27.11.1978
Neðri deild: 20. fundur, 100. löggjafarþing.
Sjá dálk 1052 í B-deild Alþingistíðinda. (713)
106. mál, ráðstafanir til viðnáms gegn verðbólgu
Jóhanna Sigurðardóttir:
Herra forseti. Ég vil í örfáum orðum gera grein fyrir afstöðu minni til þess frv. sem hér liggur fyrir um tímabundnar ráðstafanir til viðnáms gegn verðbólgu. Það má segja, að í því felist að vandinn, sem við blasti 1. des., að hleypa allri launahækkuninni út í verðlagið sé leystur í bili, en því miður með enn einni bráðabirgðalausninni. Það leysir vandann aðeins um tíma. Að því leyti er það okkur Alþfl.-mönnum mikil vonbrigði. En það verður aldrei of oft undirstrikað, að það er auðvitað alrangt að kenna kaupi og kjörum launafólks sífellt um verðbólguvandann og biðja launafólk sífellt að færa fórnir til að hægt sé að leysa hann, ef ekki annað er að gert. Launafólk skilur vandann og er tilbúið að færa fórnir, en það verður þá að sjá og hafa tryggingu fyrir því, að aðhald sé líka á öðrum sviðum og raunverulega sé ásetningur stjórnvalda að takast á við vandann.
Alþfl, hefur reynt til hins ítrasta að ná fram endurskoðun vísitölunnar, þar sem tryggt væri að hamlað væri gegn sífelldum víxlhækkunum kaupgjalds og verðlags, sem er að sjálfsögðu aðeins hluti vandans. Á hitt hefur hann ekki síður lagt áherslu, sem ekki er síður mikilvægt, að efnahagsstefnan verði sveigð að langtímamarkmiðum. Vísitalan og launastefnan eru auðvitað aðeins hluti verðbólguvandans. Fjárfestingarstefnan, stefnan í skattamálum, verðlagsmálum og ríkisfjármálum eru ekki síður afgerandi þættir í vandanum. Á þessi atriði hefur Alþfl. lagt mikla áherslu ekki síður en á endurskoðun vísitölunnar. En það ber að viðurkenna, að tíminn frá 1. sept. hefur ekki verið notaður sem skyldi til að undirbúa jarðveginn að þeirri breyttu efnahagsstefnu sem við vildum til að koma verðbólgunni niður og tryggja kaupmátt launa. En vissulega ber þó að viðurkenna, að hér hefur verið um mjög stuttan tíma að ræða og kannske of stuttan til að meta hvort ríkisstj. er alvara í því að takast á við efnahagsvandann, þar sem erfiðleikarnir voru miklir er hún tók við 1. sept. s.l.
Á hinn bóginn gefur grg. með frv. viss fyrirheit, sem eru miklu ákveðnari en nokkurn tíma í samstarfsyfirlýsingu stjórnarflokkanna, um að ríkisstj. ætli að grípa til ýmissa stefnumarkandi aðgerða á næstunni sem benda til að stefnuna sé verið að taka í þá átt að ráða niðurlögum verðbólgunnar. Ég hygg að þetta tækifæri eigi að gefa henni og þessa viðleitni hennar beri að meta á þann hátt, að hún fái tækifæri til að sanna að alvara sé á bak við orð hennar um að ná tökum á efnahagsvandanum. Með þetta í huga mun ég því ekki greiða atkvæði gegn þessu frv.
Á það ber einnig að líta, að samráð og samvinna hefur verið um þessar aðgerðir við verkalýðshreyfinguna, sem er sá hornsteinn sem stjórnarsamstarfið byggir á. Flest launþegasamtökin vilja gefa henni vinnufrið og tækifæri til að sanna að henni sé alvara í því að keyra niður verðbólguna. Að mínu mati sker það úr og verður þolraun þessarar ríkisstj. næstu vikur, hvort hún eigi einhverja lífdaga fram undan eða ekki, að hún hafi dug og kjark til að framkvæma það sem grg. kveður á um. En það verður að gerast á þann hátt, að það verði ekki aðeins biðlað til launafólks um fórnir, heldur verða það að vera afgerandi stefnumarkandi langtímaaðgerðir á öllum sviðum fjárfestingar og ríkisfjármála. Það verður að beita skynsamlegri landbúnaðarstefnu og ekki síst réttlátri og sanngjarnri skattastefnu og tryggja jafna og varanlega kaupmáttaraukningu og launajöfnuð. Þessu bíður þjóðin eftir. Til þessa hafa launþegar nú gefið ríkisstj. tækifæri, og ef hún notar það ekki skynsamlega næstu vikurnar, þá þarf hún ekki að kemba hærurnar.