04.12.1978
Neðri deild: 26. fundur, 100. löggjafarþing.
Sjá dálk 1272 í B-deild Alþingistíðinda. (853)
114. mál, dómari og rannsóknardeild í skattamálum og bókhaldsmálum
Albert Guðmundsson:
Herra forseti. Ég vona að hv. 7. þm. Reykv. eigi eftir að verða fyrir því láni, að hjá honum verði hugarfarsbreyting. Það hlýtur að vera eitthvað að hjá ungum manni sem gengur um með það sem aðalvopn á þjóðfélagið og náungann að eitthvað hljóti að vera að hjá öllum öðrum en honum sjálfum. Ég held að það verði okkur öllum í þjóðfélaginu fyrir bestu, að slíkt hugarfar breytist, sérstaklega þegar það getur haft áhrif á gang þjóðmála. Íslenska þjóðin er ekki saman sett af smærri eða stærri glæpamönnum, það verðum við allir að skilja.
Ég er ekki að mæla skattsvikum bót, nema síður sé, og það vona ég að hv. 7. þm. Reykv. hafi ekki skilist á málflutningi mínum, en það skal ég viðurkenna, að oft læðist að mér sú hugsun, hvor sé brotlegri, sá sem reynir að halda að einhverju leyti í lífsviðurværi, eða hvort þjóðfélagið sjálft sé mesti þrjóturinn, þegar til innheimtu skatta er stofnað, því að skattheimta á Íslandi er nú orðið meira og þyngra böl en margan grunar. En það er annað mál.
Áður en ég kem nánar að hv. 7. þm. Reykv. langar mig til þess að þakka hv. þm. Halldóri Ásgrímssyni. Eins og hann á vanda til ræddi hann mjög málefnalega um skattalagafrv. og þetta frv. sem hér liggur fyrir. Ég er honum sammála um það að miklu leyti, að bæta má skipulagningu á framkvæmd skattalaganna mikið, þannig að hugmyndir eins og í þessu frv. séu óþarfar. Það má efla skattstofurnar og tryggja daglegt eftirlit. Ýmislegt er hægt að gera innan ramma þeirra skattalaga sem við höfum. Ég er ekki að segja að það hafi verið mikil bót að skattrannsóknalögreglunni. Ég held þó að það sé rétt, að hún hafi frekar gert gott en illt. Ég er alveg sannfærður um að eingöngu við tilkomu hennar hafi orðið einhver hugarfarsbreyting hjá þeim sem ætluðu sér að hagnast meira en lög leyfa á atvinnurekstri sínum. Ég skal ekkert um það segja, hvort slíkt sé útilokað. Mér er næst að halda að það sé hægt. En það, sem ég er ákaflega ósammála hv. þm. um, er einmitt það sem er í skattalögum núna og ég harma að Sjálfstfl. skyldi standa að þeim skattalögum eins og þau eru, þar sem ríkisskattstjóra eða ríkisskattanefnd — ég man nú ekki alveg hvaða nafni það kallast, — er heimilt að kalla fyrir sig einstaklinga og yfirheyra þá um hag annarra aðila, ekki þeirra eigin hagi, heldur náungans. Það finnst mér alveg fráleitt að skuli vera komið inn í íslensk lög. Og ég vil vara við þeirri hugsun, sem kom fram hjá honum, að það sé einhver algild eða örugg leið til að finna skattsvikara að fara í skrásetningarskýrslur ferðafélaga eða Flugleiða, — því að það er nú hér um bil einokunaraðstaða, allt að því átthagafjötrar, sem Íslendingar búa við, og þar af leiðandi einokunaraðstaða flugfélaganna að flytja Íslendinga á milli landa, — þá sé hægt að fara í bókanadeild Flugleiða til að sjá hvaða einstaklingar ferðast á milli landa, eða þá í gjaldeyrisdeild bankanna og sjá hverjir hafa fengið ferðagjaldeyri, og hugsa sem svo: Þar náum við skattsvikurunum, því að það hlýtur að vera stöðutákn skattsvikara að ferðast mikið. — Ég held að slíkt væri alveg röng hugsun. En ég vil ítreka það, ef það á að fara að fylgjast með einkaneyslu manna til þess að finna út hverjir lifa hærra en aðrir, að það getur verið að þeir, sem lifa mjög spart, berast lítið á, sem ég reikna með að hafi verið í huga hv. 7. þm. Reykv., hafi miklu meiri tekjur en þeir sem lífa hátt. Einn notar kannske alla sína peninga til þess að búa vel um sig, annar notar þá ekki, hann safnar þeim í sparisjóðsbækur. Þetta er svo einstaklingsbundið að það hefur ekkert með það að gera hver er skattsvikari og hver er ekki skattsvikari.
