, að stéttarvitund þeirra sem slík hefur farið vaxandi, og hún á eftir auðvitað að aukast og eflast þegar þeir fara að semja við sjálft ríkisvaldið um kaup sitt og kjör. Ég sé að hv. þm. hristir höfuðið hér fyrir framan mig. Ég efast ekkert um að hann hrífst ekki af því, hv. þm. Jón Sólnes, þegar menn fara að efla með sér stéttarvitund, sérstaklega þeir sem eru tekjulágir í þjóðfélaginu.