Ég vil ekki viðurkenna það, að verið sé að fara nýjar leiðir með lagafrv, sem hér liggur fyrir um sérstakan dómara og rannsóknardeild í skattamálum og bókhaldsmálum, eins og kemur fram í grg. Ég gerði grg. að umræðuefni, ekki frv. sjálft. Ég var frekar að tala um hugsunarháttinn sem þarna er á bak við. Það er sagt að þar séu ekki troðnar nýjar slóðir, heldur er bent á að þessi hugmynd sé sniðin eftir lögum um dómstól í ávana og fíkniefnamálum. Nú veit ég ekki hve margir hv. þm. fylgdust með viðtali sem var haft við forstöðumann fíkniefnadeildar lögreglunnar. Hann taldi að þrátt fyrir góð störf, þrátt fyrir talsverðan kostnað við þessa deild ykist vandamálið sí og æ. Það er því ekki nema eðlilegt að ég spyrji: Hvað er reiknað með að þetta bákn, sem hér er verið að leggja til að verði stofnað, kosti í byrjun? Ég reikna með því, að ef það eru komnar 75 millj. kr. inn á fjárlög núna og það verði till. stjórnarflokkanna, þá séu þær í einhver önnur verkefni ætlaðar en það frv. sem hér liggur fyrir til laga og ekki er búið að samþykkja, nema það sé þegar orðin samstaða innan ríkisstj. um að samþykkja þetta frv. og að 75 millj., sem vitnað er í, eigi að fara til byrjunarframkvæmda í þessa átt. Ég skildi málið ekki þannig. Ég held að það verði að koma einhver fjárhagsáætlun til viðbótar við þær 75 millj. sem eru í fjárlagafrv. Því spurði ég: Hvað kostar þetta bákn?
Ég skal ekki segja, hvor okkar blaðrar meira í ræðustól á Alþ. eða yfirleitt í fjölmiðlum, ég 1. þm. Reykv. eða 7. þm. Reykv. Það verður alþjóð og Alþ. að dæma um. En ég hugsa að það fari hátt í það, að hann hafi talað oftar hér á Alþ. síðan hann kom hér inn fyrir örfáum vikum en ég hef gert frá því að ég kom hér inn fyrir tæpum 5 árum.
Nú er talað um og var upplýst af hæstv. dómsmrh., að skattsvik séu um 27 milljarðar. Hann hafði heyrt það einhvers staðar. Ég hafði heyrt það einhvers staðar áður en hann tók þannig til orða. Það kom fram hjá hv. 4. þm. Reykv., fyrrv. forsrh., að vandamálið, þ.e.a.s. 8% sem launþegar áttu að fá 1. des., en fá ekki strax, sé 300 milljarðar í almenn laun, 25 milljarðar í laun til sjómannastéttarinnar og ca. 15 milljarðar til bændanna. 8% af þessari upphæð eru 27.5 milljarðar. Er dæmið að ganga þarna upp? Er þetta neðanjarðarhagkerfið sem verið er að tala um? Ætlið þið að leysa efnahagsvandann og vanda ríkissjóðs með þessu? Er þetta neðanjarðarhagkerfið sem þið eruð að tala um? Það passar alveg við vandann sem verið er að glíma við. Ég skal ekki segja hvort þarna er rétt til getið hjá mér.
Ég skal stytta mál mitt, herra forseti. Ég sé að klukkan er orðin 4 og komið að þeim tíma sem þingflokkarnir nota til að halda sína fundi. En ég vit vara við þeirri hugsun sem kemur fram í þessu frv. Ég vil vara við þeirri hugsun sem kemur fram í grg. Hún er stórhættuleg. Ég harma að jafnungur maður og nýr þm. skuli hafa þetta hugarfar, sjá ekkert annað en slæmt í fari manna og fyrirtækja og telja sig þurfa að koma með þrengjandi till., íþyngjandi till. á einstaklinga og fyrirtæki allan tímann, vegna þess að hann sér úlf í öllum áttum. Ég tek að því leyti undir orð hv. 4. þm. Norðurl. v., að úlfurinn hlýtur að éta í þessu tilfelli smaladrenginn.